(Congluan.vn) - Về huyện đảo Lý Sơn – Quảng Ngãi ngày xuân, nhắc đến chuyện giáo dục của con em trên đảo, chúng tôi được bà con nơi đây hồ hỡi khoe rằng dòng tộc Phạm (Văn) là lá cờ đầu trong công tác khuyến học, vừa được TW Hội khuyến học Việt Nam tặng bằng khen trong dịp cuối năm này. Đến nhà ông Phạm Thoại Tuyền – Chủ tịch Hội khuyến học xã An Vĩnh, chúng tôi càng nể trọng hơn phong trào khuyến học của dòng tộc họ Phạm (Văn) của ông…

Dòng tộc thủy tổ khai đảo Lý Sơn

Tộc họ Phạm (Văn) ở xã An Vĩnh – huyện đảo Lý Sơn là thế hệ thứ 4 của cụ thủy tổ làng An Vĩnh – Sa Kỳ (Sơn Tịnh) cùng ra khai đảo Lý Sơn từ năm Hoàng Định thứ 9 (1609). Đây là một trong những dòng tộc đầu tiên đến khai khẩn, tạo dựng làng mạc nơi Cù lao Ré (nay là huyện đảo Lý Sơn).

 

 

 Tộc họ Phạm Văn biểu dương thành tích học tạp của con em (Ảnh do ông Phạm Thoại Tuyền cung cấp)

Đảo Lý Sơn có diện tích khoảng 10 km², cách đất liền 18 hải lý, gần kề quần đảo Hoàng Sa. Đảo có khoảng 2 vạn dân với 26 dòng tộc. Tộc Phạm (Văn) là một tộc họ lớn ở đảo Lý Sơn với 150 hộ gồm 600 nhân khẩu, sống chủ yếu ở thôn Đông xã An Vĩnh, là một dòng tộc có truyền thống yêu nước lâu đời, có một vị trí nhất định trên đảo.

Cùng với 26 họ tộc tiền hiền đến hậu hiền lập nghiệp trên đảo, tộc Phạm (Văn) đã xây dựng nhiều di tích lịch sử văn hóa, hình thành nên những quy ước, những tín ngưỡng, tập quán đẹp như: xây dựng mộ thủy tổ, nhà thờ tộc, giáo dục con cháu “ân đức tâm thành”, kí ước giữ gìn an ninh trật tự làng xã. Trong đó có một việc làm rất thiết thực, hiệu quả là xây dựng quỹ khuyến học trong tộc họ.

Chi hội khuyến học và Quỹ khuyến học của dòng tộc họ Phạm (Văn) xã An Vĩnh chính thức ra đời vào năm 2002 với số quỹ ban đầu là 10 triệu đồng. Thuở đầu ấy, để khuyến khích và động viên con cháu ra sức học tập, đạt thành tích cao, mỗi năm 2 lần họ Phạm (Văn) lấy ngày kị tổ và kết thúc năm học làm lễ tuyên dương, phát thưởng cho học sinh giỏi. Sau lễ dâng hương tiên linh, trong không khí trang nghiêm tôn kính, ông trưởng tộc Phạm Văn Đa phát thưởng cho những con cháu đạt kết quả cao. Những phần quà dù không lớn lắm (xuất sắc 30.000 đồng, giỏi 20.000 đồng, đậu Đại học 50.000 đồng, Cao đẳng 40.000 đồng), nhưng cả người nhận và người trao thưởng đều xúc động.

Với hình thức phát thưởng này những người con ngoan trò giỏi của tộc họ hứa trước từ đường luôn phấn đấu hết sức mình để học tập. Ngoài ra, những em có hoàn cảnh khó khăn nhưng có nhiều cố gắng vẫn được trao quà, để động viên khuyến khích, đồng thời dòng tộc quan tâm giúp đỡ các gia đình để không cháu nào phải bỏ học giữa chừng. Cuối năm học 2001 – 2002 đã có 32 em xuất sắc và giỏi, một em có hoàn cảnh khó khăn được nhận quà thưởng.

Lá cờ đầu trong công tác khuyến học ở Lý Sơn

Tính đến nay, dòng tộc họ Phạm (Văn) Lý Sơn có gần 100 con em đã và đang học Đại học, Cao đẳng và một em đang học cao học. Nhiều gia đình có 2 hoặc 3 con học đại học và cao đẳng như ông bà Phạm Khương An, Phạm Thạnh (có 2 con học ĐH, 1 CĐ); ông Phạm Thoại Tuyền, Phạm Hoàng Linh, Phạm Văn Ngọc…(có 2 con học ĐH). Ở nơi xa xôi đất liền, đi lại khó khăn, dù ít dù nhiều vẫn là vùng sâu vùng xa hãy còn khó khăn mà con em được học hành tới nơi tới chốn là một sự cố gắng rất lớn của các bậc ông bà, cha mẹ.

