“Ngăn chặn được từ sớm, từ đầu chắc chắn sẽ tăng được tính hiệu quả, giảm thiểu các tác động xấu bởi phát hiện sớm, ngăn chặn kịp thời sẽ không cho nó lây lan, không để những đốm lửa nhỏ bùng phát thành những biển lửa lớn. Việc dập đám lửa nhỏ chắc chắn sẽ dễ dàng và hiệu quả hơn, ít tốn kém hơn, khả năng chiến thắng sẽ cao hơn” - nhìn nhận của Thiếu tướng Nguyễn Văn Tín (Tổng cục Chính trị, Quân đội Nhân dân Việt Nam) hẳn cũng sẽ là nhìn nhận của nhiều cử tri, đảng viên. Thực tế thời gian qua, công tác kiểm tra, giám sát được đẩy mạnh, có chuyển biến tích cực đã góp phần phát hiện, xử lý các vi phạm cần được ngăn chặn từ sớm, từ xa, tăng cường kỷ luật, kỷ cương của Đảng.

1. Tròn một thập kỷ qua, kể từ ngày Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng trực thuộc Bộ Chính trị, do Tổng Bí thư làm Trưởng ban (tháng 2/2013) được thành lập, công tác phòng, chống tham nhũng hay như người dân vẫn quen gọi là công cuộc “đốt lò” đã có “bước tiến mạnh, đột phá”.

Theo số liệu từ Ban Nội chính Trung ương, giai đoạn 2012-2022, cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật hơn 2.700 tổ chức Đảng, gần 168.000 đảng viên, trong đó có hơn 7.390 đảng viên bị kỷ luật do tham nhũng.

Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kỷ luật hơn 170 cán bộ cấp cao diện Trung ương quản lý, trong đó có 33 ủy viên, nguyên ủy viên Trung ương Đảng, hơn 50 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang. Riêng từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng đến nay, đã kỷ luật 50 cán bộ diện Trung ương quản lý, trong đó có 8 ủy viên, nguyên ủy viên Trung ương Đảng, 20 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang.

Báo cáo của Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phản ánh, gửi đến kỳ họp thứ 4 của Quốc hội, cho biết cử tri và nhân dân bày tỏ sự đồng tình ủng hộ, đánh giá rất cao việc kiên quyết xử lý theo kỷ luật Đảng và kỷ luật Nhà nước đối với các tập thể, cá nhân vi phạm trong thời gian gần đây, đặc biệt là đối với những người giữ cương vị cao trong bộ máy Đảng và Nhà nước ở cả Trung ương và địa phương.

Cụ thể, tiếp tục chỉ đạo rất quyết liệt việc điều tra, truy tố, xét xử công khai các vụ án tham nhũng lớn, cả trong khu vực Nhà nước và khu vực tư nhân; xử lý nghiêm khắc cán bộ sai phạm, kể cả cán bộ cấp cao trong các vụ án nâng khống giá kit xét nghiệm COVID-19 tại Công ty Cổ phần công nghệ Việt Á; vụ án “đưa và nhận hối lộ” khi tổ chức các chuyến bay đưa người Việt Nam ở nước ngoài về nước trong đại dịch COVID-19; vụ án “Thao túng thị trường chứng khoán và phát hành trái phiếu trái pháp luật” ở một số Tập đoàn như Tập đoàn Vạn Thịnh Phát; vụ việc trong công tác quản lý, nghiên cứu khoa học, đào tạo thạc sỹ, tiến sỹ ở Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và một số cơ sở đào tạo khác…

Như lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: “Nhắc tới con số này chúng ta rất đau lòng. Chúng ta rất nhân văn, nhân đạo, nhân ái, nhân tình, không thích thú gì khi phải kỷ luật đồng chí của mình mà rất khổ tâm, đau xót. Nhưng vì sự tiến bộ chung, vì mong nhiều người không mắc sai phạm, chúng ta phải kỷ luật, kỷ luật vài người để cứu muôn người”.

Nhưng điều này cũng cho thấy, quyết tâm rất lớn của Đảng, của các cơ quan tư pháp trong trong phòng chống tham nhũng sai phạm, với một tinh thần không khoan nhượng, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, từ đó từng bước củng cố niềm tin của dân đối với Đảng.

2. Công cuộc phòng, chống tham nhũng, cho đến nay, như đã được khẳng định, đã có “bước tiến mạnh, đột phá” với nhiều kết quả đáng kể. Tuy nhiên, để cán bộ “không thể tham nhũng” “không dám tham nhũng”, “không cần tham nhũng” và “không muốn tham nhũng”, rõ ràng còn rất nhiều việc phải làm.

Trở lại báo cáo của Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, trong đó, cử tri và nhân dân bày tỏ sự lo ngại lớn khi kết quả giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với báo cáo công tác năm 2022 của Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; báo cáo của Chính phủ về công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật cho thấy tội phạm tham nhũng, kinh tế, buôn lậu diễn biến rất phức tạp, trong đó tội phạm về tham nhũng và chức vụ tăng 33,33% so với cùng kỳ năm 2021.

