Năm 2024 chứng kiến nhiều sự đổi thay lớn của đất nước, một cuộc chuyển mình lớn lao của toàn Đảng, toàn dân trước những yêu cầu mới của phát triển, hội nhập. Tác phẩm “Sắp xếp cán bộ, công chức dôi dư sau sáp nhập đơn vị hành chính: Tinh cán bộ, gọn bộ máy” của nhóm tác giả Lê Hằng, Lê Tuyết, Thu Thảo, Vân Hồng, Lại Hoa - Ban Thời sự (VOV1), Đài Tiếng nói Việt Nam được phát sóng vào tháng 9 năm 2024.

Tác phẩm gồm loạt 3 phóng sự, đề cập đến việc thực hiện Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019- 2021 và giai đoạn 2023 - 2030.

Tác phẩm nhấn mạnh về việc sau khi sắp xếp cán bộ, công chức dôi dư sau sáp nhập đơn vị hành chính tiết kiệm cho ngân sách nhà nước hàng nghìn tỷ đồng sau khi thực hiện việc sắp xếp 1.077 đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã tại 45 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương giai đoạn 2019-2021. Sau sắp xếp, không chỉ góp phần tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, mà hơn thế nữa, còn mở rộng không gian phát triển, phát huy tiềm năng, lợi thế sẵn có của các địa phương.

Tuy vậy, đây là lần đầu tiên cả nước thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã với quy mô lớn, nên trong quá trình triển khai vẫn còn không ít khó khăn, vướng mắc, khi vẫn còn gần 1.500 cán bộ, công chức cấp huyện, xã dôi dư.

Trong khi câu hỏi “Ai đi, Ai ở”, chất lượng cán bộ, công chức vẫn khiến các địa phương đau đầu thì ngày 12/7/2023, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục ban hành Nghị quyết số 35 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 – 2030. Đây được ví như một cuộc đại sắp xếp mới, có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, với số lượng cán bộ, công chức dôi dư gấp nhiều lần so với giai đoạn trước.

Nhà báo Lại Thị Hoa - Ban Thời sự (VOV1), Đài Tiếng nói Việt Nam cho biết: Để thực hiện loạt bài này, nhóm phóng viên của Ban Thời sự chúng tôi đã đến các địa phương như Hoà Bình, Nam Định, Hà Tĩnh, Hải Phòng… để nghe những câu chuyện, tâm tư của đội ngũ cán bộ, công chức nằm trong diện tinh gọn. Từ những câu chuyện cụ thể của các địa phương và ý kiến của các chuyên gia, loạt phóng sự cũng đã đưa ra các giải pháp để việc sáp nhập đảm bảo yêu cầu "Tinh cán bộ, gọn bộ máy".

“Chúng tôi đã cố gắng khai thác ở các góc độ thực tế các địa phương đã làm gì để giải bài toán dôi dư “lớp trước, chồng lớp sau”, để bộ máy sau khi sáp nhập thực sự tinh, gọn, hiệu quả. Bằng những kinh nghiệm, những chia sẻ ở mỗi địa phương, chúng tôi mong muốn nhiều địa phương khác thấy được đâu là lý do các địa phương gặp khó trong quá trình sắp xếp, bố trí cán bộ công chức dôi dư và sau khi sắp xếp. Và sau khi sắp xếp guồng máy có chạy tốt không, tư tưởng cán bộ có ổn định không, cán bộ được ở lại có đủ chất lượng để cống hiến hay không. Những việc này hoàn toàn phụ thuộc vào sự công tâm khách quan, tất cả phải vì mục tiêu chung, không tư lợi cá nhân trong rà soát đánh giá cán bộ”, nhà báo Lại Thị Hoa chia sẻ.

Tác phẩm không chỉ đi sâu phân tích và các quyết sách đúng đắn từ nghị trường quốc hội mà còn đề cập đến các xã, huyện có đặc thù, khó khăn nhất định, nhưng việc sắp xếp đơn vị hành chính vẫn thành công, giải quyết được số lượng lớn cán bộ, công chức dôi dư…

Mỗi phóng sự trong tác phẩm các tác giả khai thác ở nhiều khía cạnh khác nhau, ghi nhận ý kiến của những người trong cuộc, cán bộ quản lý, chuyên gia...Qua đó khẳng định, hiệu quả của việc sắp xếp đơn vị hành chính không đơn thuần là cắt giảm cơ học số lượng cơ quan, đơn vị hay giảm bao nhiêu biên chế. Nhóm còn muốn nhấn mạnh đến những hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền, chất lượng dịch vụ mà người dân được thụ hưởng và sự phát triển kinh tế - xã hội tại các địa phương.