 

Hiện nay, nhiều con em của bà con họ Phạm (Văn) đảo Lý Sơn đã ra trường có việc làm ở các cơ quan Nhà nước hay các công ty. Riêng khu công nghiệp Dung Quốc có 40 người của dòng tộc này là công nhân kỹ thuật, kỹ thuật viên các cấp sau khi ra trường được công nhận vào đây làm việc đang phát huy kiến thức học được ở nhà trường vào công việc, lo được cuộc sống của mình và gia đình. Có người có những thành tích xuất sắc như anh Phạm Văn Hùng – con ông Phạm Thạnh vừa được vinh danh là danh nhân thành đạt năm 2010.

Nhiều năm qua, chi hội khuyến học tộc Phạm (Văn) Lý Sơn luôn được huyện, tỉnh tặng giấy khen. Đặc biệt, năm 2010, chi hội được Hội khuyến học Việt Nam tặng bằng khen về thành tích làm khuyến học của chi hội và chủ tịch hội Phạm Văn Ngọc được tặng kỉ niệm chương “Vì sự nghiệp khuyến học”. Những người trong tộc họ Phạm (Văn) không quên sự kiện quan trọng, đó là ngày 29/3/2010, tại Thành phố Ninh Bình – tỉnh Ninh Bình đã diễn ra cuộc gặp mặt họ Phạm toàn quốc lần thứ XIII, đã có đại diện họ Phạm ở huyện đảo Lý Sơn – Quảng Ngãi lần đầu tiên về với đại gia đình họ Phạm.

Hiện tại, Quỹ khuyến học của tộc họ Phạm (Văn) có gần 100 triệu đồng, do bà con trong họ tộc đóng góp từ thu nhập ít ỏi của mình dành dụm cho sự nghiệp khuyến học, tổ chức phát thưởng, động viên các con cháu đi học thành đạt, hỗ trợ kinh phí. Mỗi năm, các em đậu ĐH được hỗ trợ 300 ngàn, ĐH 500 ngàn đồng, tuy “của ít lòng nhiều” nhưng là tấm lòng của tộc họ Phạm và của con cháu tộc họ thành đạt hỗ trợ lại, tạo điều kiện cho các con cháu sau thuận lợi trong học tập.

Ông Mai Duy Quý – Trưởng phòng giáo dục huyện đảo Lý Sơn cho biết: “Hầu hết các họ trong dòng tộc Phạm (Văn) đều sống bằng nghề nông, đa phần mức sống chỉ “thường thường bậc trung”. Thế nhưng dòng tộc vẫn luôn giữ được truyền thống hiếu học. Nét đẹp ấy qua bao đời đã được con cháu giữ gìn và không ngừng phát triển. Có thể nói dòng tộc Phạm (Văn) là lá cờ đầu trong công tác khuyến học ở huyện Lý Sơn”.

 

Ông Phạm Thoại Tuyền (phải) và Lương y Đinh Công Bảy - Tổng thư kí Hội dược liệu TP.HCM trước Dinh Bà Roi

-

Luôn canh cánh bên lòng lời dạy của Bác Hồ “Vì lợi ích trăm năm trồng người”, hàng năm cứ đến tối mùng 2 Tết thì dòng tộc Phạm (Văn) lại mời con cháu về tập trung tại nhà thờ họ Phạm để đánh giá những khó khăn, nhược điểm cần giúp đỡ. Mùng 1 hàng tháng, khát vọng của dòng tộc, các bậc chi trưởng, chi trưởng phái đều về đền thờ Bà Roi hoặc nhà thờ họ Phạm để cầu nguyện cho các con cháu học tập, có sức khỏe, làm ăn tiến bộ.

Trong mùa xuân mới này, ông Mai Duy Quý mong mỏi: “Nếu tất cả 26 dòng tộc ở đảo Lý Sơn đều làm tốt công tác khuyến học, khuyến tài như tộc Phạm (Văn) thì một ngày không xa, Lý Sơn sẽ có một nền kinh tế trí thức và sẽ xây dựng thành công một huyện đảo giàu đẹp, bền vững”.

Ông Phạm Thoại Tuyền – Chủ tịch Hội khuyến học xã An Vĩnh (một thành viên trong họ Phạm (Văn) tâm sự: “Tộc họ Phạm (Văn) nơi đầu sóng ngọn gió, kinh tế về mọi mặt còn nhiều khó khăn nhưng có gắn liền với công lao bảo vệ chủ quyền biển đảo được các nhà nghiên cứu lịch sử, các cấp lãnh đạo TW, địa phương, đặc biệt là các phương tiện thông tin đại chúng trong cả nước về động viên, khen thưởng, viết văn bia, dựng bia cho cụ Phạm Hữu Nhật đã kích thích thêm sự học tập của con cháu và mọi người biết nhiều hơn về Lý Sơn.

Tôi thay mặt dân đảo Lý Sơn cảm ơn những tấm lòng ấy và mong sao phong trào khuyến học ở đây ngày càng lớn mạnh để tạo điều kiện cho các cháu học tốt hơn và trong dịp này cũng kiến nghị lên các cấp chính quyền địa phương, tỉnh tạo điều kiện ưu tiên cho các cháu ĐH, CĐ ra trường có công ăn việc làm tại quê nhà để góp phần xây dựng quê hương Lý Sơn, quê hương Quảng Ngãi giàu mạnh như các tỉnh bạn Bình Định, Đà Nẵng…”.