Trong 2 ngày 12-13/9/2020, sự kiện trực tuyến “Ngày Trí tuệ nhân tạo 2020 - Vươn tầm đón thách thức” do Viện nghiên cứu trí tuệ nhân tạo VinAI Research (thuộc Tập đoàn Vingroup) tổ chức với đầu cầu chính ở Hà Nội và các điểm cầu từ khắp nơi trên thế giới như California, Bắc Kinh, Melbourne, Toronto, Berlin, Tokyo và Singapore… đã thu hút hơn 20.000 lượt truy cập cùng hàng trăm câu hỏi cho các phần thảo luận. Tham gia sự kiện là các chuyên gia AI hàng đầu thế giới và Việt Nam cùng đại diện các trường đào tạo về công nghệ và sinh viên chuyên ngành AI đã vẽ nên một bức tranh toàn cảnh về AI ở Việt Nam, từ tiềm năng đến thực tế áp dụng và những thách thức cần vượt qua.

Đào tạo vẫn là mũi nhọn trong phát triển AI

Đây là nội dung chính trong các phần thảo luận về tầm nhìn và chiến lược phát triển AI ở Việt Nam giữa các chuyên gia hàng đầu về AI và các trường đào tạo về công nghệ ở Việt Nam như Đại học Bách Khoa, ĐHQG TP.HCM; Đại học Công nghệ, ĐHQG Hà Nội; Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG Hà Nội; Khoa Công nghệ thông tin, Học viện Bưu chính Viễn thông; và ĐH Bách khoa Hà Nội.

Các chuyên gia đều khẳng định tiềm năng phát triển AI ở Việt Nam rất lớn do học viên có nền tảng toán học và các môn khoa học tốt. Tuy nhiên hạn chế về ngoại ngữ lại là yếu tố cản trở quá trình học tập, nghiên cứu và phát triển nghề nghiệp. Tiến sĩ Bùi Hải Hưng, Viện trưởng Viện nghiên cứu Trí tuệ nhân tạo VinAI Research, đã chia sẻ ý tưởng về việc xây dựng một mô hình đào tạo trực tuyến miễn phí với các tài liệu chuyên môn được dịch ra tiếng Việt, nhằm hỗ trợ công tác đào tạo và giúp sinh viên tiếp cận với nguồn kiến thức phong phú của thế giới một cách thuận lợi hơn.

Đại diện các trường cho biết, hiện nay số lượng sinh viên chuyên ngành AI chưa đáp ứng được nhu cầu nhân sự của doanh nghiệp. Lý do là AI mới phát triển ở Việt Nam trong vài năm gần đây, lượng công ty công nghệ ngày càng nhiều trong khi công tác đào tạo cần ít nhất 4 năm để hoàn thành. Đại diện các trường tin rằng chỉ vài năm nữa, khi lứa sinh viên AI đầu tiên ra trường thì tình hình sẽ khác.

Hiện nay, sự phối hợp giữa doanh nghiệp và các đơn vị đào tạo đã được thực hiện khá tốt. Tuy nhiên nếu được tăng cường hơn, như các công ty xây dựng phòng lab tại trường cho các bạn sinh viên được thực hành, tham gia vào các dự án cụ thể thì kiến thức chuyên môn cùng kinh nghiệm thực tiễn của các bạn sẽ cao hơn, đáp ứng tốt hơn các yêu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp. Khi đó, nhà trường cũng sẽ nắm rõ yêu cầu về nhân sự của doanh nghiệp để có kế hoạch đào tạo phù hợp.

AI có thể tiếp sức đổi mới công nghệ ở Việt Nam như thế nào?

