Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) hôm thứ 5 vừa qua đã tăng lãi suất chủ chốt lần đầu tiên trong hơn một thập kỷ. Động thái này nhằm chống lại tình trạng lạm phát khi giá tiêu dùng ở khu vực đồng EUR hiện đang tăng với tốc độ 8,6% hàng năm vào tháng 6.

ECB đã tăng lãi suất tiền gửi tiêu chuẩn âm thêm 50 điểm cơ bản từ âm 0,5% lên 0%, nâng lãi suất cơ sở tiền gửi của ngân hàng ra khỏi vùng âm lần đầu tiên sau 8 năm.

Thông báo này đã gây bất ngờ vì ban đầu ngân hàng ám chỉ rằng họ sẽ chỉ tăng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản.

ECB biện minh cho việc tăng lãi suất lớn hơn bằng những đánh giá cập nhật về rủi ro lạm phát và cam kết có thể sẽ hành động thêm ngay sau cuộc họp tiếp theo vào tháng 9.

Giám đốc ECB Christine Lagarde cho biết: “Tại các cuộc họp sắp tới của chúng tôi, việc bình thường hóa lãi suất hơn nữa sẽ là điều phù hợp.”

ECB đặt mục tiêu tỷ lệ lạm phát tối đa là 2%, nhưng đã giữ lãi suất ở mức thấp lịch sử trong nhiều năm qua. Lập trường trước đây được tính toán để khuyến khích tăng trưởng trong nền kinh tế khu vực đồng euro bị vùi dập bởi một số cuộc khủng hoảng nợ quốc gia, đại dịch COVID, và bây giờ là cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ và Ngân hàng Trung ương Anh đã có hành động kiềm chế lạm phát, tăng lãi suất sớm hơn ECB.

Sự sụt giảm gần đây của đồng EUR xuống mức thấp nhất trong hai thập kỷ so với đồng USD cũng làm phức tạp thêm áp lực lạm phát.

Tác động của lãi suất tăng là gì?

ECB cho biết việc tăng lãi suất huy động sẽ giúp duy trì tỷ lệ lạm phát ở mức hiện tại.

Chính sách lãi suất huy động âm trước đây của ECB nhằm mục đích khuyến khích cho vay nhiều hơn và do đó, hoạt động kinh tế nhiều hơn, điều này cũng có thể góp phần gây ra lạm phát.

Đổi lại, tăng lãi suất có thể giúp giảm lạm phát. Nhưng chi phí đi vay cao hơn cũng có thể gây ra rắc rối cho các quốc gia mắc nợ nhiều như Ý hoặc Tây Ban Nha. Để giải quyết vấn đề này, ECB cũng đã tiết lộ một công cụ để điều chỉnh căng thẳng trên thị trường trái phiếu cho các thành viên khu vực đồng EUR đang mắc nợ.

ECB cho biết: Được mệnh danh là “Công cụ bảo vệ truyền dẫn (TPI), kế hoạch mua trái phiếu có mục tiêu có thể được kích hoạt để chống lại các động lực thị trường không chính đáng, gây mất trật tự đe dọa nghiêm trọng đến việc truyền tải chính sách tiền tệ trên toàn khu vực đồng EUR.

Trong khi đó, Berlin cho biết động thái của ECB phù hợp với kế hoạch quay trở lại chế độ phanh nợ đã được quy định trong hiến pháp, có nghĩa là các chính phủ liên bang và tiểu bang của Đức không được phép thâm hụt ngân sách quá 0,35% GDP.

Bộ trưởng Tài chính Đức Christian Lindner cho hay: “Chúng ta đang trải qua một kỷ nguyên kinh tế mới.”

Khu vực đồng tiền chung châu Âu bị căng thẳng

Khu vực đồng tiền chung châu Âu đang phải đối mặt với áp lực kinh tế khi hy vọng về một sự phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch bị tiêu tan bởi chuỗi cung ứng toàn cầu bị căng thẳng quá mức và các mối đe dọa đối với nguồn cung năng lượng của châu Âu.

Vì lý do này, ECB đã do dự trong việc tăng lãi suất bất chấp lạm phát tràn lan.

Việc tăng lãi suất cũng diễn ra khi chính phủ Ý, quốc gia mắc nợ nhiều thứ hai trong khu vực đồng EUR, dường như sắp sụp đổ.

Các nhà đầu tư lo ngại về việc liệu Ý có đủ khả năng để đối phó với chi phí đi vay gia tăng trong bối cảnh chính trị bất ổn hay không.

Trên một lưu ý tích cực hơn, đồng EUR đang tăng giá, một phần do tin tức rằng khí đốt của Nga đã được cung cấp trở lại châu Âu thông qua đường ống Nord Stream 1 sau khi ngừng hoạt động bảo trì 10 ngày.

Huy Hoàng (Theo DW)