Gần đây, Moein Shreif đã bị đánh thức lúc 3 giờ sáng bởi cuộc gọi từ người hàng xóm cảnh báo ông rằng Israel có kế hoạch tấn công tòa nhà gần đó ở vùng ngoại ô trung lưu phía nam Beirut, nơi Hezbollah có sự hiện diện mạnh mẽ.

Ở phía đông bắc Beirut, tại Thung lũng Bekaa, Israel gần đây đã đưa ra cảnh báo người dân phải tránh xa thị trấn hoặc làng mạc của họ ít nhất 1.000 mét nếu họ ở trong hoặc gần ngôi nhà có vũ khí của Hezbollah.

Shreif, vợ và ba đứa con của họ nhanh chóng chạy khỏi tòa nhà chung cư nhiều tầng và lái xe đi. Vài phút sau, tiếng nổ vang lên. Khi họ trở về, tòa nhà chung cư của họ và tòa nhà bên cạnh đã biến thành đống đổ nát, vẫn còn âm ỉ cháy. 

Shreif cho biết hàng xóm đã gọi điện cho anh khoảng 5 phút sau khi quân đội Israel đưa ra cảnh báo trên mạng xã hội X. Nếu không có cuộc gọi đó, gia đình anh có thể đã không còn sống. 

"Tôi thậm chí không có thời gian để thay quần áo. Tôi không mang bất cứ thứ gì ra khỏi nhà", Shreif, một ca sĩ nhạc dân ca và nhạc pop nổi tiếng người Lebanon, vẫn còn mặc bộ đồ ngủ từ đêm hôm trước, nói.

Israel và Hezbollah đã tấn công nhau gần như hàng ngày kể từ khi bắt đầu cuộc chiến ở Gaza. Hezbollah nói rằng họ sẽ bắn tên lửa vào Israel cho đến khi có lệnh ngừng bắn ở Gaza; Israel nói rằng họ chiến đấu để ngăn chặn các cuộc tấn công đó, các cuộc tấn công đã buộc hàng chục nghìn người Israel phải rời bỏ nhà cửa.

Nhưng phải đến cuối tháng trước, khi Israel mở rộng đáng kể chiến dịch trên không chống lại Hezbollah, người dân Lebanon mới bắt đầu thường xuyên nhận được cảnh báo không kích. Nhiều tổ chức cho biết cảnh báo của Israel là không đầy đủ và đôi khi gây hiểu lầm.

Theo Imad Kreidieh, người đứng đầu công ty viễn thông của Lebanon, vào ngày 23/9, Israel đã thực hiện 80.000 cuộc gọi tới Lebanon, dường như là những cảnh báo được ghi âm về các cuộc không kích sắp tới.

Các cuộc gọi đã gây ra hoảng loạn. Trường học đóng cửa. Mọi người vội vã về nhà sớm sau giờ làm. Cuối cùng, đó là ngày không kích đẫm máu nhất ở Lebanon trong nhiều thập kỷ, với hơn 500 người thiệt mạng. Phụ nữ và trẻ em chiếm khoảng 25% số ca tử vong.

Kể từ đó, Israel đã đưa ra cảnh báo trên mạng xã hội gần như mỗi ngày.

Vào ngày 1/10, 27 ngôi làng ở miền nam Lebanon được yêu cầu di tản về phía bắc ông Awali, cách đó hàng chục km. "Hãy cứu mạng mình", hướng dẫn nêu rõ.

Đó là lúc Salam, một bà mẹ 42 tuổi có hai con, chạy trốn khỏi làng Ain Ebel để đến Beirut ở với họ hàng. Nhưng cho đến nay, làng Ain Ebel vẫn chưa bị ném bom, mặc dù các ngôi làng xung quanh đã bị. Salam vẫn còn hoang mang và tức giận vì ngôi làng của cô đã bị sơ tán.

Ở phía đông bắc Beirut, tại Thung lũng Bekaa, Israel gần đây đã đưa ra cảnh báo người dân phải tránh xa thị trấn hoặc làng mạc của họ ít nhất 1.000 mét nếu họ ở trong hoặc gần ngôi nhà có vũ khí của Hezbollah.

Ban đầu, hầu hết cảnh báo của quân đội Israel đều xuất hiện trên các tài khoản mạng xã hội của người phát ngôn tiếng Ả Rập. Sau đó, chúng bắt đầu xuất hiện nhiều hơn trên mạng lưới truyền thông Lebanon. 

Các cảnh báo hướng dẫn mọi người rời khỏi nhà "ngay lập tức", sau đó một loạt cuộc tấn công qua đêm sẽ xảy ra, thường gây thiệt hại ở những khu vực ngoài cảnh báo. Israel cho biết họ đang nhắm vào các chiến binh Hezbollah, vũ khí hoặc các tài sản khác thuộc về nhóm này. Các cảnh báo hiếm khi được đưa ra trước các cuộc tấn công vào ban ngày.

Nhà nghiên cứu Ramzi Kaiss của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền tại Beirut cho biết: "Việc kêu gọi người dân gần 30 ngôi làng rời đi 'ngay lập tức' là không hiệu quả, và sẽ là trái luật nếu cho rằng những thường dân không rời khỏi khu vực là chiến binh".

Kaiss nói rằng Israel, quốc gia thường đưa ra cảnh báo từ 30 đến 90 phút trước khi tiến hành không kích, có nghĩa vụ bảo vệ những thường dân từ chối sơ tán hoặc không có khả năng tự sơ tán.

Tổ chức Ân xá Quốc tế cũng chỉ trích việc Israel cảnh báo toàn bộ thị trấn và làng mạc phải sơ tán. Agnes Callamard, tổng thư ký của tổ chức này cho biết hôm 10/10 rằng "điều này đặt ra câu hỏi liệu việc này có nhằm mục đích tạo điều kiện cho tình trạng di dời hàng loạt hay không".

Hoài Phương (theo AP)