Trong một phiên thảo luận khác, các chuyên gia AI, doanh nhân, và nhà đầu tư hàng đầu Việt Nam như từ các công ty như OhmniLabs, VinFast, 500 Startups Việt Nam, Ẩm thực, Allen Instute for AI và VinAI cùng trao đổi về vai trò của AI để phát triển công nghệ tại Việt Nam. Theo đó, những ứng dụng AI tiềm năng để phát triển ở Việt Nam hiện nay là nhận dạng giọng nói, ứng dụng AI trong các dịch vụ ngân hàng, giải quyết các bài toán về giao thông, xử lý dữ liệu, chuyển đổi chữ viết sang giọng nói và ngược lại, camera AI…

Một trong những chủ đề nóng của AI trong đổi mới công nghệ là xe tự hành. Các tham luận viên cho rằng điều kiện giao thông Việt Nam rất đặc biệt nên tạo ra nhiều thách thức cho quá trình phát triển công nghệ. Bên cạnh đó, cơ sở dữ liệu về giao thông Việt Nam cũng chưa đủ tốt để có thể xây dựng thuật toán phù hợp. Hầu hết các dữ liệu đào tạo thông thường là dữ liệu của châu Âu và Mỹ, không tương thích với điều kiện giao thông cụ thể ở Việt Nam. Phát triển xe tự hành cũng đòi hỏi đầu tư lớn, tính rủi ro cao.

Các chủ đề hấp dẫn như sử dụng dữ liệu raster để phát hiện vật thể, dự đoán chuyển động cho xe tự hành an toàn, xử lý hình ảnh trên camera, hay kết hợp camera truyền thống với camera neuromorphic để tạo ra hình ảnh chất lượng cao, có dải động cao và tiêu thụ điện năng thấp…

AI có thể cải thiện cuộc sống của hàng tỷ người kém may mắn

Theo Tiến sĩ P. Anandan - CEO của tổ chức phi lợi nhuận Wadhwani AI, Ấn Độ, tiềm năng của AI trong việc thay đổi các lĩnh vực kinh tế, xã hội và chính trị trên toàn thế giới đã được thừa nhận rộng rãi. Tuy nhiên, tác động của nó đối những vấn đề hàng ngày trong cuộc sống lại chủ yếu giới hạn ở những tầng lớp trung lưu và thượng lưu mà bỏ qua khoảng 3 tỷ người sống trong các cộng đồng nghèo trên khắp thế giới.

“Sức mạnh, khả năng học hỏi, tạo ra các giải pháp dựa trên dữ liệu và trải nghiệm thế giới thực của AI thực ra rất phù hợp trong việc giải quyết các vấn đề của những người thiếu may mắn này, bởi vấn đề của họ phần lớn là do thiếu hụt về chuyên môn và nguồn nhân lực để giải quyết”, Tiến sĩ P. Anandan chia sẻ.

Wadhwani AI đưa ra những giải pháp rất đơn giản nhưng hiệu quả để cải thiện cuộc sống của người nghèo ở Ấn Độ. Chẳng hạn như phương pháp đo cân nặng của trẻ sơ sinh bằng hình ảnh và phát hiện trẻ nhẹ cân; loại trừ bệnh lao; quản lý sâu bệnh tổng hợp trong canh tác bông; sử dụng phương pháp lập mô hình và khoa học dữ liệu nhằm hỗ trợ chính phủ kiểm soát đại dịch Covid.

Ngoài ra, nhiều ứng dụng đáng kể khác của AI trong ngành Y tế nhằm tăng cường hiệu quả chẩn đoán và chăm sóc bệnh nhân, như phân tích dữ liệu y học qua các phương pháp xử lý ngôn ngữ tự nhiên, mô hình xử lý hình ảnh y tế cũng đã được giới thiệu tại sự kiện.

Nói về sự kiện AI Day 2020, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cho biết: “Từ khi thành lập đến nay, VinAI luôn dẫn dắt nghiên cứu và ứng dụng AI tại Việt Nam, là nơi hội tụ, kết nối của các chuyên gia AI hàng đầu tại trên Việt Nam và thế giới. Những sự kiện chuyên môn như AI Day 2020, cùng với những đóng góp vào công tác đào tạo và nghiên cứu AI sẽ giúp VinAI tiếp tục mục tiêu mở rộng ranh giới của AI tại Việt Nam và thế giới, góp phần đưa công nghệ này vào phát triển kinh tế xã hội và cải thiện cuộc sống”.

PV