Các nước châu Âu tiếp tục nhập khẩu LNG của Nga ngay cả sau chiến sự Nga - Ukraine vào năm ngoái, gây ra cuộc khủng hoảng năng lượng sau khi Moscow cắt giảm nguồn cung cấp đường ống tới lục địa này.

Cho đến gần đây, Mỹ đã tìm cách tránh làm gián đoạn dòng chảy để không làm tăng áp lực lên các đồng minh đang phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt.

Nhưng vào đầu tháng 11, Bộ Ngoại giao Mỹ đã công bố các biện pháp trừng phạt đối với dự án phát triển mới của Nga có tên là Arctic LNG 2 - có hiệu lực ngăn chặn các nước ở châu Âu và châu Á mua khí đốt của dự án khi nó bắt đầu sản xuất vào năm tới, theo các quan chức, luật sư và nhà phân tích.

Ông Francis Bond, chuyên gia trừng phạt tại công ty luật Macfarlanes, cho biết bằng cách nhắm mục tiêu vào nhà điều hành dự án, Mỹ đang tìm cách "làm độc hại toàn bộ dự án" và sẽ "gây áp lực lên bất kỳ công ty nào không phải của Mỹ có kế hoạch mua dòng LNG từ Bắc Cực".

Trong khi Washington và các đồng minh trước đây đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với các dự án năng lượng của Nga để đáp trả cuộc chiến ở Ukraine, tìm cách hạn chế tài chính và thiết bị của họ thì đây là lần đầu tiên nguồn cung LNG bị ảnh hưởng trực tiếp. Các quan chức Mỹ đã tìm cách phân biệt giữa nguồn cung hiện có và nguồn cung sắp được đưa ra thị trường trong tương lai gần, nhưng thừa nhận mục đích là làm tổn hại đến khả năng thu lợi nhuận của Nga từ việc bán thêm nhiên liệu hóa thạch.

Bộ Ngoại giao cho biết: “Chúng tôi không có lợi ích chiến lược trong việc giảm nguồn cung năng lượng toàn cầu, điều này sẽ làm tăng giá năng lượng trên toàn thế giới và làm giảm lợi nhuận của Moscow”.

“Tuy nhiên, chúng tôi, các đồng minh và đối tác của chúng tôi có chung mối quan tâm sâu sắc đến việc làm suy giảm vị thế nhà cung cấp năng lượng hàng đầu của Nga theo thời gian”, cơ quan này nhận định thêm.

Arctic LNG 2, nằm trên Bán đảo Gydan ở Bắc Cực cho phép xuất khẩu sang cả thị trường châu Âu và châu Á, sẽ là dự án LNG quy mô lớn thứ ba của Nga, củng cố tham vọng trở thành nhà xuất khẩu hàng đầu trong lĩnh vực này của Điện Kremlin.

Khi sản xuất hết công suất, Artic LNG 2 sẽ chiếm 1/5 mục tiêu của Nga là sản xuất 100 triệu tấn LNG hàng năm vào năm 2030, gấp hơn ba lần khối lượng mà nước này xuất khẩu hiện nay.

Dự án dự kiến sẽ bắt đầu vận chuyển LNG ra thị trường quốc tế vào quý 1/2024. Các nhà phân tích thị trường cho biết khối lượng đó sẽ giảm bớt phần nào tình trạng thắt chặt trên thị trường LNG toàn cầu do nhu cầu ngày càng tăng của châu Âu mang lại.

Nhưng Energy Aspect, một công ty tư vấn, cho biết họ đã loại bỏ sản lượng LNG 2 Bắc Cực dự kiến ra khỏi mô hình cung cầu cho năm tới, đồng thời cho biết các lệnh trừng phạt sẽ thắt chặt thị trường.

Arctic LNG 2 được dẫn dắt bởi công ty tư nhân Novatek (Nga), công ty nắm giữ 60% cổ phần. Các cổ đông khác là TotalEnergies (Pháp), hai công ty nhà nước Trung Quốc và một liên doanh Nhật Bản giữa công ty thương mại Mitsui & Co và Jogmec được Chính phủ hậu thuẫn, mỗi công ty nắm giữ 10% cổ phần.

Ông Shaistah Akhtar, đối tác và chuyên gia về trừng phạt tại công ty luật Mishcon de Reya, cho biết các hạn chế của Mỹ sẽ ngăn chặn dự án đối với người mua phương Tây.

Các nhà đầu tư vào Arctic LNG 2 có thể lấy khí đốt từ dự án tùy theo tỷ lệ sở hữu của họ. Đối với Total và các đối tác trong liên doanh, điều đó có nghĩa là khoảng 2 triệu tấn khi dự án đi vào sản xuất tối đa. Nhưng theo lệnh trừng phạt, các cổ đông có thời hạn đến cuối tháng 1 năm sau để kết thúc khoản đầu tư của mình.

Kaushal Ramesh, người đứng đầu bộ phận phân tích LNG tại Rystad Energy cho biết, các nhà đầu tư liên kết với phương Tây “có thể nộp đơn xin miễn trừ theo ngày giảm dần”. Điều này có thể cho phép một số LNG chảy từ dự án đến các thị trường đồng minh phương Tây, tương tự như cách Nhật Bản được phép nhập khẩu dầu thô của Nga từ dự án Sakhalin 2 trên mức giá trần.

Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire, phát biểu tại một sự kiện hôm thứ Năm, cho biết các lệnh trừng phạt “không gây ra bất kỳ rủi ro lớn nào cho nguồn cung cấp khí đốt của châu Âu” tính đến thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, Bộ trưởng Công nghiệp Nhật Bản Yasunori Nishimura tuần trước cho biết rằng tác động “ở một mức độ nhất định” đối với Nhật Bản là “không thể tránh khỏi”.

Mỹ chưa nhắm trực tiếp vào các dự án LNG lớn khác của Nga, Yamal LNG và Sakhalin 2, đang vận chuyển nhiên liệu tới châu Âu và châu Á.

Anne-Sophie Corbeau, chuyên gia khí đốt tại Trường Quan hệ Công và Quốc tế của Đại học Columbia, cho biết nếu Bắc Cực LNG 2 không bắt đầu xuất khẩu như kế hoạch vào năm 2024, điều đó “sẽ khiến thị trường thắt chặt hơn một chút trong thời gian dài hơn”.

Các lệnh trừng phạt sẽ đánh vào tham vọng dài hạn hơn của Nga trong việc tăng nguồn cung LNG và các đối thủ dẫn đầu trên thị trường như Mỹ và Qatar.

Khánh Vy (Theo FT)