Mạng lưới trung gian toàn cầu

Trên một con đường bụi bặm ở ngoại ô Dubai, ông Sohrab Fani đang kiếm bộn tiền từ phản ứng của phương Tây đối với xung đột ở Ukraine khi cửa hàng của ông lắp đặt bộ sưởi ghế cho những chiếc ô tô tái xuất khẩu sang Nga.

Ông nói, 12 nghìn miếng đệm sưởi ấm đã nằm yên vị trong nhà kho nhiều năm qua cho đến khi cuộc xung đột xảy ra và hậu quả là các biện pháp trừng phạt của phương Tây đã đẩy các nhà sản xuất ô tô Mỹ, châu Âu và Nhật Bản ra khỏi thị trường Nga. Giờ đây, người Nga nhập khẩu những chiếc ô tô đó qua Dubai, ở Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE). Và vì những chiếc ô tô được vận chuyển đến Trung Đông có xu hướng được sản xuất để sử dụng trong khí hậu ấm áp, nên các cửa hàng phụ kiện như của ông Fani đang kinh doanh phát đạt để trang bị cho chúng sử dụng được trong thời tiết mùa đông.

“Khi người Nga đến, tôi đã bán hết hàng. Ở Nga, họ có lệnh trừng phạt. Ở đây thì không có. Ở đây chỉ có kinh doanh”, ông Fani nói và cho biết ông đã đặt mua thêm vài nghìn miếng đệm sưởi ghế.

Hơn một năm sau cuộc gây hấn, các biện pháp trừng phạt của phương Tây đã gây thiệt hại cho nền kinh tế Nga nhưng không làm tê liệt nó. Mạng lưới thương mại toàn cầu đã điều chỉnh, cho phép nhà lãnh đạo Nga thực hiện phần lớn lời hứa quan trọng: rằng chiến tranh sẽ không làm gián đoạn mạnh mẽ lối sống tiêu dùng của giới tinh hoa Nga.

Nga vẫn đang nhập khẩu hàng hóa phương Tây, được hỗ trợ bởi một mạng lưới trung gian toàn cầu.

Tại Moscow, những chiếc iPhone mới nhất có sẵn để giao hàng trong ngày với giá thấp hơn giá bán lẻ ở châu Âu. Các cửa hàng bách hóa vẫn bán Gucci, Prada và Burberry. Các trang web bán ô tô vẫn xướng tên những chiếc Land Rover, Audi và BMW mới.

Gần như tất cả các thương hiệu điện tử, ô tô và hàng hóa xa xỉ của phương Tây đã thông báo vào năm ngoái rằng họ sẽ rút khỏi Nga. Không phải tất cả hàng hóa của họ đều vi phạm lệnh trừng phạt về mặt kỹ thuật, nhưng thương mại với Nga trở nên rất khó khăn trước sự phẫn nộ của công chúng, áp lực từ nhân viên cũng như các hạn chế đối với xuất khẩu chất bán dẫn và giao dịch tài chính.

Nhu cầu mạnh mẽ, sẵn nguồn cung

Nhu cầu của người Nga đối với các mặt hàng xa xỉ vẫn mạnh mẽ và các thương nhân ở Dubai cũng như những nơi khác đang đáp ứng nhu cầu đó.

Ecaterina Condratiuc, Giám đốc truyền thông của một phòng trưng bày xe hơi sang trọng ở Dubai, người gần đây đã vận chuyển một chiếc Porsche Cayenne Turbo GT trị giá 300.000 USD cho một đại lý ở Nga, cho biết: “Những người giàu có luôn luôn giàu có. Cuộc xung đột không ảnh hưởng đến họ”.

Ở Dubai, khách hàng thường xuyên có mặt tại các phòng trưng bày của một thị trường ô tô rộng lớn, mặc cả những chiếc xe hơi phương Tây để mua bằng tiền mặt và vận chuyển đến Nga. Một số người Nga giàu có mua xe cho chính họ, hoặc các thương nhân cũng đang tìm cách bán lại xe để kiếm lời nhanh chóng.

Trong các trường hợp khác, các đại lý ô tô của Nga đã từng mất liên kết chính thức với các thương hiệu phương Tây, cũng đang sắp xếp nhập khẩu lại, đôi khi số lượng lên đến hàng trăm chiếc ô tô cùng một lúc.

Công ty phân tích Autostat của Nga báo cáo rằng hàng nhập khẩu gián tiếp như vậy chiếm 12% trong số 626.300 ô tô chở khách mới được bán ở Nga vào năm 2022.

Đồ điện tử cũng có những “đường vòng” đến thị trường Nga. Tại khu phố thương mại lâu đời Deira của Dubai, các nhà bán buôn đồ điện tử đua nhau tuyển dụng nhân viên nói tiếng Nga.

