(CLO) Theo phong tục tập quán, người Việt cùng nhau đón nhiều ngày lễ Tết trong một năm. Mỗi vùng miền khác nhau thì lễ Tết, phong tục cũng không đồng nhất. Do đó những ngày này cũng có những ý nghĩa và nét đặc trưng khác nhau.
Tết Nguyên đán (1/1 âm lịch)
Tết Nguyên đán (hay còn gọi là Tết Ta, Tết Cả, Tết cổ truyền) là một ngày lễ quan trọng nhất trong văn hóa người Việt Nam. Đây là khoảnh khắc chuyển giao giữa năm cũ với năm mới, giữa một chu kỳ vận hành của đất trời, vạn vật cỏ cây. Chữ "Tết" là do chữ "Tiết" mà thành, "Nguyên" theo chữ Hán có nghĩa là sự khởi đầu hay sơ khai và "Đán" là buổi sáng sớm. Vậy nên đọc đúng phiên âm phải là "Tiết Nguyên đán".
Trong ngày Tết này, người dân thường bày tỏ lòng thành kính đến các vị thần linh, cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Bên cạnh đó, đây còn được coi là ngày làm mới, ngày để mọi người hy vọng vào một năm mới an lành, sung túc và gác lại điều không may mắn trong năm cũ.
Đồng thời, Tết Nguyên đán cũng là dịp mọi người quây quần, sum vầy để tình cảm thêm gắn bó hơn, tinh thần thoải mái và tươi vui hơn. Các gia đình thường tụ họp chúc Tết nhau, cùng nhau thắp nén hương tưởng nhớ ông bà, tổ tiên đã phù hộ trong suốt một năm qua.
Tết Nguyên Tiêu (Rằm tháng Giêng)
Tết Nguyên Tiêu (Tết Thượng Nguyên) thường diễn ra vào ngày rằm tháng Giêng (15/1 Âm lịch) - ngày trăng tròn đầu tiên của năm. Ngày Tết này phần lớn được tổ chức tại chùa vì rằm tháng Giêng còn gọi là ngày vía Phật Tổ.
"Nguyên" là thứ nhất, "tiêu" là đêm nên có nghĩa là đêm rằm đầu tiên của năm mới. Ông bà ta có câu "Cúng quanh năm không bằng rằm tháng Giêng" hay "Lễ Phật quanh năm không bằng rằm tháng Giêng" cho thấy tầm quan trọng của ngày Tết Nguyên Tiêu trong văn hóa Việt Nam.
Trong ngày này, tùy vào điều kiện kinh tế và phong tục tập quán của từng địa phương mà mâm cỗ cúng cũng có sự khác nhau. Tuy nhiên, mâm cơm đều thể hiện tấm lòng thành kính và biết ơn của con cháu đối với Phật, thánh, ông bà, tổ tiên với mong muốn cầu cho một năm bình an, nhiều tài lộc. Bên cạnh đó, ngày này còn tổ chức nhiều hoạt động lễ hội khác như thả đèn hoa đăng, múa lân,...
Tết Hàn Thực (ngày 3/3 âm lịch)
Hàng năm cứ đến ngày 3/3 Âm lịch, người dân Việt Nam lại tất bật chuẩn bị đĩa bánh trôi, bánh chay để cúng Tết Hàn Thực. Tết này xuất phát từ một câu chuyện thời nhà Tấn ở Trung Quốc khi Tân Văn Công không may đốt rừng thiêu chết trung thần phò tá mình suốt 19 năm - Giới Tử Thôi. Để tưởng nhớ vị trung thần, vua Tấn ban lệnh từ 3/3 - 5/3 âm lịch hàng năm, người dân phải kiêng đốt lửa chỉ được ăn đồ ăn nguội.
Dù bắt nguồn từ Trung Quốc nhưng Tết Hàn Thực ở Việt Nam có ý nghĩa tâm linh khác, phong tục cúng cũng có nhiều thay đổi phù hợp với văn hóa người Việt. Ở nước ta không kiêng lửa, mọi việc nấu nướng diễn ra bình thường. Đặc biệt, không cúng để tưởng nhớ đến vị hiền sĩ Giới Tử Thôi mà Tết Hàn Thực của người Việt mang ý nghĩa hướng về cội nguồn, tưởng nhớ công lao của những người đã khuất.
Người Việt ta cũng quen gọi là Tết bánh trôi, bánh chay nhiều hơn Tết Hàn Thực. Việc dùng hai loại bánh này để cúng mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp, là kết tinh của văn hóa Việt, thấm đẫm linh hồn và bản sắc dân tộc. Bánh đều được làm từ bột gạo nếp thơm, là thành quả lao động vất vả dâng lên ông bà tổ tiên.
Tết Thanh Minh (khoảng 6/3 - 20/3 âm lịch)
Tết Thanh Minh nằm trong tiết Thanh Minh, 1 trong 24 tiết khí theo thiên văn phương Đông. Tuy không phải cái Tết lớn nhưng ngày này lại gắn liền với đạo đức và bổn phận của người dân Việt Nam tưởng nhớ đến công lao của tổ tiên, của những người đi trước. Đây chính là ngày giỗ tổ chung để mọi người báo hiếu, trả nghĩa, đền đáp công ơn sinh thành tạo dựng của ông cha.
