Xu hướng chuyển dịch sang ô tô điện (EV) đang diễn ra mạnh mẽ trong ngành công nghiệp ô tô, nhờ những tiến bộ công nghệ, áp lực bảo vệ môi trường và các chính sách hỗ trợ từ chính phủ. Một trong những câu hỏi được quan tâm nhiều nhất hiện nay là: Liệu xe điện có trở nên rẻ hơn trong tương lai?

Để tìm câu trả lời, cần xem xét nhiều yếu tố tác động đến giá thành của xe điện, bao gồm công nghệ pin, hiệu quả sản xuất, diễn biến thị trường, chính sách hỗ trợ và nhận thức của người tiêu dùng.

Giá pin quyết định giá xe điện

Pin là bộ phận đắt đỏ nhất của xe điện, có ảnh hưởng lớn đến giá thành chung. Trong thập kỷ qua, chi phí sản xuất pin đã giảm mạnh. Theo BloombergNEF, giá trung bình của pin lithium-ion đã giảm từ 1.100 USD/kWh vào năm 2010 xuống còn 137 USD/kWh vào năm 2020, tương đương mức giảm 89%. Sự sụt giảm này đến từ việc mở rộng quy mô sản xuất, cải tiến công nghệ và tận dụng lợi thế kinh tế theo quy mô.

Dự báo trong những năm tới, giá pin sẽ tiếp tục giảm. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) nhận định, chi phí pin sẽ giảm đến mức giúp giá xe điện ngang bằng với xe động cơ đốt trong (ICE) tại nhiều quốc gia vào khoảng năm 2022, ngay cả khi không có trợ giá từ chính phủ. Điều này đồng nghĩa với việc tổng chi phí sở hữu xe điện có thể tiệm cận xe xăng, giúp dòng xe này tiếp cận được nhiều đối tượng khách hàng hơn.

Hiệu quả sản xuất và lợi thế quy mô

Bên cạnh chi phí pin, hiệu quả sản xuất cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm giá xe điện. Khi các hãng xe đầu tư vào nền tảng EV chuyên biệt và tối ưu hóa quy trình sản xuất, giá thành trên mỗi xe sẽ giảm, từ đó giúp người tiêu dùng tiếp cận xe điện dễ dàng hơn.

Gartner dự báo rằng đến năm 2027, chi phí sản xuất xe điện chạy pin (BEV) sẽ thấp hơn so với xe động cơ đốt trong có cùng phân khúc, nhờ những cải tiến trong quy trình lắp ráp và tối ưu chuỗi cung ứng. Các yếu tố thúc đẩy xu hướng này bao gồm nền tảng xe điện dạng mô-đun, hệ thống logistics hiệu quả hơn và mức độ tự động hóa cao hơn trong sản xuất.

Thị trường xe điện tăng trưởng nhanh

Thị trường xe điện toàn cầu đang phát triển mạnh, với sản lượng tăng đáng kể trong những năm gần đây. Theo IEA, doanh số ô tô điện trong năm 2023 tăng 3,5 triệu xe so với năm trước, đạt mức tăng trưởng 35%, nâng tổng số xe điện lưu thông lên 40 triệu chiếc.

Việc sản xuất và bán xe điện tăng nhanh có thể thúc đẩy cạnh tranh giữa các hãng, từ đó kéo giá thành xuống. Đặc biệt, làn sóng xe điện cũ quay trở lại thị trường vào khoảng năm 2026, khi nhiều hợp đồng cho thuê xe kết thúc, sẽ góp phần tạo ra nhiều lựa chọn giá rẻ hơn trên thị trường xe đã qua sử dụng.

Tuy nhiên, vẫn còn những rào cản. Chi phí ban đầu của xe điện vẫn là trở ngại lớn đối với nhiều người tiêu dùng, đặc biệt là nhóm khách hàng có thu nhập trung bình và thấp.

Một cuộc khảo sát của Gallup năm 2024 cho thấy, chỉ 5% hộ gia đình có thu nhập từ 40.000 đến 99.999 USD sở hữu xe điện, nhấn mạnh sự cần thiết của các mẫu xe giá rẻ hơn để mở rộng phạm vi tiếp cận.

Chính sách và tác động đến giá xe điện

Các chính sách và ưu đãi từ chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phổ biến của xe điện cũng như tác động đến giá bán. Nhiều quốc gia đã áp dụng các biện pháp như hỗ trợ tài chính trực tiếp, miễn thuế và trợ cấp để giảm giá xe điện.

