Chiều tối ngày 4/7, tại Hà Nội, Văn phòng Chính phủ đã tổ chức Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 6/2023. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn - Người Phát ngôn của Chính phủ chủ trì cuộc họp.

Tại họp báo, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Đào Minh Tú đã thông tin đến báo chí xung quanh vấn đề điều hành lãi suất và việc vì sao tín dụng tăng chậm hơn khi lãi suất giảm nhanh?

Theo Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, về điều hành lãi suất, từ đầu năm đến nay NHNN đã 4 lần hạ lãi suất từ 0,5 đến 2% cho những mức lãi suất điều hành của mình. “Như vậy, năm ngoái tăng 2 lần, mỗi lần tăng 1%, một số mức lãi suất điều hành, năm nay giảm 4 lần, từ đó các ngân hàng thương mại tính con số đến hết tháng 6 vừa qua thì lãi suất huy động giảm từ 0,7 đến 0,8%, lãi suất cho vay bình quân đã giảm từ 1 đến 2%. 

Tuy nhiên, các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước thì bao giờ cũng đi đầu trong thực hiện chính sách của NHNN, cũng đã giảm và có ngân hàng tuyên bố có những gói giảm rất sâu, dành cho những đối tượng, lĩnh vực cần có sự ưu đãi của Chính phủ, Nhà nước. Nhìn chung đã đưa ra rất nhiều gói chủ động cho vấn đề hạ lãi suất, sẽ tiếp tục hạ lãi suất trong thời gian tiếp theo”, ông Tú nêu rõ.

Cũng tại cuộc họp, ông Đào Minh Tú cho biết, cho vay theo nghiệp vụ thị trường mở hiện nay chỉ có 4%; cho vay Alomo hoặc cho vay để bù đắp thiếu hụt trong thanh toán tạm thời của các ngân hàng thương mại - cho vay qua đêm chỉ có 5%. Theo ông Tú, hai khoản này cho vay thì hầu như các ngân hàng thương mại đang thừa thanh khoản, không mặn mà với các khoản cho vay cần thiết của NHNN bởi đây là các khoản cho vay cuối cùng khi các ngân hàng thương mại cần thiết phải dùng nguồn của NHNN. 

Cũng theo ông Đào Minh Tú, cho vay thông qua thị trường liên ngân hàng - qua đêm chỉ có 0,4% đến 1%, rất thấp; cho vay một tuần từ 0,8 đến 1,5%; một tháng từ 3 đến 3,2%. “Có nghĩa là mức cho vay giữa các ngân hàng với nhau qua thị trường liên ngân hàng cũng rất thấp. Nhìn chung lãi suất đang giảm tích cực kể cả lãi suất điều hành cũng như lãi suất cho vay”, ông Tú nhấn mạnh.

Về dư nợ theo điều hành tín dụng, Phó Thống đốc NHNN thông tin, ngay từ đầu năm xác định từ 14 đến 15% tăng trưởng tín dụng để phù hợp với kỳ vọng, đúng hơn là chỉ tiêu Quốc hội đã giao góp phần vào tăng trưởng kinh tế, kiểm soát lạm phát. “Chúng tôi đặt ra 14 đến 15% nhưng đến hôm nay dư nợ tín dụng mới tăng được khoảng 4,2%, doanh số - số tuyệt đối 12 triệu 423 nghìn tỷ đồng. Tương đồng với đó là huy động được số là 4,16%, số tiền gửi hiện nay huy động là 12 triệu 691 nghìn tỉ đồng. Như vậy, huy động và cho vay ở thời điểm hiện nay tương đương kể cả tốc độ, doanh số, số dư”, ông Tú thông tin. 

Cũng theo ông Đào Minh Tú, trong điều hành 14 đến 15% thì đến nay mới tăng được 4,2%; trong room tín dụng giao 11%, đến nay mới đc 4,2% tức là dư địa còn rất nhiều để các doanh nghiệp cũng như các ngân hàng thực hiện cho vay. Trong khi đó, thanh khoản của các ngân hàng thương mại đang thừa. “Nói ế tiền thì cũng không hẳn như thế mà chính là tín dụng tốc độ đang tăng trưởng chậm. Đúng ra các nước khi mà lãi suất cao thì tín dụng tăng trưởng âm, còn lãi suất chúng ta đã hạ thì tín dụng thông thường phải tăng. Nhưng vì sao tín dụng tăng chậm hơn khi lãi suất giảm nhanh?”, ông Tú nói và nêu các nguyên nhân.

Cụ thể, tình hình nền kinh tế đang có nhiều khó khăn, suy giảm về cầu đầu tư, cầu tiêu dùng đang thấp. Khi cầu đầu tư và cầu tiêu dùng mà thấp thì cầu tín dụng không thể cao được. Bên cạnh đó, sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, tồn kho nhiều, khó khăn cho trong đơn hàng ngay cả trong FDI. Bên cạnh là những khó khăn trong xuất khẩu. Ngoài ra, thị trường bất động sản cũng chưa thực sự sôi động, nhiều dự án chưa thể triển khai.

Với doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện cũng đang rất khó khăn trong việc tiếp cận tín dụng. Trước đây, năng lực, khả năng tài chính cũng như nhiều tiêu chí khác để đáp ứng vay vốn đã rất khó thì hiện nay càng khó khăn hơn. 

Ông Đào Minh Tú cũng nêu thực tế hiện nhiều doanh nghiệp muốn vay nhưng không chứng minh được điều kiện trả nợ. Nguyên tắc của ngân hàng là muốn vay phải chứng minh được khả năng trả nợ. Cũng có những doanh nghiệp mời chào vay nhưng lại không có nhu cầu vay (nhu cầu sản xuất, đầu tư, tiêu dùng đang thấp).

“Đây là những nguyên nhân khiến cho tỷ lệ tăng trưởng tín dụng ở mức thấp trong 6 tháng đầu năm. Song với hàng loạt các chính sách đồng bộ được triển khai thời gian tới, ngành ngân hàng đang đặt ra yêu cầu mục tiêu quản lý tốt, tập trung hơn nữa lãi suất tiếp tục theo hương giảm tiếp tạo điều kiện cho doanh nghiệp. Thời gian qua, chúng tôi đã sửa Thông tư 39 và 06 tháo gỡ nhiều nội dung cũng như ứng dụng công nghệ số tạo điều kiện cho cả doanh nghiệp cũng như ngân hàng trong việc tiếp cận tín dụng”, ông Tú nêu rõ và cho biết, ngoài ra là chính sách tái cơ cấu, giãn hoãn các khoản nợ theo thông tư 02 sẽ tiếp tục được triển khai. Đây là chính sách rất trực tiếp để hỗ trợ doanh nghiệp.

Gia Phát