Sau khi sản lượng thép tăng mạnh trong quý đầu tiên, sự lạc quan về đà phục hồi kinh tế sau khi kết thúc phong tỏa đã suy yếu, dẫn đến sự “sụp đổ” trên thị trường thép và đặt ra câu hỏi về độ bền của sự phục hồi kinh tế Trung Quốc.

Tuần trước, giá sắt giao đến cảng Thanh Đảo, phía Bắc Trung Quốc đã giảm xuống còn 102,7 USD, giảm 23% so với mức cao gần đây vào tháng 3, phục hồi nhẹ lên 107,9 USD vào cuối ngày thứ Hai.

Điểm chuẩn được coi là yếu tố định giá quan trọng cho thị trường toàn cầu vì Trung Quốc là nước tiêu thụ quặng sắt lớn nhất thế giới, nguyên liệu quan trọng để sản xuất thép. Quặng sắt cũng là động lực mang lại lợi nhuận chính cho các công ty khai thác ở phương Tây như BHP, Rio Tinto và Vale.

Thông thường tháng 3 và tháng 4 là tháng sản xuất cao điểm của thị trường thép Trung Quốc, nhưng năm nay các nhà máy của nước này đã cắt giảm sản lượng trong tháng 4 do nhu cầu thép giảm khiến họ khó tạo ra lợi nhuận.

Trong quý đầu tiên, sản lượng thép tại các nhà máy Trung Quốc cao hơn 6,1% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 262 triệu tấn. Tuy nhiên, số lượng đơn đặt hàng của khách hàng không theo kịp, theo Hiệp hội Sắt thép Trung Quốc.

“Nhu cầu thép đã giảm kể từ đầu tháng 4,” một thương nhân ở Hồng Kông cho biết. Đồng thời cho rằng: “Thị trường dự đoán nhu cầu thép cho cơ sở hạ tầng sẽ tăng 10% trong năm nay, nhưng ước tính lạc quan nhất của chúng tôi là 2%.

Hoạt động sản xuất của Trung Quốc chậm lại trong tháng 4, với chỉ số quản lý mua hàng đo lường hoạt động của ngành giảm từ 51,9 trong tháng 3 xuống 49,2 trong tháng 4.

Trong lĩnh vực xây dựng, chiếm khoảng một nửa nhu cầu thép của Trung Quốc, tăng trưởng chậm hơn dự kiến. Bất động sản mới khởi công trong tháng 3 đã giảm 29,1% so với cùng thời điểm năm trước.

Nhu cầu thép từ lĩnh vực ô tô, chiếm từ 10 đến 15% lượng tiêu thụ thép của Trung Quốc, cũng yếu.

Mặc dù tháng trước, Trung Quốc báo cáo mức tăng trưởng GDP hàng quý đạt 4,5% - vượt xa kỳ vọng, tuy nhiên sự chậm lại trong lĩnh vực sản xuất và xây dựng vẫn còn tồn tại.

Theo Tom Price, nhà phân tích tại Liberum, sự thay đổi cơ cấu trong nền kinh tế Trung Quốc khi nước này xây dựng lĩnh vực dịch vụ cũng sẽ làm giảm nhu cầu thép theo thời gian. Ông nói: “Hầu hết các lĩnh vực sử dụng thép - bất động sản và cơ sở hạ tầng - đều đã được xây dựng xong.

Theo Hiệp hội Thép Thế giới, sản lượng thép của Trung Quốc năm ngoái đã giảm 2% xuống còn 1,01 tỷ tấn, một phần do chính phủ bắt buộc cắt giảm sản lượng.

Erik Hedborg, nhà phân tích quặng sắt tại công ty tư vấn Cru, cho biết nhu cầu yếu ở Hàn Quốc và Nhật Bản - nơi thiếu chất bán dẫn khiến sản xuất ô tô chậm lại - cũng góp phần khiến giá quặng sắt trên khắp châu Á giảm.

Theo dự đoán của Hedborg: “Chúng tôi dự đoán giá quặng sắt sẽ xuống dưới 100 USD trong năm nay nhưng xu hướng giảm cũng có giới hạn.”

Một nguồn tin thân cận với NDRC cho biết triển vọng quặng sắt giảm và dự kiến nhu cầu thép của Trung Quốc sẽ sớm đạt đỉnh. Người này nói: “Nhu cầu đang đối mặt với sự sụp đổ.

Vào đầu tháng 3, NDRC đã công bố các tuyên bố cảnh báo đổ lỗi cho “đầu cơ thị trường” đẩy giá lên cao, và vào tháng 4, cơ quan này đã cảnh báo các nhà giao dịch hợp đồng tương lai không nên “thổi phồng” giá quặng sắt, đồng thời cho biết cơ quan này sẽ tăng cường giám sát thị trường.

Siew Hua Seah, người đứng đầu Argus Ferrous Markets, cho biết: “Việc Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia giám sát chặt chẽ hơn về giá quặng sắt cũng đã tác động đến thị trường,” đồng thời lưu ý rằng các công ty thương mại đã được NDRC cảnh báo không được “tích trữ” hàng hóa và đẩy giá lên cao. 

Đối với các công ty khai thác như Rio Tinto, BHP và Vale bán quặng sắt cho Trung Quốc, hoạt động sản xuất của họ vẫn có lãi ở mức giá hiện tại.

Giám đốc điều hành của Rio, Jakob Stausholm cho biết ông "không quá lo lắng" về việc giảm giá.

Khánh Vy (Theo FT)