Ngày 14/11, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN - New Zealand. Lãnh đạo Cấp cao các nước ASEAN, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern và Tổng Thư ký ASEAN tham dự Hội nghị.

Nhân dịp này, Thủ tướng New Zealand công bố đóng góp 1 triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19, dành 12 triệu USD hỗ trợ cho nỗ lực ứng phó dịch bệnh trong khu vực, hỗ trợ 10 triệu USD cho nông nghiệp thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu và 5 triệu USD cho hoạt động của Uỷ hội Mekong.

Thủ tướng Jacinda Arden khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng; khẳng định sẽ phối hợp chặt chẽ với ASEAN trong ngăn chặn và đẩy lùi đại dịch Covid-19, nghiên cứu và phát triển vắc-xin, đồng thời hỗ trợ ASEAN thúc đẩy phục hồi bền vững, duy trì kết nối chuỗi cung ứng.

Hướng tới phục hồi kinh tế, New Zealand ủng hộ các sáng kiến của ASEAN đặt ra ưu tiên cho phát triển bao trùm, không ai bị bỏ lại phía sau, ủng hộ Khung phục hồi tổng thể ASEAN. Trong hợp tác kinh tế khu vực, New Zealand đề cao thương mại đa phương rộng mở, minh bạch, dựa trên luật lệ.

Trên cơ sở đó, Thủ tướng New Zealand mong đợi ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), coi đây là dấu mốc quan trọng trong năm 2020.

ASEAN và New Zealand bày tỏ quan ngại sâu sắc về những tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19 tới đời sống người dân và các nền kinh tế. ASEAN đánh giá cao New Zealand cam kết hỗ trợ ASEAN hợp tác trong nghiên cứu, phát triển vắc-xin hiệu quả để người dân có thể tiếp cận rộng rãi.

Hai bên nhất trí từng bước tái mở cửa thị trường, thuận lợi hoá thương mại, khắc phục đứt gãy chuỗi cung ứng và gia tăng giá trị kinh tế-thương mại. Trên cơ sở đó, các bên cho rằng cần hướng tới nâng cấp Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Australia - New Zealand, bổ trợ cho Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các nhà lãnh đạo bày tỏ quan ngại rằng tại Biển Đông vẫn tiềm ẩn các nguy cơ đe dọa hòa bình, an ninh và ổn định và những hành động đi ngược lại luật pháp quốc tế, gây bất ổn, làm phức tạp tình hình và gây quan ngại cho các quốc gia trong khu vực.

Đồng thời, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại, xây dựng lòng tin, thượng tôn pháp luật, không quân sự hoá, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982), coi đây là cơ sở pháp lý cho mọi hoạt động trên biển.

ASEAN hoan nghênh New Zealand đóng góp tích cực cho  duy trì hòa bình, ổn định an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, mong muốn New Zealand ủng hộ các nỗ lực đề cao luật pháp quốc tế, hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử, thực hiện nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Kết thúc Hội nghị, hai bên đã thông qua Tuyên bố chung về Tầm nhìn của các nhà Lãnh đạo ASEAN - New Zealand nhân kỷ niệm 45 năm Quan hệ đối thoại với chủ đề: Một Di sản Hợp tác, Một Tương lai chung.

Thế Vũ