Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, có ý kiến đề nghị quy định hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp như luật tố tụng hiện hành. Có ý kiến đề nghị rà soát quy định để không trái với nguyên tắc tòa án xét xử công khai.

Ủy ban thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp phải bảo đảm: quyền con người, quyền công dân; hoạt động thông tin theo quy định của pháp luật; bảo đảm tôn nghiêm tại phiên tòa, tạo điều kiện cho Hội đồng xét xử điều hành tốt phiên tòa, không bị phân tâm bởi các yếu tố khác.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, đa số ý kiến Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị chỉnh lý theo hướng: việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của Hội đồng xét xử tại phiên tòa, phiên họp phải được sự đồng ý của Chủ tọa phiên tòa...

Việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định; đồng thời, bổ sung quy định về việc tòa án ghi âm, ghi hình toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp… Đây là phương án 1 được trình xin ý kiến Quốc hội.

Một số ý kiến Ủy ban thường vụ Quốc hội cho rằng, quy định về ghi âm, ghi hình tại phiên tòa, phiên họp trong dự thảo luật là hẹp hơn so với quy định của các luật tố tụng. Để tạo thuận lợi cho hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp, đề nghị giữ như quy định của pháp luật hiện hành.

Do đó, phương án 2 không quy định khoản 3 và khoản 4 Điều 141 trong dự thảo luật, mà thực hiện theo quy định của luật tố tụng và pháp luật có liên quan.

Đóng góp ý kiến về nội dung này, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) nêu rõ, thực tế cho thấy rất nhiều vụ việc, vụ án được đưa tin tràn lan trên báo chí, mạng xã hội, internet một cách không chính thống. Cùng với đó là các ý kiến trái chiều từ rất nhiều người dùng mạng xã hội tạo những tác động và áp lực không nhỏ đến người tiến hành tố tụng tham gia vụ án, có ảnh hưởng tiêu cực đến công tác xét xử, công tác tuyên truyền pháp luật và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền cá nhân, quyền con người.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị cân nhắc, không nên chỉ giới hạn việc “ghi hình ảnh” mà cần giới hạn cả việc ghi âm. Nguyên tắc công khai là công khai toàn bộ phiên toà, không chỉ là thời gian khai mạc, tuyên án hay công bố quyết định. Nhưng nếu để người dân tự do ghi âm, ghi hình trong cả quá trình xét xử sẽ ảnh hưởng đến quá trình xét xử, vì ít nhiều tạo sự lộn xộn.

Hơn nữa, với những phiên toà xử án ly hôn, án kinh doanh, có nhiều bí mật đời tư, bí mật doanh nghiệp, kinh doanh. Nếu ghi âm, ghi hình tràn lan rồi đưa thông tin đã cắt gọt lên mạng xã hội sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới các cá nhân, tổ chức liên quan.

Cùng quan tâm nội dung này, Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) đề nghị chỉnh lý theo hướng: với phóng viên thuộc các cơ quan báo chí ghi âm, ghi hình bị can, bị cáo nếu được sự đồng ý của bị can, bị cáo.

“Báo chí ghi âm, ghi hình phải đúng, rõ, chịu trách nhiệm về bản ghi âm, ghi hình của mình. Tổng biên tập chịu trách nhiệm trong việc sử dụng ghi âm, ghi hình. Như thế đâu ai dám tung tin bậy bạ trên mạng”, Đại biểu Phạm Văn Hòa nói.

Trong khi đó, Đại biểu Quốc hội Dương Minh Ánh ủng hộ phương án 1, bởi quá trình xét xử có nhiều thông tin, chứng cứ công bố tại phiên toà cần được Hội đồng xét xử xem xét, quyết định trong bản án. Hơn nữa, quy định trên cũng đảm bảo sự nghiêm túc của phiên toà, những người tham gia tố tụng không bị phân tâm.

“Quy định này cũng không hẹp hơn với quy định tại Luật Báo chí. Vì Luật Báo chí quy định báo chí hoạt động theo quy định của pháp luật thì luật này và luật khác cho đến đâu thì báo chí hoạt động đến đó” – bà Dương Minh Ánh nói, đồng thời đánh giá cao việc bổ sung quy định toà án ghi âm, ghi hình toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp để phục vụ nhiệm vụ chuyên môn.

Đại biểu Nguyễn Thành Nam (đoàn Phú Thọ) đề nghị chỉnh lý theo hướng: Việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định khi có sự cho phép của chủ toạ phiên toà.

“Trường hợp ghi âm, ghi hình ảnh của người tiến hành tố tụng khác, người tham gia phiên toà, phiên họp thì phải có sự đồng ý của họ và sự đồng ý của chủ toạ phiên toà, phiên họp” , Nguyễn Thành Nam bày tỏ quan điểm.