Armenia và Azerbaijan, hai quốc gia thuộc Liên Xô cũ, đã chiến đấu trong nhiều thập kỷ tại Nagorno-Karabakh, một vùng núi được quốc tế công nhận thuộc về Azerbaijan, nhưng bị lực lượng ly khai phần lớn là người Armenia kiểm soát cho đến trước khi cuộc chiến năm 2020 nổ ra.

Trong cuộc chiến kéo dài 6 tuần vào năm đó, Azerbaijan đã giành lại được những lợi ích đáng kể về lãnh thổ trong và xung quanh Nagorno-Karabakh. Cuộc chiến khiến hơn 6000 người thiệt mạng và đã kết thúc bằng một lệnh ngừng bắn do Nga làm trung gian. Nhưng các cuộc giao tranh thi thoảng vẫn nổ ra kể từ đó, bất chấp sự hiện diện của lực lượng gìn giữ hòa bình Nga.

Trong thông tin mới nhất, một số thị trấn của Armenia đã bị tấn công trong đêm. Azerbaijan cho biết họ đang đáp trả các hành động khiêu khích của Armenia. Sự việc diễn ra vào thời điểm này có ý nghĩa quan trọng vì trước đây Nga là trung gian có ảnh hưởng lớn nhất giữa Armenia và Azerbaijan, nhưng giờ đang phân tâm cho cuộc chiến ở Ukraine.

Mặc dù Điện Kremlin vừa cho biết Tổng thống Vladimir Putin đang nỗ lực hết sức để kiềm chế đổ máu ở khu vực, nhưng cuộc xung đột ở Ukraine đã làm suy yếu vị thế của Moscow với tư cách là người bảo đảm hòa bình trong khu vực. Điều đó có thể đã khuyến khích Azerbaijan theo đuổi nhiều yêu sách hơn.

Ông Laurence Broers, cộng sự tại Chương trình Nga và Á-Âu của Chatham House cho biết: “Tôi nghĩ rằng phía Azerbaijan nghĩ bây giờ là lúc để triển khai sức mạnh, lợi thế quân sự của mình và khai thác tối đa những gì có thể có”.

Azerbaijan và Armenia cũng bất đồng rõ ràng về hình thức thỏa thuận hòa bình toàn diện. Trong khi Azerbaijan muốn giải thể Nagorno-Karabakh như một thực thể chính trị và cấm nước láng giềng đóng vai trò tại khu vực này, chính quyền Armenia lại muốn có sự cam kết để đảm bảo quyền của người Armenia ở đó.

Một cuộc xung đột chính thức giữa Armenia và Azerbaijan có nguy cơ kéo theo các cường quốc lớn trong khu vực như Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, và gây mất ổn định tại một hành lang quan trọng cho các đường ống dẫn dầu và khí đốt, vào thời điểm mà cuộc xung đột Ukraine đang làm gián đoạn nguồn cung cấp năng lượng.

Nga có liên minh quốc phòng với Armenia và điều hành một căn cứ quân sự ở đó, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ người dân tộc Turkic của mình ở Azerbaijan cả về mặt chính trị và quân sự.

Một cuộc chiến giữa Armenia và Azerbaijan có thể tạo ra nhu cầu về nhiều lực lượng gìn giữ hòa bình hơn. Nhưng vào thời điểm này, Nga không đủ khả năng để chia sẻ lực lượng quân đội cho nhiệm vụ này, do đang dồn sức cho cuộc chiến ở Ukraine.

Quốc Thiên (theo Reuters)