Liên hợp quốc cho biết tốc độ rút của các sông băng đang đặt ra mối đe dọa đối với nguồn lương thực và nước của 2 tỷ người dân trên toàn cầu. Theo báo cáo, hai phần ba diện tích nông nghiệp tưới tiêu trên toàn cầu có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi sự suy giảm sông băng và tuyết rơi ở các vùng núi do biến đổi khí hậu.

Hơn 1 tỷ người sống ở các khu vực miền núi, trong đó một nửa đang đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực. Báo cáo Phát triển Nguồn nước Thế giới năm 2025 dự đoán tình trạng này sẽ tồi tệ hơn do sản xuất lương thực ở những khu vực này phụ thuộc phần lớn vào nước từ sông băng và tuyết tan.

Audrey Azoulay, Tổng giám đốc UNESCO, nhấn mạnh: "Bất kể chúng ta sống ở đâu, tất cả đều phụ thuộc vào núi và sông băng. Nhưng những ‘tháp nước tự nhiên’ này đang đối diện với nguy cơ sụp đổ nghiêm trọng. Báo cáo này cho thấy sự cần thiết của hành động khẩn cấp".

Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), tốc độ tan chảy của các sông băng đang ở mức nghiêm trọng nhất từng được ghi nhận. Trong ba năm qua, khối lượng sông băng mất đi là lớn nhất trong lịch sử, với các khu vực bị ảnh hưởng nặng nề bao gồm Na Uy, Thụy Điển, Svalbard và dãy Andes nhiệt đới.

Đông Phi đã mất 80% sông băng tại một số khu vực, trong khi từ năm 1998 đến nay, một phần ba đến một nửa sông băng ở dãy Andes đã tan chảy. Tại châu Âu, các sông băng ở dãy Alps và dãy Pyrenees đã thu hẹp khoảng 40% trong cùng kỳ.

Abou Amani, giám đốc khoa học về nước tại UNESCO, cảnh báo rằng sự tan chảy của các sông băng không chỉ làm mất nguồn nước mà còn ảnh hưởng đến khả năng phản xạ bức xạ mặt trời, gây tác động đến khí hậu toàn cầu.

Hệ quả khác bao gồm nguy cơ gia tăng các trận tuyết lở và lũ lụt đột ngột từ nước sông băng tan chảy. Ngoài ra, đất đóng băng vĩnh cửu đang tan ra, giải phóng khí mê-tan - một loại khí nhà kính mạnh, làm gia tăng tốc độ nóng lên toàn cầu.

Một nghiên cứu trên tạp chí Nature công bố tháng trước dự báo rằng một nửa khối lượng sông băng toàn cầu có thể biến mất vào cuối thế kỷ này nếu không kiểm soát được tình trạng nóng lên toàn cầu.

Những tác động này xảy ra trong bối cảnh nguồn cung cấp lương thực toàn cầu đang chịu áp lực lớn. Alvaro Lario, chủ tịch Quỹ Phát triển Nông nghiệp Quốc tế (Ifad) và UN-Water, kêu gọi tăng cường hỗ trợ cho các cộng đồng miền núi.

Ông nhấn mạnh: "Mặc dù các ngọn núi cung cấp 60% nước ngọt của chúng ta, nhưng những cộng đồng bảo vệ tài nguyên này lại nằm trong số những người dễ bị tổn thương nhất. Chúng ta cần đầu tư vào khả năng phục hồi của họ để bảo vệ sông băng, sông ngòi và tương lai chung của nhân loại".

Hà Trang (theo Unesco, UN, The Guardian)