Theo Báo cáo về phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật của Chính phủ, từ ngày 01/10/2021 đến ngày 31/7/2022, cơ quan chức năng đã phát hiện 4.354 vụ phạm tội về trật tự quản lý kinh tế, giảm 36,61%; song tỷ lệ phạm tội về tham nhũng và chức vụ tăng 33,33% với 396 vụ so với cùng kỳ năm trước.

“Tỷ lệ phạm tội về tham nhũng và chức vụ tăng 33,33% so với cùng kỳ năm trước”, bất chấp những biện pháp phòng chống tham nhũng mạnh mẽ, đủ thấy công cuộc phòng chống tham nhũng vẫn còn nhiều thách thức như thế nào. Để không còn phải chứng kiến thực tế rằng “chưa bao giờ chúng ta xử lý nghiêm minh nhiều cán bộ cấp cao như vừa qua”, như chia sẻ của ông Phan Đình Trạc - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, để không còn những khổ tâm, đau xót khi phải kỷ luật đồng chí của mình, thì có lẽ công tác kỷ luật là chưa đủ.

Đảng luôn giới thiệu và cử những đảng viên ưu tú của Đảng, những con người có năng lực, có phẩm chất tham gia vào các chức vụ quan trọng trong bộ máy Nhà nước. Vấn đề đặt ra là vì sao, cũng chính nhiều người trong số những con người ấy, dần sa vào suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, có những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”?

Ngoài những căn nguyên sâu xa đã được chỉ ra như từ những sai lầm, khuyết điểm, yếu kém trong công tác cán bộ, từ việc quy hoạch, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, quản lý, sử dụng đến chính sách đãi ngộ, chuyện chạy chức, chạy quyền, chạy bằng cấp, chạy tội, chạy tuổi, hiện tượng một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên thiếu tu dưỡng, rèn luyện thường xuyên, nghiêm khắc; việc tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt Đảng chưa kiên quyết, triệt để, còn nể nang, né tránh, “dĩ hòa vi quý”… thì việc công tác giám sát phát hiện, phòng ngừa, ngăn chặn khuyết điểm, vi phạm từ sớm, từ xa chưa thực sự phát huy hiệu quả cao nhất cũng là một yếu tố.

Báo cáo kết quả kiểm tra đối với Ủy ban Kiểm tra Trung ương mới đây cũng cho biết: Công tác tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng trên một số lĩnh vực vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong tình hình mới.

Một số lĩnh vực với nhiều vi phạm mới phát sinh có nội dung, tính chất phức tạp, nghiêm trọng, kéo dài chưa được kiểm tra, xem xét, giải quyết dứt điểm. Việc kiểm tra, giám sát thực hiện một số nghị quyết của Đảng ở một số nơi chưa thường xuyên, việc tự kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm của nhiều cấp ủy, tổ chức đảng vẫn là khâu yếu.

Trong khi đó, công tác kiểm tra, giám sát, việc ngăn chặn khuyết điểm, vi phạm từ sớm, từ xa, như lời Thiếu tướng Nguyễn Văn Tín khi chia sẻ với báo VOV: Quan điểm ngăn chặn từ sớm, từ đầu là hết sức đúng đắn và cần thiết, trong lúc này nó còn là vấn đề cấp bách bởi ngăn chặn từ sớm, từ đầu trước hết nó thể hiện được sự chủ động, tích cực, quyết liệt của các tổ chức đảng và các cơ quan công quyền, khẳng định được năng lực lãnh đạo, năng lực quản lý của tổ chức đảng và chính quyền các cấp.

Ngăn chặn được từ sớm, từ đầu chắc chắn sẽ tăng được tính hiệu quả, giảm thiểu các tác động xấu bởi phát hiện sớm, ngăn chặn kịp thời sẽ không cho nó lây lan, không để những đốm lửa nhỏ bùng phát thành những biển lửa lớn. Việc dập đám lửa nhỏ chắc chắn sẽ dễ dàng và hiệu quả hơn, ít tốn kém hơn, khả năng chiến thắng sẽ cao hơn.

PGS.TS Nguyễn Viết Thông - nguyên Tổng Thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương cũng thẳng thắn cho rằng: “Chúng ta đều biết lãnh đạo không có kiểm tra thì coi như không lãnh đạo. Thực tế tất cả các vụ việc tiêu cực phát hiện 50% qua kiểm tra giám sát. Như vậy để thấy rằng qua kiểm tra, giám sát mới phát hiện ra đã thực hiện đúng đường lối của Đảng chưa? Đấy chính là kiểm tra. Đồng thời một trong những nhiệm vụ kiểm tra là phát hiện tham nhũng, tiêu cực trong Đảng”.

Rõ ràng, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát là một trong những giải pháp quan trọng nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh; đồng thời, tích cực ngăn chặn, phòng ngừa sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, kịp thời ngăn ngừa vi phạm từ sớm, từ xa của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Khi những cú “rung chuông báo động” được đưa ra kịp thời, điều đó cũng đồng nghĩa với việc công cuộc phòng chống tham nhũng, ngăn ngừa suy thoái chắc chắn sẽ có thêm những bước tiến đáng kể.

Nguyễn Hà