Ngành sản xuất ô tô thế giới trong quý này được cho là sẽ hồi phục khi nguồn cung chip máy tính và sản xuất ô tô trở lại bình thường. Tuy nhiên, rủi ro đã xảy đến khi sự gia tăng các trường hợp Covid, đặc biệt là ở Đông Nam Á, đang gây ra một đợt thiếu phụ tùng mới và đóng cửa các nhà máy ô tô trên toàn cầu. Điều đó có thể khiến giá xe hơi bị đẩy lên cao ngất ngưởng.

Hôm thứ 5 vừa qua, Toyota (TM), nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới tính theo doanh số bán xe, thông báo ngừng hoạt động tại 14 nhà máy Nhật Bản vào tháng 9 tới do tác động của Covid đối với các nhà cung cấp. Điều đó sẽ cắt giảm sản lượng ở đó khoảng 40%. Toyota cũng đang đóng cửa các nhà máy ở những nơi khác trên toàn cầu, với sản lượng ở Bắc Mỹ có thể sẽ giảm từ 40% đến 60%.

Nhà sản xuất ô tô số 2 Volkswagen cho biết họ có thể sớm bị buộc phải cắt giảm sản lượng tương tự như Toyota.

Volkswagen cho biết: “Các đợt bùng phát mới của Covid-19 ở châu Á - ví dụ như ở Malaysia - đang dẫn đến việc đóng cửa mới các cơ sở sản xuất chất bán dẫn quan trọng. Khi mọi thứ vẫn ổn định, chúng tôi dự đoán rằng nguồn cung chip sẽ vẫn rất biến động và căng thẳng trong quý III năm 2021. Không thể loại trừ những điều chỉnh sâu hơn đối với sản xuất.”

Malaysia là nhà cung cấp chip máy tính lớn được sử dụng trong ngành công nghiệp ô tô.

Tuyên bố của Toyota và Volkswagen đến sau khi các thông báo tương tự của các nhà sản xuất ô tô khác đưa ra, bao gồm General Motors, Ford và Stellantis, nhà sản xuất ô tô được thành lập vào đầu năm nay bởi sự hợp nhất của Fiat Chrysler và PSA Group.

Tesla và các công ty mới nổi như Nikola cũng cho rằng tình trạng thiếu phụ tùng cũng là nhân tố góp phần vào cuộc chạy đua để chế tạo những chiếc xe tải điện đầu tiên của họ vào cuối năm nay.

Kristin Dziczek, Phó chủ tịch cấp cao của bộ phận nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Ô tô, cho biết: “Tình trạng thiếu chip đang là mối quan tâm hàng đầu của các nhà sản xuất, nhưng có quá nhiều sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng. Đó là sự thiếu hụt các bộ phận khác, hoặc các bộ phận đang chất đống ở các cảng do Covid-19 nên chưa thể chuyển chúng tới các nơi khác. Có đủ loại ràng buộc đang khiến việc quay trở lại sản xuất bình thường không thể diễn ra.”

Nhìn chung, sản xuất ô tô trên toàn cầu và trong toàn ngành đã chững lại trong quý II năm nay do tình trạng thiếu chip. Mặc dù vậy, các nhà sản xuất ô tô vẫn dự đoán rằng tình trạng thiếu chip sẽ giảm trong nửa cuối năm nay, và điều đó sẽ cho phép họ bắt kịp sản xuất.

Tuy nhiên, sau đó, biến thể Delta của Covid-19 đã bùng nổ cùng với tỷ lệ tiêm chủng vẫn còn thấp ở Đông Nam Á, đã làm phức tạp thêm vấn đề cho các nhà cung cấp.

Sự thiếu hụt chip đã đeo bám ngành công nghiệp này vào cuối năm 2020 và phần lớn thất bại của năm 2021 là kết quả sai lầm trong việc dự đoán và lập kế hoạch sản xuất khi các nhà sản xuất không lường trước được những nhu cầu của người tiêu dùng trên toàn cầu.

Khi việc ngừng hoạt động và ngừng các đơn đặt hàng tại nhà gây ra tình trạng mất việc làm lớn vào đầu năm 2020, doanh số bán ô tô ban đầu sụt giảm. Các nhà sản xuất ô tô đã phản ứng bằng cách cắt giảm đơn đặt hàng đối với các bộ phận, bao gồm cả chip máy tính, với dự đoán rằng suy thoái kinh tế sâu sắc sẽ giết chết nhu cầu đối với ô tô mới trong nhiều tháng nếu không phải là nhiều năm tới.

Tuy nhiên, nhu cầu về ô tô nhanh chóng tăng trở lại, khiến các nhà sản xuất ô tô không có nguồn cung cấp chip mà họ cần. Các nhà cung cấp của họ đã bán những lô hàng mà đã bị các nhà sản xuất ô tô cắt giảm cho các công ty sản xuất máy tính, bảng điều khiển trò chơi điện tử và các thiết bị điện tử khác. Điều này hiển nhiên đã gây ra sự thiếu hụt nghiêm trọng các thiết bị sản xuất ô tô. Và nhu cầu về những thiết bị này đã tăng lên trong thời kỳ đại dịch.

Còn về phần người tiêu dùng, họ phải đối mặt với việc nguồn cung xe hạn chế tại các đại lý và giá cao kỷ lục đối với cả xe mới và xe cũ, việc tiếp tục gián đoạn sản xuất sẽ chỉ khiến mức giá xe trở nên đắt đỏ hơn và gây ra những hệ quả nghiêm trọng không thể lường trước được.

Huy Hoàng