"Mitsubishi là vì đất nước", nhưng lại đang tụt hậu

Tháng 10, Mitsubishi Heavy Industries đã công bố tàu ngầm Taigei cho Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản. Đây là bổ sung mới nhất, lớn nhất và đắt tiền nhất cho hạm đội Nhật Bản.

Taigei dài 84 mét, tên của có nghĩa là "Cá voi vĩ đại". Buổi lễ tại nhà máy đóng tàu Kobe có sự tham dự của Chủ tịch Mitsubishi Heavy Seiji Izumisawa cũng như Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Nobuo Kishi - một cảnh tượng gợi lên triết lý lâu đời của tập đoàn rằng "Mitsubishi là vì đất nước". 

Tập đoàn Mitsubishi từ lâu đã là một trong những 'siêu cường' công nghiệp của Nhật Bản, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế nhanh chóng của quốc gia sau Thế chiến thứ hai. Nhưng với lễ kỷ niệm 150 năm sắp tới, nó phải đối mặt với một bài kiểm tra lớn về việc liệu nó có thể phát triển và duy trì sự phù hợp trong một môi trường kinh doanh ngày càng được định hướng kỹ thuật số hay không.

Lịch sử của Mitsubishi gắn liền với biển. Tập đoàn này ban đầu được thành lập bởi Yataro Iwasaki với tư cách là một công ty vận tải biển vào năm 1870. Nó là kẻ đến sau so với các tập đoàn lớn khác của Nhật Bản trước chiến tranh, như Sumitomo và Mitsui. Nhưng chỉ sáu năm sau, nó đã phát triển thành một doanh nghiệp đa dạng với hơn 20% trong số 1.739 nhân viên của nó là người nước ngoài.

Các lãnh đạo thế hệ thứ hai, thứ ba và thứ tư của Mitsubishi đều từng có kinh nghiệm du học. Tập đoàn này cũng là công ty tiên phong trong việc áp dụng các công nghệ tiên tiến của nước ngoài và áp dụng quá trình hiện đại hóa của Nhật Bản, một phần nhờ vào nguồn gốc từ ngành công nghiệp nặng.

Mitsubishi đã bị giải thể sau Thế chiến thứ hai. Nó cải tổ thành và mở rộng ra ngoài mảng hóa chất, công nghiệp nặng và ô tô sang một loạt các ngành từ tài chính đến thương mại. Tập đoàn Mitsubishi ngày nay bao gồm hơn 4.000 công ty.

Nhưng nhóm các công ty này đã mất đà trong những năm gần đây.

21 đơn vị giao dịch công khai hàng đầu của Mitsubishi có giá trị vốn hóa thị trường kết hợp khoảng 25 nghìn tỷ yên (237 tỷ USD). Con số này gần bằng 1/4 so với Alphabet mẹ của Google và thấp hơn giá trị vốn hóa thị trường của Samsung Electronics, công ty hàng đầu của tập đoàn lớn nhất Hàn Quốc.

Google, công ty đã thành công trong việc xây dựng đế chế kỹ thuật số toàn cầu, đã nhanh chóng vượt qua tập đoàn Mitsubishi sau khi niêm yết cổ phiếu vào năm 2004. Samsung cũng đã tăng vốn hóa thị trường lên gần gấp sáu lần kể từ cuối năm đó, nhờ thành công trong lĩnh vực điện thoại thông minh và các bộ phận của điện thoại thông minh. Tuy nhiên, định giá của tập đoàn Mitsubishi gần như không đổi.

Các tài sản vô hình như dữ liệu, phần mềm và thuật toán rất quan trọng đối với sự thành công của công ty trong thế giới kỹ thuật số ngày nay. Google, cũng như những gã khổng lồ công nghệ khác của Hoa Kỳ như Amazon.com, Facebook và Apple, đã củng cố giá trị của họ thông qua các loại tài sản này.

Lịch sử lâu dài làm việc với chính phủ về quốc phòng và cơ sở hạ tầng cuối cùng đã kìm hãm Mitsubishi.

Mitsubishi với hy vọng hồi sinh ngành công nghiệp Nhật Bản 

Dự án máy bay chở khách của Mitsubishi tượng trưng cho những nỗ lực thích ứng với các lĩnh vực kinh doanh mới. Mitsubishi Heavy bắt đầu sản xuất máy bay vào năm 2008 để thiết lập một ngành công nghiệp sản xuất mới ở Nhật Bản có thể cạnh tranh với ô tô. Nhưng sự chậm trễ và thay đổi thiết kế đã khiến dự án bị cản trở, và chưa có một chiếc máy bay nào được chuyển giao.

Akira Inoue, một đối tác tại văn phòng Tokyo của Baker McKenzie, cho biết: “Quản trị hướng nội của Mitsubishi, giống như việc bổ nhiệm các giám đốc bên ngoài từ các công ty thuộc tập đoàn khác, là nguyên nhân khiến tập đoàn tụt hậu”. Nhìn lại nền văn hóa cởi mở, đa dạng những năm đầu tiên của Mitsubishi có thể là chìa khóa để tập đoàn phát triển hơn nữa.

Công ty thương mại Mitsubishi Corp. đang bùng nổ khi vào tháng 2 năm 2019, nó đã tham gia vào vòng tài trợ 1 tỷ đô la cho ứng dụng gọi xe Gojek của Indonesia.

Hợp tác với Nippon Telegraph & Telephone, công ty cũng đã ký kết hợp tác vốn với công ty Here Technologies của Hà Lan, một trong những nhà cung cấp bản đồ số hàng đầu thế giới. Nó nhằm mục đích phát triển một dịch vụ di động mới sử dụng dữ liệu và bí quyết từ Gojek và Here.

Nguồn lực rộng lớn được nắm giữ bởi hơn 4.000 thành viên của tập đoàn cũng có thể là một lợi ích cho các cơ hội trong tương lai. Một trong những điểm mạnh của Mitsubishi là khả năng phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới dựa trên xu hướng của người tiêu dùng bằng cách chỉ dựa vào các nguồn lực trong tập đoàn.

Ông Takehiko Kakiuchi, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Mitsubishi Corp cho biết: “Vài năm tới sẽ là bài kiểm tra xem chúng ta có thể kết hợp chuyên môn từ các thành viên khác nhau trong nhóm để tạo ra một doanh nghiệp mới hay không."

Từ năng lượng, thép đến ô tô, nhiều ngành công nghiệp thúc đẩy tăng trưởng của Nhật Bản thời hậu chiến hiện đang phải đối mặt với những khó khăn lớn. Sự trở lại của Mitsubishi, vốn là trung tâm của sự tăng trưởng nhanh chóng, có thể giúp hồi sinh ngành công nghiệp Nhật Bản nói chung.