Vào ngày 18 tháng 9, Thủ tướng Nepal K.P. Sharma Oli đã yêu cầu Bộ Giáo dục nước này ngừng phân phát cho học sinh trung học cuốn 'Tài liệu Tự học về Lãnh thổ và Biên giới Nepal' dài 110 trang. Cuốn sách bằng tiếng Nepal bao gồm một chương về chiến dịch đòi lại lãnh thổ tranh chấp.

Động thái của Kathmandu đang được coi là một hành động kiềm chế chính thức nhằm tránh gây thêm xích mích cho Ấn Độ để có thể bình thường hóa quan hệ.

Rajan Bhattarai, cố vấn đối ngoại của Thủ tướng, nói với Nikkei rằng những cành ô liu vươn dài gần đây là một phần trong nỗ lực hàn gắn mối quan hệ với Ấn Độ.

Bhattarai nói: “Chúng tôi muốn duy trì quan hệ tốt đẹp với Ấn Độ trên cơ sở tôn trọng và bình đẳng lẫn nhau. Ấn Độ và Nepal có quan điểm khác nhau về một số vấn đề bao gồm lãnh thổ Kalapani dọc biên giới phía tây bắc của Nepal, vốn vẫn là vấn đề tranh chấp."

Ông lưu ý rằng điểm mâu thuẫn này đã được giải quyết trong một thông cáo chung liên quan đến các vấn đề mà cả hai bên ít nhất đã nhất trí được ban hành sau chuyến thăm đầu tiên của Thủ tướng Narendra Modi tới Nepal vào năm 2014.

Cuộc tranh cãi song phương lại bắt đầu vào tháng 5 khi một sửa đổi hiến pháp ở Nepal bao gồm một bản đồ quốc gia sửa đổi. Dấu hiệu đầu tiên của sự tan băng xuất hiện vào ngày 15 tháng 8 khi Oli gọi cho Modi nhân Ngày Độc lập của Ấn Độ. Một cuộc trao đổi thân mật khác diễn ra vào ngày 17 tháng 9, sinh nhật của Modi.

Hai nước hiện đã kích hoạt lại quan hệ song phương và các đại sứ tương ứng của họ tương tác bình thường với các quan chức chính phủ đồng cấp và các nhà lãnh đạo đảng.

Các nỗ lực tái thiết trước đó đã thất bại, theo một quan chức Nepal. Vào ngày 20 tháng 5, Oli và Modi đã được lên lịch để nói chuyện qua điện thoại, nhưng các quan chức Ấn Độ đã rút lui mà không giải thích.

Trung Quốc đã tăng cường ảnh hưởng của mình trong những năm gần đây, đặc biệt là khi New Delhi ngoành mặt với Nepal vào năm 2015 sau khi Nepal có bản hiến pháp mới. Cuộc 'phong tỏa' kéo dài 5 tháng đã cắt đứt nguồn cung cấp thực phẩm, nhiên liệu và thuốc men cho đất nước Nepal, tạo ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo chỉ vài tháng sau trận động đất kinh hoàng khiến 9.000 người thiệt mạng.

Theo số liệu của Liên Hợp Quốc, Ấn Độ chiếm 65% tổng lượng nhập khẩu của Nepal và 93% lượng nhiên liệu nhập khẩu trong năm 2017.

Oli tiếp quản đất nước với lệnh cấm vận từ Ấn Độ. Ông đã không đến thăm New Delhi cho đến tháng 2 năm 2016, thời điểm đó lệnh phong tỏa đã được dỡ bỏ. Chỉ trích công khai về Ấn Độ là một kế hoạch quan trọng trong chiến dịch tranh cử thành công vang dội của Oli vào năm 2017.

Trong khi đó, New Delhi kết luận việc phong tỏa là "một sai lầm", theo Sudheer Sharma, người đã viết Nepal Nexus, một tài liệu về lịch sử chính trị gần đây của Nepal.

Sharma nói với Nikkei: “Ấn Độ không thể áp đặt phong tỏa mọi lúc mọi nơi. "Nếu bạn đọc lịch sử, điều này thường xảy ra cứ sau 25-30 năm, nhưng có một cái giá rất lớn phải trả đối với Ấn Độ để sử dụng biện pháp này: cả một thế hệ người Nepal trở nên chống Ấn Độ." Vì lý do đó, ông tin rằng Ấn Độ khó có thể có hành động quyết liệt như vậy một lần nữa.

Sridhar Khatri, một giáo sư về khoa học chính trị đã nghỉ hưu tại Đại học Tribhuvan, ít bị thuyết phục hơn. Ông ta coi những cử chỉ của Oli là "tượng trưng không thực chất" và coi sự khác biệt giữa những người hàng xóm là không thể tránh khỏi. Ông nói với Nikkei: “Điểm mấu chốt là liệu cả hai bên có cố gắng giải quyết vấn đề hay không."

Một số nhà phân tích chính sách đối ngoại tin rằng ngay cả những cáo buộc vô căn cứ cũng chỉ ra rằng căng thẳng giữa Ấn Độ và Trung Quốc đang gia tăng. "Vấn đề xâm phạm biên giới đã được truyền thông Ấn Độ nêu ra", ông Khatri nói, chỉ ra những phần báo chí ủng hộ Đảng Bharatiya Janata, đảng cầm quyền của Ấn Độ. Ông nói: “Đó không phải là vấn đề biên giới - một số quan chức Ấn Độ đã đổ thêm dầu vào lửa.

Sharma, người cũng biên tập tờ báo có ảnh hưởng Kantipur, cho biết mối quan tâm của Ấn Độ dựa trên quan điểm của họ về việc dãy Himalaya là một nơi phòng thủ tự nhiên. Ông nói: “New Delhi vẫn giữ ý tưởng coi Nepal là vùng đệm Himalaya giữa Trung Quốc và Ấn Độ. "Họ lo lắng về ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở Nepal, nhưng cũng không muốn mất vị trí trước Trung Quốc."

Xung đột quân sự căng thẳng gần đây giữa Trung Quốc và Ấn Độ ở vùng cao Ladakh dọc theo biên giới Himalaya của họ đã đẩy Nepal vào thế khó. Khatri cho biết căng thẳng có thể là một điểm nhấn chính: "Bất kỳ xung đột nào giữa Ấn Độ và Trung Quốc sẽ ảnh hưởng đến Nepal - môi trường chung của khu vực đang trở nên tồi tệ hơn." Ông lưu ý rằng kể từ khi có tranh chấp với Trung Quốc, Ấn Độ đã xích lại gần Mỹ hơn.

Nepal đã từng đối đầu với những nước láng giềng khổng lồ trong quá khứ, nhưng liệu họ có thể vượt qua những thách thức mới nhất? 

Ông Khatri nói: “Chúng tôi không có đủ sự nhạy bén và khéo léo về mặt ngoại giao để đối phó với những diễn biến này. "Sự hiểu biết của chúng tôi về cả những người hàng xóm của chúng tôi cũng rất kém."

Sharma đồng ý rằng khả năng ngoại giao của Nepal có giới hạn. "Đã có sơ suất trong việc thu thập bằng chứng để chứng minh cho tuyên bố chủ quyền của chúng tôi đối với vùng lãnh thổ đang tranh chấp, và nếu chúng tôi không chuẩn bị tốt thì đây có thể là một thất bại khác."