Đến hẹn lại lên, cứ mỗi chủ nhật đầu tiên của tháng, khán giả lại háo hức chờ đón một chương trình mới, tràn đầy cảm xúc và sự hoài niệm, mang tên Quán Thanh Xuân. Chương trình số 4 này mang tên “Ngày mai anh lên đường” với sự dẫn dắt của 2 MC quen thuộc và duyên dáng  Diễm Quỳnh - Anh Tuấn, cùng với đó là các vị khách mời đặc biệt, những người đã từng trải qua một thời thanh xuân với đạn bom, chiến tranh và cả tình yêu, sự chờ đợi giữa người ngoài tiền tuyến với người ở hậu phương.

Đó là Thiếu tướng, PGS.TS.TTND Nguyễn Hồng Sơn, Giám đốc Bệnh viện Quân y 175; nhạc sĩ Thế Hiển; nhạc sỹ Trương Quý Hải; nhà báo Phùng Huy Thịnh; nhà báo Thế Thanh; nhà báo Thanh Hương (vợ nhà văn Vũ Tú Nam); ba em gái của nữ liệt sĩ Đặng Thùy Trâm.

Bên cạnh đó, với đặc thù là chương trình pha trộn nhuần nhuyễn giữa âm nhạc và những câu chuyện quá khứ, vậy nên không thể thiếu được sự góp mặt của các ca sĩ nổi tiếng, đang được mến mộ như: NSƯT Thanh Vinh, Minh Thu, Vũ Thắng Lợi, Uyên Linh, Đinh Mạnh Ninh…  Và điều bất ngờ như bao chương trình khác, Quán Thanh xuân số 4 này sẽ còn có phần trình diễn độc đáo của các khách mời.

Chương trình Quán Thanh xuân số 4 chủ đề “Ngày mai anh lên đường” là một hành trình cảm xúc với những lời tạm biệt trước lúc lên đường của những người con Việt Nam. Có những thời điểm trên khắp mọi miền đất nước đều có những cuộc chia tay. “Bên ấy có người ngày mai ra trận/ Bên ấy có người ngày mai đi xa” (Hương thầm, nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn).

Kể từ đấy, những thương nhớ được nối dài trên mỗi nẻo đường đất nước, những đợi chờ không hẹn được ngày gặp lại… Lời tạm biệt trong khói lửa chiến tranh chất chứa bao nỗi niềm chẳng thể thành lời, để dù rất dài và rất xa, thời gian trong cách trở vẫn đốt cháy ngời tình yêu. Tạm biệt đấy - nhưng lại mở ra những tình yêu khó phai.  

Tín vật thay lời ước hẹn thủy chung phổ biến nhất thời đấy chỉ là những chiếc khăn. Khăn thêu, khăn dù hay khăn rằn của miền Bắc/ Trung/ Nam đều mang ngụ ý để hơi ấm người con gái luôn ở bên người thương của mình. Những loài hoa thay lời muốn nói: “Như hoa phong lan chờ đợi...", "Hoa sim, hoa sim/Ta yêu từ ấu thơ/ Trong trang sách học trò/ Trong những câu hẹn hò", "Họ chia tay/ Vẫn chẳng nói điều gì/Mà hương thầm thơm mãi bước người đi”...

Đó là chuyện tình với gần 500 bức thư của nhà văn Vũ Tú Nam và nhà báo Thanh Hương. Câu chuyện đặc biệt ở chỗ, họ yêu nhau cũng bởi những lá thư chưa đề tên người gửi, sau thành người yêu, những lá thư tiếp tục chuyển những nhớ thương. Gia tài thư tình này sau đó được xuất bản trong cuốn “Letters in Love and war”. Nhà văn Vũ Tú Nam viết: “Mỗi lần xa nhau là một lời hứa, mỗi lần gặp nhau là một món quà”. Nhà báo Thanh Hương: “Thương anh, yêu anh - lấy nhau lâu, nhưng sao em không hề thấy tình yêu “già” đi, hay bớt “lãng mạn” đi trong em...”.

Tối chủ nhật tới (7/4), Quán Thanh xuân số 4 với chủ đề “Ngày mai anh lên đường” sẽ được truyền hình trực tiếp trên kênh VTV1- Đài Truyền hình Việt Nam. Chương trình với sự góp mặt của nhiều vị khách mời nổi tiếng hứa hẹn sẽ kể cho khán giả nghe nhiều câu chuyện xúc động về tình yêu và sự chờ đợi.