Đây là một bước nhằm cụ thể hóa chủ trương của Đảng về xây dựng bộ máy tính gọn, hoạt động hiệu lực hiệu quả, một trong những phương hướng để tạo động lực để đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam, đó là kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh dưới sự lãnh đạo, cầm quyền của Đảng Cộng sản được Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.

Qua các phóng sự, khán thính giả có thể nhận thấy rằng, cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy không chỉ là việc sắp xếp, làm gọn, tinh về tổ chức các cơ quan, đơn vị từ trung ương đến địa phương, từ khối Đảng, Quốc hội, Chính phủ đến toàn bộ hệ thống các cơ quan khác trong hệ thống chính trị mà còn là việc tinh gọn cán bộ, công chức, viên chức, loại bỏ tình trạng cán bộ “sáng cắp ô đi, chiều cắp ô về”, hay nói cách khác là cuộc cách mạng về biên chế.

Sau khi được phát sóng, tác phẩm đã nhận được phản hồi tích cực từ người dân và các cơ quan đơn vị đang thực hiện việc sắp xếp tinh gọn ở nhiều địa phương. Nhiều thính giả nhận xét, tác phẩm đã phản ánh chân thực khó khăn, nói lên tâm tư, nguyện vọng của những người công tác cán bộ, quản lý cán bộ…nhưng tất cả đều có chung một tinh thần là tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng trong việc sắp xếp tinh gọn bộ máy.

Cũng là một trong thành viên tham gia xây dựng loạt phóng sự, nhà báo Lê Tuyết, Ban Thời sự (VOV1), Đài Tiếng nói Việt Nam cho biết: "Để thực hiện loạt phóng sự này, nhóm chúng tôi đã thực hiện trong vòng hơn nửa năm, liên hệ và đến trực tiếp với nhiều địa phương. Đây là đề tài đề cập đến công việc khó, nhạy cảm, phức tạp vì thế đã có nhiều địa phương, nhân vật từ chối trả lời. Nhưng chúng tôi cố gắng liên hệ nhiều nơi khác nhau, dành thời gian tìm hiểu ở cơ sở, đến nhiều vùng miền với các đặc điểm địa lý, hành chính khác nhau, hỏi về những địa phương làm được và địa phương chưa làm được để tác phẩm có cái nhìn khách quan chân thực nhất".

Thực tế cho thấy, việc sắp xếp đơn vị hành chính là công việc khó, nhạy cảm, phức tạp. Đặc biệt là việc liên quan đến đội ngũ cán bộ, công chức. Quá trình chọn lựa, quyết định ai đi, ai ở lại bộ máy là bài toán khó đối với các địa phương. Cán bộ được lựa chọn ở lại có đủ "chất" để cống hiến hay không. Tất cả phụ thuộc vào sự công tâm, khách quan và vì việc chung.

Nhà báo Lê Tuyết cho rằng: “Vấn đề đặt ra là làm sao lực chọn được cán bộ thật sự có năng lực, việc này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hiện nay, đó là thời điểm Đảng và nhà nước đang thực hiện tinh gọn bộ máy cán bộ công chức theo tinh thần Nghị quyết 18 của Đảng, để chúng ta sẵn sàng bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.

Có thể khẳng định, mặc dù khai thác ở một đề tài khó, nhưng tác phẩm đã kịp thời phản ánh khó khăn, vướng mắc từ chính quyền các cấp ở cơ sở. Tập hợp ý kiến đóng góp, tâm tư nguyện vọng của cử tri và nhân dân để gửi đến Quốc hội. Đó cũng là niềm vui, sự hạnh phúc của những người làm báo, cũng chính là động lực để mỗi người làm báo tiếp tục theo đuổi mảng đề tài về Quốc hội và Hội đồng nhân dân thời gian tới, khẳng định vai trò của báo chí là cầu nối quan trọng, mật thiết giữa cơ quan dân cử với cử tri.

Tác phẩm “Sắp xếp cán bộ, công chức dôi dư sau sáp nhập đơn vị hành chính: Tinh cán bộ, gọn bộ máy” của nhóm tác giả Lê Hằng, Lê Tuyết, Thu Thảo, Vân Hồng, Lại Hoa - Ban Thời sự (VOV1), Đài Tiếng nói Việt Nam vinh dự đoạt giải A ở thể loại phát thanh tại Lễ trao Giải báo chí toàn quốc về Quốc hội và Hội đồng nhân dân (Giải Diên Hồng) lần thứ ba - năm 2025, đúng dịp kỷ niệm 79 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam.