Các công ty bị liệt vào "danh sách chưa được xác minh" mới của Bộ Thương mại Hoa Kỳ chủ yếu là các nhà sản xuất công nghệ cao, bao gồm các nhà sản xuất linh kiện và dược phẩm laze, các phòng nghiên cứu của Chính phủ và hai trường đại học. Các công ty Hoa Kỳ muốn xuất khẩu cho các thực thể trong danh sách này cần phải có giấy phép để làm điều đó.

Một trong những trường được liệt kê trong danh sách là Đại học Khoa học và Công nghệ Phương Nam ở Thâm Quyến, đã đưa vào bản cáo trạng của một giáo sư Học viện Công nghệ Massachusetts bị cáo buộc trình bày sai mối quan hệ của ông với Trung Quốc trên các tài liệu tài trợ. Các cáo buộc trong trường hợp đó đã được giảm vào tháng trước, khi các công tố viên nói rằng họ không có đủ bằng chứng.

Đại diện Cục Công nghiệp và An ninh của Bộ Thương mại nói thêm rằng họ đã thêm các công ty trên vào "Danh sách chưa được xác minh", một danh sách gồm các doanh nghiệp trên toàn thế giới phải chịu sự kiểm soát xuất khẩu chặt chẽ hơn vì giới chức Mỹ không thể tiến hành các đợt kiểm tra thông thường.

“Khả năng xác minh tính hợp pháp và độ tin cậy của các đối tác nước ngoài nhận hàng xuất khẩu của Mỹ, thông qua hoàn thành kịp thời các hoạt động kiểm tra cuối kỳ, là nguyên tắc cốt lõi trong hệ thống kiểm soát xuất khẩu của chúng tôi” - ông Matthew Axelrod, Trợ lý Bộ trưởng Thương mại về thực thi xuất khẩu, cho biết trong một tuyên bố.

Số lượng các công ty Trung Quốc bị Bộ Thương mại “gắn cờ” đã tăng lên khi các nhà hoạch định chính sách cố gắng ngăn chặn việc chuyển hướng công nghệ dành cho các sản phẩm thương mại sang các ứng dụng quân sự có thể làm suy yếu Hoa Kỳ.

Cũng trong ngày 7/2 vừa qua, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã công khai bản cáo trạng chống lại Hytera Communications Corp - nhà cung cấp hệ thống vô tuyến di động chuyên nghiệp của Trung Quốc, còn được gọi là máy bộ đàm được cảnh sát sử dụng – và nói rằng công ty này đã âm mưu với các nhân viên cũ của Motorola Solutions để ăn cắp công nghệ.

Các công tố viên cáo buộc Hytera và các nhân viên đã được chỉnh sửa tên về nỗ lực kéo dài 7 năm bắt đầu từ năm 2007 nhằm đánh cắp bí mật thương mại của Motorola “nhằm đẩy nhanh sự phát triển các sản phẩm công nghệ di động của Hytera, đào tạo nhân viên của Hytera, tiếp thị và bán sản phẩm của Hytera trên khắp thế giới".

Bản cáo trạng nêu chi tiết vụ đào tẩu của một nhóm nhân viên từ các đơn vị Motorola có trụ sở tại Penang, Malaysia.

Trong một email được trích dẫn trong tài liệu tòa án, một nhân viên được trích dẫn nói: “Sẽ gây ra rất nhiều vấn đề vì chúng tôi là dân kỹ thuật và biết rất nhiều bí mật. Chúng tôi đã/sẽ ký NDA (thỏa thuận không tiết lộ) và một số lời nói dối của chúng tôi có thể gây ra vấn đề khi Motorola phát hiện ra”.

Những nỗ lực của Trung Quốc nhằm cạnh tranh với Mỹ trong lĩnh vực công nghệ cao và việc sở hữu công nghệ có thể mang lại lợi thế trong công nghệ quân sự đã thúc đẩy các chương trình nhánh hành pháp như Sáng kiến Trung Quốc của Bộ Tư pháp.

Tuần trước, Hạ viện đã thông qua Đạo luật America Competes, cùng với các điều khoản về mặt trận quốc phòng và nhân quyền, sẽ dành hơn 50 tỷ USD trong quỹ liên bang cho đến năm 2026 để trợ cấp cho việc sản xuất chip bán dẫn trong nước.

Một dự luật tương tự của Trung Quốc, Đạo luật Cạnh tranh và Đổi mới của Hoa Kỳ, đã được Thượng viện thông qua 2/3 vào mùa hè năm ngoái. Các nhà đàm phán từ Hạ viện và Thượng viện sẽ cần đàm phán về một dự luật cuối cùng mà cả hai viện có thể thông qua và gửi cho Tổng thống Joe Biden để ký thành luật.

Việc bổ sung thêm 33 công ty Trung Quốc nâng tổng số doanh nghiệp bị Mỹ gắn cờ lên khoảng 175 công ty. Các quốc gia khác có công ty nằm trong “Danh sách chưa được xác minh” bao gồm Nga và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Động thái trên diễn ra sau bài phát biểu vào tuần trước của Giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) Christopher Wray, trong đó ông cho biết FBI đang mở các cuộc điều tra liên quan đến hoạt động tình báo của Trung Quốc khoảng 12 giờ một lần và cảnh báo rằng “không có quốc gia nào đặt ra mối đe dọa đối với các ý tưởng, sự đổi mới và an ninh kinh tế của Mỹ hơn Trung Quốc.

Trong khi đó, Trung Quốc đã nhiều lần bác bỏ các cáo buộc từ chính phủ Mỹ, nói rằng Washington đang thực hiện các cuộc “tấn công vô căn cứ và bôi nhọ ác ý” nhằm vào Bắc Kinh.

Sơn Tùng (Theo SCMP)