Lệnh cấm bán xe chạy xăng và dầu diesel từ năm 2030 tại Anh có nguy cơ khiến hàng nghìn lao động mất việc, các nhà sản xuất ô tô cảnh báo.

Chính phủ Anh muốn người tiêu dùng chuyển sang xe điện, nhưng kế hoạch này có thể thất bại nếu không có các biện pháp kịp thời để thúc đẩy nhu cầu đối với dòng xe công nghệ cao này.

Cảnh báo trên được đưa ra bởi Hiệp hội Các nhà sản xuất và kinh doanh ô tô (SMMT), đại diện cho ngành công nghiệp ô tô Anh.

Hiện có khoảng 813.000 lao động đang làm việc trong lĩnh vực sản xuất xe và các ngành liên quan, nhưng SMMT lo ngại rằng nhiều nhà máy có thể phải đóng cửa. Mới đây, hãng sản xuất xe tải Stellantis đã thông báo sẽ đóng cửa nhà máy tại Luton, Bedfordshire, ảnh hưởng đến khoảng 1.100 việc làm.

Ông Mike Hawes, Giám đốc điều hành SMMT, nhấn mạnh:

"Chúng ta cần tận dụng mọi biện pháp để thúc đẩy nhu cầu, bởi nếu không thể đáp ứng được các quy định, hậu quả sẽ là doanh số giảm sút, sản lượng đi xuống, nhà máy bị đóng cửa hoặc bị hợp nhất, lao động mất việc. Không ai mong muốn điều đó, vì ngành công nghiệp ô tô lẽ ra phải là động lực tăng trưởng chứ không phải nguyên nhân của suy thoái công nghiệp".

Trước đó, chính phủ Đảng Bảo thủ đã quyết định lùi thời điểm cấm bán xe chạy xăng và dầu diesel sang năm 2035, nhưng Công đảng đã đưa mốc này trở lại năm 2030.

Ông Hawes cho rằng việc loại bỏ chính sách miễn thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xe điện và áp dụng thuế phụ trội đối với xe đắt tiền là những "rào cản" khiến người tiêu dùng chùn bước trong việc chuyển sang xe điện.

Theo quy định về phương tiện không phát thải (ZEV) của chính phủ Anh, ít nhất 28% số xe mới bán ra trong năm nay phải là xe điện. Tuy nhiên, thị phần xe điện trong tháng trước chỉ đạt 25,3%.

Nếu các hãng xe không đáp ứng tỷ lệ này hoặc không tận dụng các cơ chế linh hoạt như mua tín chỉ từ đối thủ hoặc gia tăng doanh số trong các năm sau thì họ sẽ phải nộp phạt 15.000 bảng Anh cho mỗi xe không đạt tiêu chuẩn.

Theo mô hình dự báo của SMMT, nếu chính phủ cắt giảm một nửa thuế VAT đối với xe điện mới, thị trường có thể tăng trưởng thêm 15% so với hiện tại, đưa tổng số xe điện mới bán ra đạt 2 triệu chiếc vào năm 2028.

Điều này sẽ khiến ngân sách nhà nước tốn khoảng 1.000 bảng Anh cho mỗi xe, nhưng bù lại sẽ thúc đẩy tăng trưởng trong nhiều lĩnh vực như trạm sạc, bảo hiểm, bảo dưỡng và giảm đáng kể lượng khí thải từ giao thông đường bộ.

Một khảo sát do SMMT thực hiện cho thấy chỉ 11,6% người mua xe mới có kế hoạch chuyển sang xe điện trong ba năm tới. Tuy nhiên, gần 40% trong số những người còn do dự cho biết họ có thể thay đổi quyết định nếu được hỗ trợ tài chính.

Ông Hawes cho biết nhờ các khoản đầu tư từ các nhà sản xuất, số lượng người dùng xe điện hiện nay đã tăng gấp 10 lần so với 5 năm trước.

"Đây là một bước tiến lớn, nhưng với chính sách hỗ trợ phù hợp, chúng ta có thể vượt xa kỳ vọng hiện tại và đưa hơn 2 triệu xe điện lưu thông trên đường vào năm 2028. Việc chính phủ đầu tư để thuyết phục những người còn hoài nghi sẽ không chỉ thúc đẩy ngành ô tô mà còn tạo động lực phát triển cho cả nền kinh tế xanh".

Theo lộ trình, tỷ lệ xe điện trong tổng doanh số xe mới sẽ tăng dần mỗi năm, đạt 80% vào năm 2030. Chính phủ Anh hiện đang xem xét các phản hồi từ cuộc tham vấn về điều chỉnh quy định, trong đó có khả năng nới lỏng một số điều kiện cho các nhà sản xuất chưa tuân thủ đầy đủ.

Trước đó, chính phủ đã cam kết đảo ngược quyết định của cựu Thủ tướng Rishi Sunak vào tháng 9/2023 về việc lùi thời hạn cấm bán xe chạy nhiên liệu hóa thạch từ năm 2030 sang 2035.

Ngoài ra, ông Hawes cũng bày tỏ lo ngại về nguy cơ gia tăng thuế nhập khẩu sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố áp mức thuế 25% đối với hàng nhập khẩu vào Mỹ. Ông đánh giá cao cách tiếp cận "bình tĩnh" của chính phủ Anh trước vấn đề này và hy vọng rằng "sự kiềm chế sẽ giúp tìm ra giải pháp hợp lý hơn".

Hải Hà (Theo Express)