Xe điện (EV) đang được coi là một trong những yếu tố quan trọng trong cuộc chuyển đổi năng lượng bền vững toàn cầu. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới đây từ Đại học Princeton đã nêu bật một thách thức đáng kể: việc tinh chế các khoáng chất quan trọng để sản xuất pin xe điện có thể dẫn đến ô nhiễm nghiêm trọng tại các khu vực gần trung tâm sản xuất.

Nguy cơ gia tăng ô nhiễm SO₂

Nghiên cứu tập trung vào Trung Quốc và Ấn Độ, hai quốc gia được dự báo sẽ chứng kiến lượng phát thải khí lưu huỳnh dioxide (SO₂) tăng đến 20% nếu chuỗi cung ứng sản xuất xe điện được nội địa hóa hoàn toàn. Phần lớn lượng khí thải này xuất phát từ quá trình tinh chế và sản xuất nickel cùng cobalt - hai vật liệu không thể thiếu cho pin xe điện hiện đại.

“Các cuộc thảo luận về xe điện thường chỉ tập trung vào việc giảm phát thải từ giao thông và ngành năng lượng”, ông Wei Peng, Phó Giáo sư tại Đại học Princeton và Trung tâm Năng lượng và Môi trường Andlinger, cho biết.

“Nhưng nghiên cứu này chỉ ra rằng tác động của xe điện không dừng lại ở lượng khí thải từ ống xả hay nguồn cung điện. Chuỗi cung ứng là một yếu tố quan trọng cần được xem xét”.

Nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Environmental Science & Technology, nhấn mạnh rằng các quốc gia cần xây dựng chuỗi cung ứng sạch hơn như một phần trong chiến lược khử carbon.

Những biện pháp đề xuất để giảm ô nhiễm

Các nhà nghiên cứu khuyến nghị áp dụng các tiêu chuẩn kiểm soát ô nhiễm không khí nghiêm ngặt nhằm giảm thiểu hậu quả không mong muốn của việc chuyển đổi sang xe điện. Đồng thời, họ đề xuất phát triển các loại hóa học pin thay thế, chẳng hạn như pin lithium sắt phốt phát, nhằm giảm thiểu phát thải SO₂ từ quá trình sản xuất.

“Bất kỳ công nghệ năng lượng sạch nào cũng đều có những thách thức hoặc đánh đổi,” bà Anjali Sharma, tác giả chính của nghiên cứu, chia sẻ. “Điều đó không có nghĩa chúng ta ngừng quá trình chuyển đổi năng lượng, nhưng cần phải hành động một cách chủ động để giảm thiểu những vấn đề này”.

Thực trạng tại Trung Quốc và Ấn Độ

Trung Quốc và Ấn Độ đều đối mặt với hậu quả nặng nề từ ô nhiễm không khí. Chỉ riêng năm 2019, khoảng 1,4 triệu người tại Trung Quốc và 1,7 triệu người tại Ấn Độ đã tử vong sớm do tiếp xúc với bụi mịn trong không khí. Tuy nhiên, hai quốc gia này đang ở các giai đoạn phát triển khác nhau về xe điện.

Tại Trung Quốc, chuỗi cung ứng sản xuất xe điện đã khá hoàn chỉnh, trong khi Ấn Độ vẫn đang ở giai đoạn đầu của việc xây dựng chuỗi cung ứng. Điều này tạo ra những ưu tiên khác nhau: Trung Quốc cần làm sạch chuỗi cung ứng hiện có, trong khi Ấn Độ có cơ hội xây dựng một chuỗi cung ứng tốt hơn ngay từ đầu.

“Trung Quốc cần tập trung vào việc giảm phát thải từ quá trình sản xuất pin, trong khi Ấn Độ có thể bắt đầu bằng cách làm sạch các nguồn ô nhiễm từ ngành năng lượng”, ông Peng cho biết. Với Ấn Độ, các công nghệ kiểm soát SO₂ đã phát triển, như khử lưu huỳnh khí thải, là một giải pháp dễ thực hiện.

Tác động toàn cầu và các giải pháp lâu dài 

Nghiên cứu cảnh báo rằng nếu không được giải quyết, ô nhiễm từ sản xuất pin xe điện sẽ trở thành một vấn đề toàn cầu khi nhu cầu xe điện gia tăng. Ngay cả khi Trung Quốc và Ấn Độ quyết định chuyển giao sản xuất pin sang các quốc gia khác, vấn đề ô nhiễm không biến mất mà chỉ bị chuyển sang nơi khác.

Bà Sharma nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhìn nhận xe điện từ góc độ chuỗi cung ứng toàn cầu. Bên cạnh việc xây dựng các tiêu chuẩn kiểm soát ô nhiễm không khí, nhóm nghiên cứu đề xuất chuyển sang sử dụng pin lithium sắt phốt phát - loại pin không phụ thuộc vào nickel và cobalt, qua đó giảm đáng kể phát thải SO₂ từ sản xuất.

“Chúng ta đã biết đến nhiều công nghệ quan trọng để cắt giảm khí thải carbon”, ông Peng kết luận. “Nhưng điều quan trọng không kém là cách con người sẽ bị ảnh hưởng bởi những công nghệ này. Tìm ra giải pháp để công nghệ và con người tương tác hiệu quả chính là con đường dẫn đến kết quả tốt nhất”.

Hải Hà (Theo SciTechDaily)