TP.HCM hôm nay đang nỗ lực trỗi dậy vươn mình để lập lại vị thế số 1, quyết tâm lấy lại mỹ danh “Hòn ngọc Viễn Đông” (La perle de l’Extrême Orient)- nức tiếng một thời mà quốc tế đã nói về Sài Gòn. Ngắm nhìn một TP.HCM phát triển hôm nay để thấy rõ những nỗ lực đầy tự hào, nhưng nhìn lại một Sài Gòn của bề dày lịch sử hơn 300 năm hình thành và phát triển… mới thấy thật nhiều điều đáng nhớ, đáng mơ…

1. Dưới sự chỉ huy của trung tá công binh Coffyn, Sài Gòn được quy hoạch lại theo lối phương Tây. Giai đoạn này, khu vực trung tâm thành phố xuất hiện hàng loạt các công trình nổi bật còn tồn tại đến ngày nay như Nhà thờ Đức Bà, Nhà hát thành phố, Dinh thống đốc, Phủ toàn quyền... Tuyến đường Catinat (Đồng Khởi ngày nay) được ví như trái tim của Sài Gòn khi tập trung nhiều điểm vui chơi, giải trí của thành phố.

2. Hàng loạt nhà hàng, khách sạn mọc lên dọc trục đường đã quy tụ giới tinh hoa, giàu có về tiêu xài, hưởng thụ. Khách sạn Continental là một khách sạn lịch sử nổi tiếng ở Thành phố Hồ Chí Minh, nằm ở số nhà 132 - 134 đường Đồng Khởi. Khách sạn bắt đầu xây vào năm 1878 dưới thời Pháp thuộc và khánh thành năm 1880.

3. Đường Tự Do (ngày nay là đường Đồng Khởi) có một nhà hàng nổi tiếng là Maxim’s do nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ và Xuân Lôi phụ trách. Là một phần quan trọng của trung tâm Sài Gòn vào những năm 1925, quán Maxim’s Club được biết đến là địa điểm giải trí đẳng cấp của giới thương gia và tầng lớp thượng lưu thế kỉ trước.

4. Nói đến Sài Gòn xưa không thể thiếu hình ảnh người phụ nữ Sài Gòn trong tà áo dài thướt tha. Áo dài Sài Gòn những năm 70 được coi là chuẩn mực về vẻ đẹp của áo dài Việt Nam. Những hình ảnh nữ sinh Sài Gòn xưa, phụ nữ trên phố, tiếp viên hàng không hay các bà các mẹ đi chợ… được lưu lại bằng nhiều tấm ảnh và nằm trong ký ức nhiều thế hệ. Một vẻ đẹp tân thời, quý phái!

5. Trước năm 1975, người Sài Gòn chắc hẳn không thể nào lại không biết đến rạp hát Trần Hưng Đạo. Rạp có sức chứa 900 khán giả. Là rạp hát chuyên nghiệp, duy nhất dùng để biểu diễn nghệ thuật cải lương trong thành phố. Ngày nay, rạp hát Trần Hưng Đạo đổi tên thành Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang.

6. Nhà thờ Đức Bà nhìn từ trên cao. Sau nhiều biến cố thăng trầm của thành phố, Nhà thờ vẫn giữ nguyên dáng vóc, kiến trúc đặc trưng, những hàng cây xanh mát, dù bối cảnh xung quanh có đổi thay với mật độ giao thông nhiều hơn, xa xa là những tòa nhà chọc trời mà 40 năm trước chưa từng xuất hiện. Công trình này được coi là một tuyệt tác kiến trúc đô thị Sài Gòn.

7. Bưu điện trung tâm Sài Gòn là một trong những công trình kiến trúc tiêu biểu của thành phố Hồ Chí Minh, nằm ở số 2 đường Quảng trường Công xã Paris (phường Bến Nghé, quận 1). Đây là tòa nhà được người Pháp xây dựng từ những năm 1886–1891 theo đồ án thiết kế của kiến trúc sư Villedieu cùng phụ tá Foulhoux. Công trình kiến trúc mang phong cách châu Âu kết hợp với nét trang trí châu Á.

8. Sài Gòn vẫn luôn nổi tiếng là thiên đường ăn uống với những món ăn vặt thú vị, in dấu kí ức tuổi thơ của rất nhiều người. Thế nên, nói đến Sài Gòn xưa là nói đến những món ăn vặt trong đó bò bía là món phổ thông ai cũng từng một lần nếm qua.

9. Nhắc tới Sài Gòn xưa không thể không nhắc tới những chiếc xe lam. Xe lam xuất hiện trên đường phố Sài Gòn vào khoảng thập niên 1960 thay cho xe ngựa thồ và nhanh chóng trở thành phương tiện đi lại phổ biến. Xe Lam bắt nguồn từ tên gọi của dòng sản phẩm Lambretta của Italia. Thuở đầu, bên hông thùng xe kéo phía sau có dập nổi chữ Lambretta, hay Vespa nhưng dần về sau thì có kèm theo một con số. Có 3 bánh, xe Lam gồm cabin cho tài xế ngồi lái phía trước và thùng để chở khách hay hàng hóa phía sau.

Anh Thư