“Đó là một điều bí mật công khai. Sự cạnh tranh hiện đang rất gay gắt về Nga”, chủ sở hữu của Bright Zone International General Trading cho biết.

Chủ sở hữu của Bright Zone tên Tura cho biết ông đã vận chuyển hàng trăm chiếc điện thoại thông minh và máy tính xách tay vào Nga vào năm ngoái trước kỳ nghỉ lễ. Ông Tura cho biết, một người mua tiềm năng muốn nhận báo giá cho 15.000 chiếc iPhone, nhưng dường như đã tìm thấy một thỏa thuận tốt hơn ở nơi khác.

Trong một cửa hàng điện tử khác gần đó, một nhân viên bán hàng người Afghanistan tên Abdullah Ahmadzai, cho biết anh đến Dubai chưa đầy một năm trước và đã học đủ tiếng Nga để thương lượng với những khách hàng nói tiếng Nga của mình. Ở phía bên kia đường, một người đàn ông đến từ Tajikistan, cho biết anh và đồng nghiệp nhanh chóng tìm được việc làm trong một cửa hàng bán điện thoại, máy tính xách tay và máy bay không người lái.

“Tất cả các cửa hàng ở đây đang tuyển nhân viên nói tiếng Nga. Chúng tôi đã gặp may”, Ahmadzai nói.

Một báo cáo của Nga ước tính rằng tái nhập khẩu máy tính xách tay, máy tính bảng và điện thoại thông minh đạt tổng trị giá 1,5 tỷ USD vào năm ngoái. Đồng thời, ô tô và đồ điện tử Trung Quốc đã tràn vào thị trường Nga.

“Bạn có thể mua bất cứ thứ gì bạn muốn, miễn là bạn có tiền”, Pyotr Bakanov, một nhà báo chuyên về ô tô ở Moscow, cho biết.

Mô hình thương mại mới

Các tuyến thương mại mới phần lớn đi qua các nước có quan hệ thân thiện với Moscow. Các nhà phân tích và quan chức phương Tây đã chỉ ra Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc và các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ như Armenia và Kazakhstan là những quốc gia chuyển hướng hàng hóa phương Tây sang Nga.

Các mô hình thương mại mới cũng dần xuất hiện trong số liệu thống kê quốc tế. Chẳng hạn, xuất khẩu ô tô từ Liên minh châu Âu sang Nga đã giảm xuống còn khoảng 1 tỷ euro vào năm 2022, từ mức 5 tỷ euro vào năm 2021.

Nhưng xuất khẩu của EU sang Kazakhstan đã tăng gần gấp 4 lần, lên hơn 700 triệu euro và xuất khẩu sang UAE tăng khoảng 40%, lên 2,4 tỷ euro. Armenia báo cáo rằng nhập khẩu ô tô của nước này đã tăng hơn gấp 5 lần lên 712 triệu USD vào năm ngoái.

Các công ty ô tô phương Tây thường phủ nhận thông tin về việc ô tô của họ sẽ đến Nga với số lượng đáng kể hoặc doanh số bán hàng tăng đột biến ở UAE.

Các nhà sản xuất ô tô sẽ gặp khó khăn trong việc theo dõi doanh số bán xe thông qua các trung gian, các quan chức trong ngành cho biết. Và các quan chức Hoa Kỳ chịu trách nhiệm thực thi các hạn chế đã tập trung nhiều hơn vào hàng hóa có thể được sử dụng cho mục đích quân sự.

UAE đã được các quan chức Hoa Kỳ xác định là “quốc gia trọng tâm” vì đóng vai trò là trung tâm vận chuyển các sản phẩm vi phạm lệnh trừng phạt đến Nga. Các quan chức cho biết, hàng điện tử là mối quan tâm đặc biệt vì chip của chúng có thể được tái sử dụng cho mục đích quân sự.

Một quan chức của UAE cho biết trong một tuyên bố: “UAE có các biện pháp nghiêm ngặt quản lý giấy phép xuất nhập khẩu đối với các vật liệu lưỡng dụng để ngăn chặn việc khai thác chúng cho mục đích quân sự”.

Lướt qua thị trường ô tô của Dubai, một nhóm 3 người đàn ông cho biết họ chia thời gian giữa Nga và Armenia. Họ từ chối cho biết họ làm gì để kiếm sống nhưng họ mô tả việc nhập khẩu và bán lại ô tô là một công việc kinh doanh phụ sinh lãi cao, một người nói rằng anh ta đã mua khoảng 100 chiếc ô tô trong năm ngoái”.

Hồng Vân (Theo The New York Times)