Xã Nam Anh được xem là “thủ phủ” trồng hồng lâu đời, có diện tích lớn nhất ở huyện Nam Đàn (Nghệ An) với trên 100 ha. Những ngày này, vườn hồng cổ ở chân núi Đại Huệ là nơi thu hút du khách đến thăm quan, chụp ảnh. Hồng ở đây chủ yếu gồm các loại như hồng trứng, hồng cậy và hồng gáo...

Điều đặc biệt tại các vườn hồng nơi đây là có những cây hồng lên đến gần 100 năm tuổi, đã trải qua mấy đời người khi chủ nhân cũng không biết hồng nhà mình có từ bao giờ. Quả hồng dù không lớn như các giống hồng ngoại nhưng có màu vàng ươm, vị ngọt dịu, giòn, thơm và giàu dinh dưỡng.

Điểm độc đáo khiến du khách thập phương mê mẫn những vườn hồng nằm dưới chân núi Đại Huệ là nét hoang sơ của núi rừng. Những vườn hồng, gốc hồng cổ kính nằm cheo leo trên đá, nhuốm màu rong rêu, quả sai trĩu cành...

Nhận thấy khung cảnh tuyệt đẹp, ông Nguyễn Đình Bá (SN 1954, trú xã Nam Anh) đã biến vườn hồng thành điểm tham quan cho du khách. Vào những ngày cuối tuần, khách từ khắp nơi đổ về các vườn hồng để thăm quan, chụp ảnh nườn nượp.

Theo ông Bá, thời điểm chụp vườn hồng đẹp nhất là vào những ngày trời có nắng; hoặc đến thăm buổi sáng, đầu giờ chiều để ánh nắng đủ sáng, tạo nên khung cảnh lung linh sắc màu. Nhiều du khách khi đến với vườn hồng cổ tại quê Bác đều mê mẩn trước vẻ đẹp của loại cây này.

Anh Nguyễn Trọng Sách, một chủ vườn hồng thuộc đề án du lịch canh nông cho biết, năm ngoái sau khi làm thí điểm khá thành công, anh đã thực hiện việc triển khai vườn hồng tham quan du lịch phục vụ du khách với diện tích hơn 1,5 ha gần đỉnh chùa Đại Tuệ. Khoảng từ tháng 9 đến nay, du khách đến đây tham quan, chụp ảnh rất đông.

Theo chủ các vườn hồng, tuy bước đầu triển khai mô hình du lịch canh nông chưa mang lại thu nhập lớn, nhưng về lâu dài sẽ mang lại hiệu quả, bền vững, trở thành một trong những điểm trải nghiệm, tham quan lý tưởng trên vùng quê Nam Đàn.

Không chỉ là điểm nhấn cho du khách khi về với quê Bác, hồng còn là cây phát triển kinh tế của người dân nơi đây. Năm nay, dù năng suất giảm hơn nhưng bù lại quả hồng to, đều, giá cả ổn định nên người dân phấn khởi.

Chị Nguyễn Thị Sâm, thương lái chuyên thu mua hồng cho biết, hai năm qua, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên thị trường thu hẹp, giá cả bấp bênh. Năm nay, hồng cậy được thu mua tại vườn với giá dao động từ 15.000 - 20.000 đồng/kg, hồng gáo là 20.000 - 25.000 đồng/kg, cao hơn rất nhiều so với năm ngoái. Mỗi ngày, chị thu mua khoảng 1 tấn hồng.

Tùy từng loại hồng sẽ được ủ khô hoặc ngâm trong nước để làm chín. Theo đó, hồng ngâm cần 7 ngày để tiết ra hết vị chát, hồng ủ cần 4 ngày để chín. Hồng ủ thì chín mềm, chuyển màu đỏ thắm, còn hồng ngâm thì giòn và vẫn giữ màu vàng ươm.

Ông Hồ Viết Sỹ - Chủ tịch UBND xã Nam Anh, huyện Nam Đàn cho biết từ năm 2018 đến 2020, hồng mất mùa nặng, có năm mất trắng. Năm 2021, thời tiết thuận lợi hơn nên hồng sai quả, trái to đều, đẹp nhưng gặp đúng thời điểm dịch Covid-19 nên giá chỉ ở mức tương đối. Năm nay, giá hồng lên cao, việc tiêu thụ thuận lợi thì năng suất lại không cao. Ước tính sản lượng hồng toàn xã chỉ đạt khoảng 200 - 250 tấn, giảm hơn một nửa so với năm trước.

Huyện Nam Đàn đã có đề án phát triển du lịch cộng đồng từ các vườn hồng ở xã Nam Anh. Trong đó quả hồng được chọn làm sản phẩm chủ lực tham gia chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”. Trước đó, từ năm 2018, UBND tỉnh Nghệ An, Sở Khoa học và Công Nghệ tỉnh Nghệ An đã có quyết định phục tráng giống hồng Nam Anh để bảo tồn nguồn gốc và giống gen quý hiếm của loài cây này.

Bài và ảnh: Thảo Nguyên