Tại Mỹ, chính phủ áp dụng mức tín dụng thuế lên tới 7.500 USD cho các mẫu xe điện đủ điều kiện. Trong khi đó, Na Uy triển khai chính sách miễn thuế nhập khẩu và giảm thuế đăng ký, giúp xe điện cạnh tranh ngang ngửa với xe xăng.

Tuy nhiên, các ưu đãi này không phải lúc nào cũng duy trì lâu dài. Một số quốc gia đang dần cắt giảm trợ giá khi xe điện trở nên phổ biến hơn. Chẳng hạn, Anh đã chấm dứt trợ cấp cho người mua xe điện từ năm 2022 và chuyển sang tập trung vào phát triển hạ tầng trạm sạc. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến mức giá và quyết định mua xe của người tiêu dùng.

Những thách thức phía trước

Mặc dù xe điện ngày càng phổ biến và có xu hướng trở nên dễ tiếp cận hơn, vẫn còn nhiều thách thức có thể làm chậm quá trình này. Một trong những yếu tố quan trọng là nguồn cung nguyên liệu. Giá lithium, nickel và cobalt - những thành phần cốt lõi của pin xe điện có thể biến động mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí sản xuất. Những biến động này thường chịu tác động từ các vấn đề địa chính trị cũng như chính sách khai thác khoáng sản của từng quốc gia.

Bên cạnh đó, hạ tầng trạm sạc vẫn là bài toán lớn cần giải quyết. Dù số lượng trạm sạc đang tăng lên, tốc độ mở rộng vẫn chưa theo kịp nhu cầu. Việc thiếu các điểm sạc tiện lợi có thể khiến nhiều người tiêu dùng e ngại khi cân nhắc chuyển sang xe điện, đặc biệt là tại những khu vực chưa có hệ thống sạc công cộng đủ mạnh.

Thị trường xe điện cũng chịu tác động từ các yếu tố kinh tế vĩ mô. Căng thẳng thương mại, chính sách thuế hay biến động trong chuỗi cung ứng đều có thể ảnh hưởng đến giá thành sản xuất và phân phối.

Những thay đổi về thuế nhập khẩu hoặc trợ cấp chính phủ ở từng thị trường có thể khiến giá xe điện tăng hoặc giảm đáng kể, tác động trực tiếp đến quyết định mua xe của người tiêu dùng.

Ngoài ra, nhận thức của khách hàng vẫn là một rào cản quan trọng. Nhiều người vẫn lo ngại về quãng đường di chuyển, thời gian sạc và độ bền của xe điện so với xe chạy xăng truyền thống.

Để thúc đẩy quá trình chuyển đổi, các hãng xe và cơ quan chức năng cần tiếp tục cải tiến công nghệ, đồng thời đẩy mạnh truyền thông nhằm tăng niềm tin của người dùng vào tương lai của xe điện.

Đổi mới công nghệ và triển vọng tương lai

Những cải tiến trong công nghệ pin, đặc biệt là pin thể rắn, hứa hẹn mật độ năng lượng cao hơn và thời gian sạc nhanh hơn, giúp giảm giá thành và cải thiện hiệu suất xe điện. Ngoài ra, công nghệ xe điện tích hợp lưới điện (V2G) có thể giúp chủ xe bán điện dư thừa trở lại mạng lưới, tạo thêm giá trị kinh tế.

Sự tham gia của các công ty công nghệ và startup vào lĩnh vực xe điện cũng đang thúc đẩy đổi mới và tăng tính cạnh tranh. Nhiều hãng xe truyền thống đã hợp tác với các công ty công nghệ để đẩy nhanh quá trình phát triển xe điện và tối ưu quy trình sản xuất.

Những xu hướng hiện tại cho thấy xe điện sẽ ngày càng rẻ hơn trong tương lai. Việc giảm chi phí pin, tối ưu hóa sản xuất, cạnh tranh thị trường và chính sách hỗ trợ đang cùng góp phần làm giá xe điện hợp lý hơn.

Mặc dù vẫn còn nhiều thách thức, lộ trình chung vẫn hướng đến một tương lai mà xe điện trở thành lựa chọn phổ biến và dễ tiếp cận hơn với đông đảo người tiêu dùng.

An Nhiên (Theo Destination Charged)