Trong buổi họp báo công bố tình hình kinh tế Việt Nam 7 tháng đầu năm 2023 diễn ra vào ngày 10/8, đại diện Ngân hàng Thế giới (WB) cho biết, môi trường bên ngoài khó khăn và nhu cầu trong nước suy yếu đang làm cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam chậm lại.

Theo WB, môi trường bên ngoài vẫn còn nhiều thách thức với những rủi ro theo chiều hướng tiêu cực và hiện diện trong ngắn hạn. Tăng trưởng GDP toàn cầu được dự báo sẽ giảm xuống còn 2,1% trong năm 2023, so với mức 3,1% trong năm 2022, do sức cầu tại các nền kinh tế phát triển hàng đầu đang yếu đi.

Song song với việc tăng trưởng kinh tế toàn cầu đang chững lại, tăng trưởng thương mại toàn cầu dự kiến cũng giảm từ 6% trong năm 2022 xuống còn 1,7% trong năm 2023.

Báo cáo dự báo tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam chậm lại từ 8% năm 2022 xuống còn 3,7% trong nửa đầu năm 2023.

Sau khi đạt tốc độ tăng trưởng cao trong năm 2022, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam giảm mạnh trong nửa đầu năm 2023 do sức cầu bên ngoài giảm mạnh.

Mặc dù đầu tư trực tiếp nước ngoài vẫn đứng vững và đầu tư công tăng nhẹ, nhưng tốc độ tăng đầu tư toàn xã hội vẫn bị giảm do tăng trưởng đầu tư của khu vực tư nhân trong nước giảm mạnh xuống còn 2.4% so cùng kỳ sau khi đạt mức 11,8% (so cùng kỳ) vào năm trước. Tuy nhiên, báo cáo dự báo kinh tế Việt Nam sẽ tăng tốc trong nửa cuối năm nay và những năm tiếp theo.

Cụ thể, Việt Nam sẽ đạt mức tăng trưởng kinh tế là 4,7% trong năm 2023, sau đó tăng dần lên 5,5% vào năm 2024 và 6,0% vào năm 2025.

Chính sách tải khóa chủ động hỗ trợ nhu cầu ngắn hạn, loại bỏ các hạn chế đối với việc thực hiện hiệu quả đầu tư công và giải quyết các điểm nghẽn cơ sở hạ tầng có thể giúp nền kinh tế đạt được các mục tiêu này và thúc đẩy tăng trưởng dài hạn.

Bà Carolyn Turk - Giám đốc Quốc gia WB cho rằng nền kinh tế Việt Nam đang gặp thách thức từ các yếu tố bên trong và bên ngoài. Để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, Chính phủ có thể hỗ trợ tổng cầu thông qua đầu tư công hiệu quả, qua đó tạo việc làm và kích thích hoạt động kinh tế.

“Ngoài các biện pháp hỗ trợ ngắn hạn, Chính phủ không nên bỏ qua các cải cách thể chế cơ cấu, bao gồm cả trong lĩnh vực năng lượng và ngân hàng vì những lĩnh vực này là điều bắt buộc đối với tăng trưởng dài hạn", bà Carolyn Turk nói.

Báo cáo đề xuất một số lựa chọn chính sách để đưa nền kinh tế Việt Nam trở lại đúng quỹ đạo. Đó là thực hiện hiệu quả ngân sách đầu tư công năm 2023 nhằm kích thích tổng cầu và tăng trưởng kinh tế.

Về xuất khẩu, cần đa dạng hóa các sản phẩm và điểm đến xuất khẩu để xây dựng khả năng phục hồi trung hạn trước các cú sốc bên ngoài. Chính sách tài khóa có thể đóng vai trò mạnh mẽ hơn trong việc khuyến khích thực hành và tiêu dùng xanh, góp phần xây dựng môi trường bền vững.

Để khai thác sức mạnh của đầu tư công, Việt Nam nên duy trì mức đầu tư, nâng cao chất lượng của dự án; khắc phục những tồn tại trong quản lý đầu tư công và thể chế tài chính liên ngành.

Trong đó, cần xử lý những bất cập về thể chế trong cả quan hệ tài khóa giữa các cấp chính quyền và trong quản lý đầu tư theo hướng hỗ trợ cho lộ trình để Việt Nam chuyển sang mô hình xanh hơn với khả năng chống chịu cao hơn.

“Chính phủ cần cải thiện chất lượng đầu vào của dự án bằng cách bố trí thêm thời gian và ngân sách cho khâu chuẩn bị dự án, đồng thời đưa ra hướng dẫn về phương pháp luận để xây dựng báo cáo nghiên cứu tiền khả thi cho các dự án. Cần định kỳ cập nhật định mức, đơn giá đầu tư và giá đất cho sát hơn với thị trường để đảm bảo dự toán được lập sát thực tế”, báo cáo khuyến nghị.