Thông tin từ Cục Hàng hải Việt Nam cho biết, mặc dù chịu những tác động tiêu cực của dịch bệnh COVID-19 nhưng trong 5 tháng đầu năm 2021, lĩnh vực Hàng hải vẫn có nhiều “điểm sáng”. Khối lượng hàng hóa thông qua cảng biển đạt 302.424.000 tấn (không bao gồm hàng quá cảnh không xếp dỡ tại cảng) tăng 7% so với cùng kỳ năm 2020.

Trong đó, khối lượng hàng hóa container thông qua cảng biển là 10.338.000 Teus, tăng 24% so với cùng kỳ. Một số khu vực cảng biển có khối lượng hàng hóa thông qua tăng cao như khu vực Thái Bình tăng 80%; khu vực Đồng Tháp tăng 46%; khu vực Kiên Giang tăng 42%; khu vực Quảng Ngãi tăng 35,3% và khu vực An Giang tăng 35%.

Một số khu vực cảng biển có lượng hàng thông qua lớn, sản lượng giảm trong thời gian dịch COVID -19 bùng phát song tăng trưởng dương trong những tháng gần đây như khu vực Hải Phòng tăng 16,59% (5.569.934 tấn), khu vực TP. Hồ Chí Minh tăng 9,53% so với cùng kỳ năm 2020.

Các khu vực có khối lượng hàng hóa thông qua lớn nhất gồm: TP.Hồ Chí Minh đạt 73,13 triệu tấn; Vũng Tàu đạt 48,28 triệu tấn; Hải Phòng đạt 39,15 triệu tấn và Quảng Ninh đạt 39 triệu tấn.

Nhiều doanh nghiệp cảng biển đạt những kết quả kinh doanh khả quan, vượt so với cùng kỳ năm trước. Đơn cử, Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn từ đầu năm đến nay đạt lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh hơn 40,9 tỷ đồng, tăng hơn 11,4 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2020, lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ đạt 56,7 tỷ đồng.

Hay Công ty CP Cảng Hải Phòng doanh thu ước đạt gần 441 tỷ đồng, vượt 3,2% kế hoạch và bằng 120% so với năm 2020. Với hàng ngoài container của công ty đạt trên 1,573 triệu tấn, tăng 8,1%; hàng container nội địa thực hiện 32.426 Teus, đạt 115% kế hoạch, tăng 7,8%; hàng container xuất nhập khẩu thực hiện 94.439 Teus, đạt 109,8% kế hoạch, tăng 11,6%.

Tuy nhiên bên cạnh những “điểm sáng”, ngành Hàng hải cũng còn phải đối mặt với nhiều thách thức. Đặc biệt trong những tháng cuối năm 2020 và đầu năm 2021, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu vô cùng bức xúc trước tình trạng giá cước tàu biển tăng cao, gây khó khăn trong việc đặt thuê tàu cũng như tìm container rỗng để đóng hàng.

Các hiệp hội ngành hàng và doanh cho rằng nếu tình trạng này kéo dài sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hầu hết ngành hàng xuất khẩu, nhất là đối với hàng nông sản, thủy sản - nhóm hàng có giá trị gia tăng thấp.

Ngoài ra, theo đánh giá của cục Hàng hải Việt Nam, sản lượng hành khách qua cảng biển Việt Nam thiếu ổn định và tăng giảm thất thường. Nếu tháng 4/2021, hành khách qua cảng biển đạt hơn 616.000 lượt, tăng tới 390% thì đến tháng 5/2021, cảng biển chỉ tiếp nhận được hơn 331.400 lượt, giảm 22% so với cùng kỳ năm trước.

Thống kê của Chi hội tàu du lịch Hạ Long, hiện trên Vịnh Hạ Long có khoảng 500 tàu du lịch hoạt động, trong đó có 187 tàu du lịch nghỉ đêm còn lại là tàu tham quan. Từ khi dịch COVID-19 xảy ra, hoạt động tham quan Vịnh Hạ Long gần như bị ngừng hoặc rất ít tàu đón, rải rác lượng khách nội địa.

Dịch bệnh COVID-19 bùng phát lần thứ 4 trong thời gian qua khiến các tàu buộc phải neo tại chỗ, danh thu không có nhưng chủ tàu vẫn phải trả các chi phí khác như tiền lương, bảo hiểm xã hội, nhất là tiền vay ngân hàng. Hiện vốn vay chiếm đến 70% vốn đầu tư cho các dự án.

Vừa qua, Chi hội tàu du lịch Hạ Long đã phải có văn bản “cầu cứu” tới Thủ tướng Chính Phủ, đề xuất ban hành chính sách giãn thời gian, tiến độ trả nợ gốc và lãi vay đối với các dự án vay đóng tàu du lịch, thời gian đề xuất giãn từ 10 - 15 năm kể từ ngày WHO hoặc Thủ tướng công bố hết dịch.

Hiện nay, chính sách hỗ trợ giãn nợ chỉ áp dụng từ 3 - 12 tháng khiến doanh nghiệp chưa đủ khoảng thời gian để khôi phục hoạt động cũng như chưa có nguồn thu để trả gốc và lãi vay. Đồng thời được hỗ trợ vay vốn lưu động đối với các doanh nghiệp bởi sau thời gian chống dịch, các doanh nghiệp đều lâm vào cảnh sức cùng lực kiệt. Một khoản vốn lưu động thực sự có ý nghĩa giúp doanh nghiệp khởi động lại hoạt động kinh doanh thuận lợi...

Nhằm tháo gỡ những khó khăn cho hoạt động Hàng hải, trong năm 2020, Bộ Giao thông Vận tải đã ban hành văn bản phổ biển cho các chủ tàu và chỉ đạo các Cảng vụ hàng hải hướng dẫn chủ tàu, thuyền viên về việc cho phép gia hạn các Chứng chỉ chuyên môn, Giấy chứng chỉ thuyền viên do cơ quan có thẩm quyền Việt Nam cấp cho thuyền viên đang đảm nhận chức danh trên biển bị hết hạn, được gia hạn sử dụng tiếp trong 3 tháng.

Chỉ đạo các Cảng vụ Hàng hải lùi thời gian kiểm tra thực tế các tàu biển khi dịch bệnh diễn biến phức tạp, phối hợp chặt chẽ với cơ quan liên quan để bảo đảm cung ứng các dịch vụ thiết yếu bảo đảm hoạt động vận chuyển, bốc dỡ hàng hóa diễn ra bình thường. Yêu cầu các Cảng vụ hàng hải đẩy nhanh công tác nộp phí điện tử, giảm thời gian đi lại cho doanh nghiệp.