Thực trạng đáng báo động 

Trên nhiều tuyến phố tại Hà Nội như Lê Duẩn, Nguyễn Xiển, Chùa Bộc, Lĩnh Nam, Giải Phóng... không khó để bắt gặp những chồng mũ bảo hiểm được bày bán la liệt trên vỉa hè.

Với giá chỉ từ 30.000 đến 80.000 đồng/chiếc, những chiếc mũ này thu hút không ít người mua nhờ giá rẻ và kiểu dáng bắt mắt. Tuy nhiên, đằng sau mức giá “hấp dẫn” ấy là những hiểm họa khôn lường đối với người sử dụng, khi chất lượng của chúng không được đảm bảo.

Chỉ cần dạo qua một đoạn vỉa hè trên đường Giải Phóng (quận Đống Đa), người tham gia giao thông dễ dàng bắt gặp các điểm bán mũ bảo hiểm giá rẻ. Những chiếc mũ này thường được bày trên giá treo di động hoặc thậm chí chỉ đặt trên một chiếc ghế nhựa, không có bất kỳ thông tin nào về nguồn gốc, xuất xứ hay tiêu chuẩn an toàn.

Gọi là mũ bảo hiểm, nhưng cấu tạo của chúng chỉ gồm hai lớp sơ sài: một lớp vỏ nhựa mỏng và một lớp vải mỏng bên trong, hoàn toàn thiếu lớp xốp hấp thụ xung động – yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu chấn thương đầu khi xảy ra va chạm.

Một người bán hàng trên đường Giải Phóng, cho biết: “Mũ này rẻ nên bán chạy lắm, nhất là với học sinh, sinh viên hoặc người lao động. Họ mua để đối phó với cảnh sát giao thông là chính, chứ ít ai quan tâm đến chất lượng.”

Trong khi đó, mũ bảo hiểm đạt chuẩn, được kiểm định chất lượng và có bảo hành thường có giá từ 500.000 đồng đến cả triệu đồng – mức giá mà nhiều người cho là “quá đắt” so với túi tiền.

Chị Lan Anh (quận Hai Bà Trưng) chia sẻ: “Tôi cũng muốn mua mũ xịn, nhưng vào cửa hàng thấy rẻ nhất cũng hơn 200.000 đồng, đắt quá. Ra vỉa hè chọn được cái 50.000 đồng, thế là mua luôn.”

Hiểm họa từ những chiếc mũ “rởm”

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đội mũ bảo hiểm đạt chuẩn giúp giảm 42% tỷ lệ tử vong và 69% tỷ lệ chấn thương đầu do va chạm giao thông.

Tuy nhiên, với thực trạng đáng báo động, cái giá phải trả cho sự lựa chọn “rẻ mà tiện” của nhiều người dân hiện nay có thể là chính sự an toàn của người sử dụng.

Theo các chuyên gia, mũ bảo hiểm đạt chuẩn (theo QCVN 2:2008/BKHCN) phải có đủ ba bộ phận: vỏ mũ, lớp đệm hấp thụ xung động và quai đeo, đồng thời được chứng nhận hợp quy với dấu CR rõ ràng. Những chiếc mũ giá rẻ trên vỉa hè, dù đôi khi được dán tem CR, thường không đáp ứng được các tiêu chuẩn này. Lớp nhựa mỏng dễ vỡ, không có khả năng chịu lực, còn lớp vải bên trong chỉ mang tính trang trí, không thể bảo vệ đầu người đội khi xảy ra tai nạn.

Dù các cơ quan chức năng đã nhiều lần ra quân kiểm tra, xử phạt các cơ sở kinh doanh mũ bảo hiểm không đạt chuẩn, tình trạng này vẫn diễn ra công khai. 

Bên cạnh đó, nhiều người tiêu dùng vẫn giữ tâm lý “đối phó” thay vì đặt an toàn lên hàng đầu. Chính tâm lý này đã tạo điều kiện cho thị trường mũ kém chất lượng tiếp tục tồn tại và phát triển.

Để giải quyết tận gốc vấn nạn này, các chuyên gia cho rằng cần sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan quản lý và người dân. Trước hết, lực lượng quản lý thị trường và cảnh sát kinh tế cần tăng cường kiểm tra, xử phạt nghiêm các cơ sở sản xuất, kinh doanh mũ bảo hiểm không đạt chuẩn. Đồng thời, cần quy trách nhiệm cụ thể cho chính quyền địa phương nếu để tình trạng bán hàng rong tràn lan trên vỉa hè kéo dài.

Về phía người tiêu dùng, cần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của mũ bảo hiểm chất lượng. “Đừng ham rẻ mà đánh cược tính mạng. Khi mua mũ, hãy kiểm tra kỹ tem CR, thông tin nhà sản xuất và chọn những cửa hàng uy tín,” một cán bộ quản lý thị trường khuyến cáo.

X

Tại Việt Nam, quy định bắt buộc đội mũ bảo hiểm được thực thi từ năm 2007 đã giúp tỷ lệ chấp hành đạt trên 90%, đưa Việt Nam trở thành điểm sáng về thực thi chính sách an toàn giao thông. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức khi trên thị trường tồn tại một lượng lớn mũ bảo hiểm kém chất lượng, được bán tràn lan với giá rẻ khiến người tiêu dùng dễ dàng lựa chọn.

Ông Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, cho biết: “Tai nạn giao thông liên quan đến mô tô, xe gắn máy vẫn chiếm tỷ lệ cao, với nhiều ca chấn thương sọ não nghiêm trọng xuất phát từ việc không đội mũ bảo hiểm hoặc sử dụng mũ kém chất lượng”.

Mạnh Cường - Nguyễn Oanh