Quảng Trị nằm ở dải đất ven biển Trung Trung bộ, thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai, bão lũ. Người dân địa phương thường nói vui với nhau rằng, đặc sản của Quảng Trị là gió Lào (gió phơn Tây Nam khô nóng từ tháng 4 đến tháng 8) và bão lũ (từ tháng 9 đến tháng 12) hằng năm.

Những “đặc sản” này đã trở nên quá đỗi quen thuộc với người dân, đặc biệt tại khu vực các xã miền núi biên giới huyện Hướng Hóa, Đakrông phía Tây tỉnh Quảng Trị. Nhưng ám ảnh về mưa lũ kinh hoàng năm 2020 đã trở thành ký ức không thể nào quên đối với người dân nơi đây khi đã cướp đi sinh mạng của 22 cán bộ, chiến sỹ Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 337.

Trở lại mảnh đất này sau 2 năm, từ Quốc lộ 9 tới thị trấn Khe Sanh và theo đường Hồ Chí Minh nhánh Tây sẽ dễ dàng bắt gặp những dấu vết còn sót lại với quả đồi bị khoét sâu. Đường Hồ Chí Minh nhánh Tây là con đường độc đạo kết nối thị trấn Khe Sanh với các xã khu vực biên giới Hướng Phùng, Hướng Việt, Hướng Lập thuộc huyện miền núi Hướng Hóa.

Dãy núi Ka Lóc sừng sững để xã Hướng Việt tựa lưng vào nhiều năm. Thế nhưng tối 17/10/2020, cùng với mưa lớn, lũ dữ từ rừng đổ về và những tiếng nổ ầm ầm phát ra trong lòng dãy núi Ka Lóc. Tiếng nổ vừa dứt, núi bung ra, đất, đá, nước ào ào đổ về vùi lấp nhiều nhà dân thôn Xa Ðưng, lấp luôn cả khu trung tâm xã Hướng Việt.

Từ trên đỉnh đèo Sa Mù phóng tầm mắt về phía xã Hướng Việt vẫn có thể thấy những dấu vết còn sót lại. Tuy nhiên màu xanh của cây cối đã và đang dần che phủ như gói gọn lại những ký ức đau thương để hướng đến ngày mai tươi sáng.

Vùng miền núi phía Tây tỉnh Quảng Trị đang trở thành “thủ phủ” điện gió của Bắc miền Trung. Theo Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Hưng, thu hút đầu tư vào làm điện gió là chủ trương đúng vì mang lại lợi ích kinh tế lớn khi 1MW điện gió đóng góp vào nguồn thu của địa phương từ 600 - 800 triệu đồng/năm.

Với các dự án đang vận hành thương mại, hứa hẹn mang về nguồn thu ngân sách địa phương khoảng 500 tỷ đồng/năm. Hiện hầu hết dự án điện gió được tập trung triển khai đầu tư xây dựng ở các xã vùng miền núi biên giới của huyện Hướng Hóa - nơi có phần lớn đồng bào Pa Kô, Vân Kiều sinh sống.

Các nhà máy điện gió đi vào hoạt động còn tạo sự lan tỏa ra nhiều lĩnh vực khác. Đó là các tour du lịch tham quan những cánh đồng điện gió luôn thu hút khách. Những tuyến đường giao thông được mở ra vừa phục vụ nhà máy điện gió, vừa tạo ra sự kết nối giữa các xã vùng miền núi biên giới.

Bí thư Đảng ủy xã Hướng Phùng Hồ Văn Khưn cho biết, trước đây sinh kế của người dân trong xã chủ yếu dựa vào trồng rừng và một số nông, lâm sản. Đến nay người dân làm thêm dịch vụ, buôn bán phục vụ nhu cầu của công nhân làm việc cho các nhà máy điện gió và du khách đến tham quan.

Cùng với đó, Quốc lộ 9 là tuyến đường huyết mạch thông ra Thái Bình Dương của nhiều quốc gia Đông Nam Á và trong lịch sử đã gắn với “Chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh” huyền thoại chống giặc ngoại xâm của dân tộc. Ngày nay trục Đường 9 (Quốc lộ 9) được tỉnh Quảng Trị xác định là một cực tăng trưởng mạnh của địa phương.

Trục Quốc lộ 9 đi qua Hướng Hóa, Đakrông, Cam Lộ, TP. Đông Hà và Gio Linh kết nối cảng Cửa Việt với cửa khẩu quốc tế Lao Bảo. Ngày 21/3/2022, tại xã Thanh An (huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị), Tổng cục Đường bộ Việt Nam (nay là Cục Đường bộ Việt Nam) đã phối hợp với UBND tỉnh Quảng Trị khởi công dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 9 với tổng mức đầu tư 19,5 triệu USD (trên 440 tỷ đồng).

Đồng thời Khu quản lý đường bộ 2 (Cục Đường bộ Việt Nam) cũng đã chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện tốt công tác duy tu, bảo dưỡng đảm bảo mặt đường êm thuận; triển khai nhiều dự án xử lý các vị trí điểm đen, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông trên các tuyến (đèn tín hiệu, tường lốp, bố trí tường lốp, tổ chức lại giao thông)...

Anh Hồ Văn Pía ở xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa cho biết, đường giao thông được mở ra cùng với các nhà máy điện gió đã giúp người dân dễ dàng hơn trong việc vận chuyển gỗ rừng trồng và nông, lâm sản ra khỏi rừng, nương rẫy để bán. Người từ vùng khác cũng đến địa phương ngày càng nhiều để thu mua nông, lâm sản cho bà con và tham quan cảnh đẹp nên đời sống cũng khấm khá.

Với chị Lanh ở thị trấn Krông Klang, huyện Đakrông chia sẻ, năm đó lũ dữ lắm. Nhà mình cũng may mắn không bị thiệt hại nhiều. Được chính quyền quan tâm, đường sá sửa chữa giờ đẹp hơn trước, hoạt động thông thương lên cửa khẩu ngày càng nhộp nhịp và người dân sinh sống 2 bên đường cũng được hưởng lợi từ hoạt động kinh doanh buôn bán.

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Quảng Trị Nguyễn Đăng Quang khẳng định, để đánh thức tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội vùng trục Quốc lộ 9 cần có sự vào cuộc mạnh mẽ, đồng bộ của cả hệ thống chính trị toàn tỉnh. Nhất là sự nỗ lực, đồng lòng hướng đến mục tiêu phát triển chung của tất cả địa phương nằm trên trục đường này. 

Trong định hướng phát triển đã xác định vùng trục Quốc lộ 9 phải đóng góp 60 - 65% vào sự tăng trưởng, làm động lực cho sự phát triển của Quảng Trị trong 5 - 10 năm tới. Đi đôi với phát triển kinh tế, cần tiếp tục chăm lo sự nghiệp “trồng người”, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển mới của tỉnh, khôi phục và phát triển các lễ hội văn hóa có lợi thế.

Bảo Ngọc