Sự việc tương tự đã xảy ra tại Canada vào năm ngoái, khi các liên kết tin tức đã bị chặn khỏi các nền tảng thuộc Meta kể từ tháng 8/2023 do công ty công nghệ này từ chối trả tiền cho báo chí theo luật tin tức mới của nước này. Kết quả là, các hãng tin tức Canada chứng kiến lượng người dùng truy cập vào các bài viết giảm mạnh.

Điều này đặc biệt ảnh hưởng đến các trang tin tức địa phương và khu vực, nơi Facebook thường cung cấp nguồn lưu lượng truy cập chính. Vào thời điểm các khu vực nông thôn và vùng miền của cả Canada và Úc đang có nguy cơ trở thành "sa mạc tin tức", điều này đặc biệt đáng lo ngại.

Các kênh tin tức và độc giả đã tìm cách lách lệnh cấm bằng một số cách như đăng nội dung bài viết không kèm liên kết, hoặc ảnh chụp màn hình bài viết. Nhưng những cách này vẫn khiến các trang tin mất độc giả, cũng như không giúp các hãng tin tạo ra doanh thu cho nội dung của họ, đồng thời mở ra cánh cửa cho việc lưu hành thông tin sai lệch.

Cuối cùng, những người dùng nền tảng Meta phải chịu thiệt hại nhiều nhất vì họ tin rằng "tin tức sẽ tự tìm đến họ". Song thực tế, người dùng Facebook hoặc Instagram hiện nay thường chỉ vô tình thấy tin tức trên bảng newsfeed, do đó họ có thể bỏ lỡ nhiều thông tin quan trọng đang diễn ra.

Ngay từ đầu, người dùng mạng xã hội sử dụng các nền tảng này vì nhiều mục đích khác ngoài việc theo dõi tin tức. Hầu hết người Úc thực ra vốn không quan tâm nhiều đến tin tức.

Theo Báo cáo Tin tức Kỹ thuật số Úc năm nay, 68% người Úc chủ động tránh tin tức và 41% bị mệt mỏi vì tin tức. Sau nhiều năm đưa tin liên tục về đại dịch, sinh thái, bạo lực gia đình, tài chính và khủng hoảng quân sự, điều này không có gì đáng ngạc nhiên.

Vào năm 2021, Meta cũng từng dọa chặn tin tức trên các nền tảng của mình, nhưng sau đó đã đồng ý tự nguyện thanh toán một số khoản cho một số ít tổ chức tin tức của Úc. Các thỏa thuận này hiện sắp kết thúc và Meta đã tuyên bố rằng họ không quan tâm đến việc gia hạn chúng.

Hiện hầu hết các cơ quan truyền thông tin tức của Úc đang phải vật lộn để tồn tại. Trong thời đại số, độc giả chỉ muốn đọc tin tức miễn phí và không muốn trả tiền. Điều đó khiến nhiều tờ báo không có mô hình kinh doanh bền vững và cần trợ cấp từ nhà nước.

Một lựa chọn có thể là sử dụng thuế doanh nghiệp tạo ra từ các nền tảng kỹ thuật số để hỗ trợ báo chí vì lợi ích công cộng của các tổ chức truyền thông Úc. Điều này có nghĩa là đánh thuế doanh thu của các nền tảng một cách phù hợp và công bằng vì lợi ích quốc gia.

Tuy nhiên, điều này cũng đòi hỏi một khuôn khổ pháp lý chặt chẽ để xác định những mô hình báo chí nào vì lợi ích công cộng. Đợt sa thải trong ngành báo chí mới nhất ở Úc cho thấy các tổ chức tin tức nước này đang bế tắc trong việc vừa duy trì nguồn thu, vừa duy trì nội dung chất lượng.

Ngọc Ánh (theo NiemanLab)