Trong thời gian qua, Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương đã đưa ra nhiều giải pháp mới nhằm tăng nguồn cung nhà ở xã hội. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nguồn cung nhà ở xã hội vẫn đang rất thấp. 

Mặc dù nguồn cung thấp, song phân khúc này đang đối mặt với nghịch lý “có những không ai ở”.

Trong báo cáo tổng kết 6 tháng đầu năm 2024, Bộ Xây dựng cho biết, phân khúc nhà ở xã hội có 8 dự án đã hoàn thành. Tính từ 2021 đến nay, cả nước có 503 dự án đã triển khai với quy mô 418.200 căn, trong đó có 75 dự án hoàn thành với gần 40.000 căn.

Theo đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà xã hội, mục tiêu trong giai đoạn 2021-2025 hoàn thành khoảng 428.000 căn. Để đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người dân, năm 2024, Chính phủ giao mục tiêu cả nước hoàn thành 130.000 căn nhà ở xã hội. Do đó, Bộ Xây dựng đánh giá "khó hoàn thành chỉ tiêu trên trong năm 2024".

Trong khi đó, ông Lê Đình Chung, Thành viên Tổ công tác nghiên cứu thị trường Hội môi giới bất động sản Việt Nam (VARs), Tổng Giám đốc SGO Homes cho biết: Con số 75 dự án nhà ở xã hội được hoàn thành kể từ năm 2021 tới nay, dù có tăng nhẹ so với cách đây 4 tháng, tuy nhiên mới chỉ đạt 9,3% kế hoạch 2021-2025.

Cũng theo ông Chung, giao dịch phân khúc nhà ở xã hội đã được cải thiện nhưng không đáng kể, tỷ lệ hấp thụ thấp đạt khoảng 40% với hơn 800 giao dịch thành công. Giao dịch chủ yếu vẫn đến từ các tỉnh thành phát triển gắn liền với phát triển công nghiệp. 

Bàn về phân khúc này, bà Phạm Thị Miền, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu đánh giá thị trường Bất động sản Việt Nam (VARs IRE) cho biết: Nhu cầu nhà ở xã hội vốn đã nóng lại càng trở lên cấp thiết khi thời gian qua xảy ra hàng loạt vụ hỏa hoạn thương tâm tại các khu chung cư mini, khu nhà trọ, gây thiệt hại nặng nề cả về vật chất lẫn sức khỏe và tính mạng của người dân. 

“Trong bối cảnh giá nhà ở thương mại liên tục thiết lập mặt bằng giá mới ở ngưỡng cao, việc đẩy mạnh phát triển phân khúc này được coi là “chìa khóa quan trọng nhất” giúp khơi thông nguồn cung nhà ở giá bình dân”, bà Miền nói.

Dữ liệu nghiên cứu của VARs IRE cũng cho thấy, vẫn tồn tại tình trạng một số dự án nhà ở xã hội xây xong nhưng vướng mắc không bán được, khiến nhiều nhu cầu không được "khớp lệnh". 

“Điều này không chỉ gây lãng phí nguồn lực đất đai, mà còn khiến cả chủ đầu tư và người dân đều thiệt hại. Chính phủ, các cơ quan ban ngành cần có biện pháp hỗ trợ tích cực hơn, trực tiếp tới từng dự án cụ thể để có thể giải quyết một cách triệt để vấn đề này”, bà Miền nhấn mạnh.

Trong một báo cáo mới đây gửi Bộ Xây dựng, UBND tỉnh Bắc Ninh cho biết dù triển khai đầu tư xây dựng hàng chục ngàn căn nhà ở công nhân nhưng dường như công nhân làm việc trên địa bàn tỉnh lại không mặn mà.

Theo đó, có 7 dự án nhà ở công nhân đã hoàn thành hoặc hoàn thành một phần tại Bắc Ninh, cung cấp ra thị trường khoảng 4.000 căn hộ hoàn thiện, nhưng số công nhân làm việc trong các khu công nghiệp đăng ký mua nhà rất ít.

Thời gian qua các dự án cũng chỉ bán được khoảng một nửa số lượng nhà ở xã hội mở bán, 7 dự án vẫn còn tồn kho hàng ngàn căn nhà ở xã hội.

Tương tự, tại TP.HCM, dù số lượng nhà ở xã hội chỉ đếm trên đầu ngón tay nhưng vẫn khó bán và khó cho thuê. Đơn cử một dự án nhà ở xã hội tại TP.Thủ Đức chuyên đầu tư cho công nhân thuê thời gian 43 năm với khoảng 1.000 căn hộ, giá cho thuê trung bình một căn hộ rộng 88 m2 khoảng 1,7 tỉ đồng. 

Tính bình quân mỗi năm khoảng 39 triệu đồng, mỗi tháng khoảng 3,3 triệu đồng. Mức giá này so với giá thuê chung cư thì quá rẻ, nhưng vẫn cao so với phòng trọ, vì vậy nhiều người vẫn không mặn mà với dòng nhà ở này.