Moscow lần đầu tiên đưa ra những yêu cầu chi tiết mà họ cho là cần thiết để giảm căng thẳng ở châu Âu và xoa dịu cuộc khủng hoảng ở Ukraine, nơi các nước phương Tây cáo buộc Nga đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công tiềm tàng sau khi tập trung quân đội gần biên giới. Nga đã phủ nhận việc lên kế hoạch cho bất cứ một cuộc tấn công nào.

Các yêu cầu từ Moscow bao gồm các yếu tố, chẳng hạn như sự phủ quyết hiệu quả của Nga đối với tư cách thành viên NATO trong tương lai đối với Ukraine - mà phương Tây đã loại trừ.

Một số khác ám chỉ việc loại bỏ vũ khí hạt nhân của Mỹ khỏi châu Âu và rút các tiểu đoàn NATO đa quốc gia khỏi Ba Lan và khỏi các quốc gia Baltic như Estonia, Latvia và Litva từng thuộc Liên Xô.

Tại Washington, một quan chức chính quyền cấp cao cho biết Mỹ đã chuẩn bị thảo luận về các đề xuất nhưng nói thêm: "Điều đó nói rằng, có một số điều trong các tài liệu đó mà người Nga biết là không thể chấp nhận được".

Quan chức này cho biết Washington sẽ phản hồi vào tuần tới với các đề xuất cụ thể hơn về hình thức của bất kỳ cuộc đàm phán nào.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết Washington sẽ nói chuyện với các đồng minh. Bà nói: “Chúng tôi sẽ không thỏa hiệp các nguyên tắc chính mà nền an ninh châu Âu được xây dựng, bao gồm cả việc tất cả các quốc gia có quyền tự quyết định tương lai và chính sách đối ngoại của mình, không bị can thiệp từ bên ngoài”.

Các nhà ngoại giao NATO nói rằng Nga không thể có quyền phủ quyết đối với việc mở rộng hơn nữa liên minh và NATO có quyền tự quyết định thế trận quân sự của mình.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ba Lan Lukasz Jasina nói: “Nga không phải là thành viên của NATO và không quyết định các vấn đề liên quan đến NATO”.

Bộ Ngoại giao Ukraine cho biết Kyiv có "quyền chủ quyền" để điều hành chính sách đối ngoại của mình, và chỉ có nước này và NATO mới có thể xác định mối quan hệ giữa họ, bao gồm cả vấn đề về tư cách thành viên của Ukraine.

Họ kêu gọi Moscow tái tham gia tiến trình hòa bình ở miền đông Ukraine, nơi khoảng 15.000 người đã thiệt mạng trong cuộc xung đột kéo dài 7 năm giữa quân đội chính phủ Ukraine và lực lượng ly khai do Nga hậu thuẫn.

Những yêu cầu khó

Một số nhà phân tích chính trị phương Tây cho rằng Nga cố tình đưa ra những yêu cầu “phi thực tế” mà họ biết rằng sẽ không được đáp ứng để gây xao nhãng về mặt ngoại giao trong khi duy trì sức ép quân sự đối với Ukraine.

Sam Greene, giáo sư chính trị Nga tại Đại học King's College London, cho biết Tổng thống Vladimir Putin đang "vẽ một đường xung quanh không gian thời hậu Xô Viết và cắm một biển báo: tránh xa".

"Đó không có nghĩa là một hiệp ước: nó là một tuyên bố", ông nói. "Nhưng điều đó không nhất thiết có nghĩa là đây là khúc dạo đầu của chiến tranh. Đó là lời biện minh cho việc giữ lập trường cứng rắn của Moscow, nhằm giữ cho Washington và các nước khác mất cân bằng".

Trình bày những yêu cầu của Moscow, Thứ trưởng Ngoại giao Sergei Ryabkov cho biết Nga và phương Tây phải bắt đầu từ một sự trong sạch trong việc xây dựng lại quan hệ.

Ông nói: “Đường lối mà Mỹ và NATO theo đuổi trong những năm gần đây để gây hấn leo thang tình hình an ninh là hoàn toàn không thể chấp nhận được và cực kỳ nguy hiểm”.

Ông Ryabkov cho biết Nga không sẵn sàng chịu đựng tình hình hiện tại nữa và kêu gọi Washington nhanh chóng đưa ra phản ứng mang tính xây dựng.

Ông cho biết Nga đã sẵn sàng bắt đầu các cuộc đàm phán sớm nhất vào thứ Bảy (18/12), với Geneva là một địa điểm khả dĩ, nhưng hãng thông tấn Nga TASS dẫn lời ông sau đó nói rằng Moscow vô cùng thất vọng trước những tín hiệu đến từ Washington và NATO.

Nguyễn Hoàng (Theo Reuters)