Theo một báo cáo của hãng thông tấn nhà nước Nga TASS, Moscow đã bắt đầu hạn chế xuất khẩu khí trơ, hoặc khí quý, bao gồm neon, argon và heli sang các nước mà Nga cho rằng “không thân thiện” vào cuối tháng 5.

Cả ba loại khí này đều được sử dụng để sản xuất các chip điện tử nhỏ có trong một loạt các sản phẩm tiêu dùng, từ điện thoại thông minh, máy giặt cho đến ô tô, và loại chip này đã bị thiếu hụt nghiêm trọng trong nhiều tháng.

Đây là một trong những biện pháp cứu cánh mới nhất của Tổng thống Vladimir Putin nhằm chống lại các quốc gia đã áp đặt một loạt các biện pháp trừng phạt đối với Moscow để đáp trả cuộc tấn công của ông vào Ukraine. Theo công ty tư vấn Bain & Company, trước chiến tranh, Nga và Ukraine chiếm khoảng 30% nguồn cung cấp khí neon cho ngành công nghiệp chip.

Các giới hạn xuất khẩu khí hiếm này được đưa ra ngay khi ngành công nghiệp bán dẫn và những khách hàng của ngành bắt đầu thoát khỏi tình trạng tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng nguồn cung. Theo LMC Automotive, năm ngoái, các nhà sản xuất ô tô đã sản xuất ít hơn 10 triệu chiếc xe do thiếu chip, nhưng nguồn cung dự kiến sẽ cải thiện trong nửa cuối năm nay.

Justin Cox, giám đốc sản xuất toàn cầu của công ty tư vấn ô tô cho biết: “Rõ ràng động thái này của Nga sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung chip và cản trở sự phục hồi của nhiều ngành liên quan”.

Ông nói với CNN Business rằng việc hạn chế xuất khẩu khí neon là một điều đáng lo ngại, nhưng điều này không khiến các nhà sản xuất chip ngạc nhiên. Ông nói sau khi Nga sáp nhập Crimea từ Ukraine cách đây 8 năm, ngành công nghiệp chất bán dẫn đã chuẩn bị cho những gián đoạn nguồn cung từ khu vực này.

Neon đóng một vai trò quan trọng trong việc sản xuất chất bán dẫn, loại khí này được sử dụng trong một quá trình được gọi là in thạch bản. Khí kiểm soát bước sóng ánh sáng do tia laser tạo ra khi nó khắc các mẫu lên các tấm silicon tạo nên con chip.

Trước chiến tranh, Nga thu thập neon thô như một sản phẩm phụ trong các xưởng luyện thép của mình, sau đó gửi đến Ukraine để tinh chế. Hai quốc gia này đã trở thành nhà sản xuất khí quý hàng đầu kể từ thời Liên Xô, khi các siêu cường sử dụng chúng để xây dựng công nghệ quân sự và vũ trụ.

Xung đột tại Ukraine đã gây ra thiệt hại lâu dài cho năng lực sản xuất nguồn cung khí hiếm. Giao tranh ác liệt tại một số thành phố của Ukraine, bao gồm Mariupol và Odessa, hai thành phố cảng quan trọng chiến lược, đã phá hủy các địa điểm công nghiệp và khiến việc xuất khẩu hàng hóa từ khu vực này trở nên vô cùng khó khăn.

Nhưng các nhà sản xuất chất bán dẫn cũng đã và đang giảm bớt sự phụ thuộc vào khu vực này kể từ khi Nga xâm lược Crimea vào năm 2014.

Peter Hanbury, một đối tác tại công ty sản xuất của Bain & Company cho châu Mỹ, nói với CNN Business rằng các nhà sản xuất chip đã tăng gấp đôi nỗ lực của họ sau cuộc xâm lược Ukraine hồi tháng 2.

Hanbury cho biết sự phụ thuộc của ngành vào Ukraine và Nga đối với khí neon là rất cao trong lịch sử, từ 80% đến 90%. Nhưng kể từ năm 2014, các nhà sản xuất chip đã giảm con số đó xuống dưới 1/3.

Ông nói thêm: “Ngành công nghiệp đã nhận ra rủi ro liên quan đến khu vực Nga - Ukraine và bắt đầu tìm kiến các các nguồn cung mới, phát triển kinh doanh với các quốc gia mới và các nhà cung cấp cụ thể.”

Giá tăng

Vẫn còn quá sớm để biết các hạn chế xuất khẩu của Nga sẽ tác động như thế nào đến các nhà sản xuất chất bán dẫn. Cho đến nay, cuộc chiến ở Ukraine vẫn chưa làm suy giảm sản lượng chip.

Tuy nhiên, ngay cả khi các nhà sản xuất chip có thể thay thế nguồn cung bị mất từ khu vực Nga-Ukraine, họ có khả năng sẽ phải trả nhiều tiền hơn để có được các loại khí quan trọng.

Theo Jonas Sundqvist, nhà phân tích công nghệ cấp cao tại Techcet, một công ty nghiên cứu thị trường, rất khó để theo dõi giá neon và các loại khí khác, vì hầu hết chúng được giao dịch theo các hợp đồng dài hạn tư nhân. Nhưng Techcet ước tính rằng giá hợp đồng neon đã tăng gấp 5 lần kể từ cuộc xâm lược Ukraine vào đầu năm nay và sẽ vẫn ở mức cao đó trong thời gian tới.

Sundqvist nói: Việc hạn chế xuất khẩu của Nga chắc chắn sẽ có tác động đến bất kỳ hợp đồng mới nào.”

Hàn Quốc, quê hương của nhà sản xuất chip khổng lồ Samsung, sẽ cảm thấy khó khăn trước tiên, bởi vì nước này phụ thuộc vào nhập khẩu khí đốt cao cấp và - không giống như Mỹ, Nhật Bản và châu Âu, Hàn Quốc đang thiếu các công ty khí đốt lớn có thể tăng cường sản xuất.

Samsung đã vượt qua Intel vào năm ngoái để trở thành nhà sản xuất chất bán dẫn lớn nhất thế giới tính theo doanh thu.

Micron Technology , một trong những nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới, nói với CNN Business rằng họ đã chứng kiến giá khí đốt tăng cao, nhưng họ đã có “đủ nguồn cung trong vài tháng tới” và không hy vọng sẽ cắt giảm sản lượng trong thời gian ngắn.

Trung Quốc có thể được hưởng lợi

Với việc Nga đe dọa cắt giảm xuất khẩu, Trung Quốc có thể là nước hưởng lợi lớn. Quốc gia này có năng lực sản xuất “lớn nhất và mới nhất”.

Kể từ năm 2015, Trung Quốc đã đầu tư vào ngành công nghiệp bán dẫn của riêng mình, bao gồm cả thiết bị cần thiết để tách khí hiếm ra khỏi các sản phẩm công nghiệp khác. Trung Quốc hiện là nước xuất khẩu ròng các loại khí này và tuyên bố sẽ tự chủ trong hoạt động này.

Sundqvist nói thêm, nhu cầu của thế giới về khí hiếm sẽ tập trung vào Trung Quốc và chắc hẳn nước này sẽ có được giá tốt cho những sản phẩm của mình.

Huy Hoàng (Theo CNN)