Đó là mối tình đã có kết thúc đẹp sau 14 năm xa cách của ông Lê Hồng Tư và bà Nguyễn Thị Châu. Hai ông bà đều tham gia chiến đấu và cùng bị tù đày. Năm 1961 bà bị địch bắt giam. Khi nghe tin ông Tư cũng bị bắt, bị kết tội tử hình, nằm trong buồng giam của Tổng nha Cảnh sát, bà lấy kẹp tóc vạch lên tường bài thơ: “Áo trắng em chưa vướng bụi đời/Chưa từng mơ tưởng chuyện xa xôi/Nhưng nay gặp cảnh đời chua xót/Áo trắng này nguyện trắng mãi thôi”.... Thực tế, ông bị đày ra Côn Đảo suốt 14 năm. Dù nhiều thông tin nói ông đã chết, đừng chờ nữa, bà vẫn chờ và sau 14 năm xa cách, hai người kết hôn trong sự chúc mừng của mọi người vào năm 1975.

Đất nước đã thống nhất nhưng rồi tiếng súng lại vang trên hai miền biên giới: Tây Nam và phía Bắc. Những cuộc chia ly lại bắt đầu. Năm 1985, sau khi học xong Học viện Quân y, bác sĩ Nguyễn Hồng Sơn được điều về Khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh viện Quân y 175 để chi viện cho chiến trường biên giới Tây Nam. Những ngày đó, nơi đây thường xuyên đón nhận những thương binh nặng ở chiến trường gửi về. Mỗi khi một chiếc xe hoặc chuyến bay từ chiến trường có khoảng 60 - 70 chiến sĩ bị thương nặng phải cấp cứu. Anh và các đồng nghiệp đã dốc lòng dốc sức, phẫu thuật ngày đêm để mong cứu sống đồng đội nhưng hàng ngàn liệt sĩ đã hi sinh do vết thương quá nặng. Bệnh viện có lúc quá tải ngay cả với những tử thi.

Còn ở biên giới phía Bắc, trong một trận đánh ác liệt vào tháng 5/1984 ở Vị Xuyên, Hà Giang, nhạc sĩ Trương Quý Hải kể: “Hàng trăm đồng đội của chúng tôi đã ngã xuống. Tôi và các chiến sĩ đã tẩm liệm các anh và tình cờ tôi bắt gặp trong túi áo của một đồng đội đã hy sinh, bức thư viết trên vỏ bao thuốc lá Sa Pa ướt đẫm, màu mực Cửu Long và máu nhòe vào nhau, chỉ còn 3 chữ “Mẹ kính yêu”. Đêm đó, chúng tôi hát cho đồng đội nghe, không đàn, không đèn, không giấy, bút…” Và cũng chính là cảm hứng để sau này nhạc sĩ sáng tác bài hát “Thư về với mẹ”.

“Ngày mai anh lên đường” còn cho khán giả của Quán Thanh xuân biết về những mối tình sinh viên khi vào mặt trận Quảng Trị, đặc biệt là mối tình của những chàng trai Hà thành hào hoa giữa chiến trường khốc liệt. Có những chàng lính trẻ chưa có người yêu, nhưng vẫn có những lá thư tình dành cho những người đẹp trong tâm tưởng. Có những sinh viên mang theo sách vào chiến trường vì nghĩ sẽ nhanh chóng quay lại giảng đường. Có những sinh viên Đại học Tổng hợp TP. HCM trước khi lên đường đã gửi lại sách vở cho bạn bè chép lại bài giảng nhưng rất nhiều người đã không về.

Trong đám tang, thay vì hoa bạn bè mang sách vở đến và đặt lên bàn thờ của người không về. “Tình yêu của nữ sinh Sài Gòn” với những người lên đường nhập ngũ được họ miêu tả trong những lá thư. Cho dù xa cách nhưng vượt qua cách trở địa lý, người đi xa vẫn thấy “thành phố” nhớ thương mình; hai tâm hồn dù chia xa vẫn gần nhau. Có rất nhiều gia đình “lính toàn tòng” và tiếp tục gìn giữ Tổ quốc - truyền đi tình yêu nước cho thế hệ con cháu. “Lớp cha trước, lớp con sau/ Đã thành người lính, chung câu quân hành” (thơ Nguyễn Duy).

Sau cuộc chiến là câu chuyện tình yêu, tình người của những người trở về. Những người lính đến thăm và nhận chăm sóc mẹ của đồng đội đã mất, những chuyến về lại nghĩa trang xưa và đi tìm lại đồng đội. Khán giả sẽ được nghe những câu chuyện, dự án “Mãi mãi tuổi 20” và một lớp trẻ không quên lịch sử./.

Ngô Khiêm