Nghiên cứu của Tổ chức Công nghệ Thông tin & Đổi mới có trụ sở tại Washington (Mỹ) cho biết Trung Quốc có 27 lò phản ứng hạt nhân đang được xây dựng với thời gian xây dựng trung bình khoảng 7 năm, nhanh hơn nhiều so với các nước khác. 

"Việc Trung Quốc triển khai nhanh chóng các nhà máy điện hạt nhân hiện đại hơn bao giờ hết sẽ tạo ra hiệu quả kinh tế đáng kể và tạo cơ hội vừa học vừa làm, đồng thời điều này cho thấy các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ đạt được lợi thế nhờ sự đổi mới gia tăng trong lĩnh vực này trong tương lai", báo cáo nêu.

Mỹ có đội ngũ nhà máy điện hạt nhân lớn nhất thế giới. Chính quyền của Tổng thống Joe Biden coi nguồn điện gần như không phát thải là rất quan trọng trong việc hạn chế biến đổi khí hậu. 

Nhưng sau khi hai nhà máy lớn ở bang Georgia đi vào hoạt động vào năm 2023 và 2024 với chi phí vượt quá ngân sách hàng tỷ USD và bị trì hoãn nhiều năm, không có lò phản ứng hạt nhân nào của Mỹ được xây dựng. Một nhà máy công nghệ cao từng được lên kế hoạch xây dựng tại một phòng thí nghiệm của Mỹ đã bị hủy bỏ vào năm ngoái.

Trong khi đó, các ngân hàng quốc doanh của Trung Quốc có thể cung cấp các khoản vay với lãi suất thấp tới 1,4%, thấp hơn nhiều so với các nền kinh tế phương Tây. Ngành công nghiệp điện hạt nhân Trung Quốc đã được hưởng lợi từ sự hỗ trợ bền vững của nhà nước và các chiến lược nội địa hóa, cho phép Trung Quốc thống trị các lĩnh vực như năng lượng tái tạo và xe điện. 

Lò phản ứng làm mát bằng khí nhiệt độ cao thế hệ thứ tư đầu tiên trên thế giới tại vịnh Shidao, tỉnh Sơn Đông, đã đi vào hoạt động vào tháng 12 năm ngoái. Hiệp hội Năng lượng hạt nhân Trung Quốc tuyên bố rằng dự án liên quan đến việc phát triển hơn 2.200 bộ "thiết bị đầu tiên trên thế giới" với tổng tỷ lệ nội địa hóa vật liệu sản xuất trong nước là 93,4%.

Những người ủng hộ các lò phản ứng công nghệ cao cho biết chúng an toàn và hiệu quả hơn các nhà máy hiện tại, trong khi các nhà phê bình cho rằng một số lò phản ứng mới gây ra rủi ro về phổ biến vũ khí và vật chất. 

Không phải mọi chuyện đều thuận buồm xuôi gió đối với Trung Quốc. Hiệp hội Năng lượng Hạt nhân Trung Quốc đã cảnh báo rằng có tình trạng dư thừa nghiêm trọng trong sản xuất linh kiện hạt nhân, cũng như tình trạng "cạnh tranh quá mức" đang khiến giá cả giảm và gây thua lỗ.

Ông Stephen Ezell, tác giả báo cáo, cho biết nếu Mỹ nghiêm túc về vấn đề hạt nhân thì nên phát triển một chiến lược quốc gia mạnh mẽ bao gồm đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu và phát triển, xác định và tăng tốc các công nghệ tiềm năng cũng như hỗ trợ phát triển lực lượng lao động tay nghề cao. 

Hoài Phương (theo Reuters)