Với ý nghĩa cội nguồn, Tết Thanh Minh nhắc chúng ta không quên hướng về quê cha đất tổ. Ngày này được người dân nhiều nơi kết hợp với Tết Hàn Thực tổ chức vào ngày 3/3 âm lịch. Tuy nhiên, trên thực tế Tết Thanh Minh đi theo quy luật vận hành của mặt trời chứ không theo lịch mặt trăng, thường rơi vào ngày 4 hoặc ngày 5 của tháng Tư Dương lịch. Vào ngày Thanh Minh, người dân có tục tảo mộ, làm cỏ các phần mộ, sửa sang, thắp hương để tưởng nhớ đến ông bà tổ tiên.
Tết Đoan Ngọ (Ngày 5/5 âm lịch)
Tết Đoan Ngọ hay dân gian quen gọi là tết diệt sâu bọ rơi vào ngày 5/5 âm lịch hàng năm. Đây chính là ngày phát động bắt sâu bọ, tiêu diệt bớt các loài sâu bệnh gây hại cho cây trồng.
Theo truyền thuyết kể lại, một ngày sau khi thu hoạch, nông dân ăn mừng vì trúng mùa nhưng sâu bọ năm ấy lại kéo dày ăn mất cây trái, thực phẩm đã thu hoạch. Mọi người đau đầu không biết làm cách nào để có thể giải được nạn sâu bọ này, bỗng nhiên có một ông lão từ xa đi tới tự xưng là Đôi Truân. Ông chỉ cho người dân mỗi nhà lập một đàn cúng gồm bánh tro, trái cây, sau đó ra trước nhà mình vận động thể dục.
Nhân dân làm theo chỉ một lúc sau, sâu bọ té ngã rã rượi. Lão ông còn căn dặn, sâu bọ hàng năm vào ngày này rất hung hăng, mỗi năm vào đúng ngày này cứ làm theo những gì đã dặn thì sẽ trị được chúng. Dân chúng biết ơn định cảm tạ thì ông lão đã đi đâu mất. Để tưởng nhớ việc này, dân chúng đặt cho ngày này là ngày "Tết diệt sâu bọ", có người gọi nó là "Tết Đoan ngọ" vì giờ cúng thường vào giữa giờ Ngọ.
Tết Trung Nguyên (Rằm tháng Bảy)
Tết Trung Nguyên còn gọi là Tết rằm tháng bảy, Tết Vu lan. Theo truyền thống từ xa xưa của cha ông ta, thì tháng 7 âm lịch trong năm là một tháng vô cùng quan trọng. Đó là tháng để con cháu tỏ lòng hiếu thảo, thành kính với ông bà tổ tiên, những người đã khuất.
Vào ngày này các Phật tử cũng như nhiều người ngoài Phật giáo sẽ bắt đầu tưởng nhớ tới tổ tiên bằng việc ăn chay niệm phật, làm việc phúc đức. Ngoài việc cúng bái ông bà tổ tiên tức là làm lễ gia tiên, các gia đình còn chuẩn bị một mâm cỗ chay để cúng chúng sinh là những vong linh không nơi lương tựa.
Tết Trung Thu (Rằm tháng Tám)
Tại Việt Nam, Tết Trung Thu hay còn gọi là ngày Tết thiếu nhi, được tổ chức vào ngày rằm tháng Tám âm lịch hàng năm. Ngày này đánh dấu thời điểm trăng tròn và sáng nhất vào mỗi tháng 8 âm lịch. Tết Trung Thu mang trong mình những ý nghĩa riêng, là dịp lễ hướng về sự đoàn viên, sum vầy. Đồng thời cũng là dịp để trẻ em thỏa thích dạo chơi, rước đèn bên mâm cỗ dưới ánh trăng sáng được gọi là phá cỗ.
Vào ngày rằm tháng 8, người ta thường tặng nhau những chiếc bánh trung thu với ý nghĩa chúc cho mọi điều trong cuộc sống được tròn đầy, viên mãn. Có hai loại bánh đặc trăng trong ngày Trung Thu là bánh dẻo và bánh nướng. Bánh dẻo được làm từ bột nếp trắng tinh với nhân đậu xanh hoặc hạt sen tán nhuyễn. Còn bánh nướng bỏ bên ngoài làm bằng bột mì, nhân bên trong thập cẩm các loại như xá xíu, mứt bí, dăm bông...
Tết Táo Quân (23 tháng Chạp)
Tết Táo Quân vào ngày 23 tháng Chạp - người ta coi đây là ngày vua bếp lên chầu Trời để tâu lại việc bếp núc, làm ăn, cư xử của gia đình trong năm qua. Cứ đến ngày này, mỗi gia đình thường mua hai mũ ông, một mũ bà bằng giấy và 3 con cá chép để Táo Quân lên chầu trời. Sau khi cúng trong bếp, mũ được đốt và 3 con cá chép được mang thả ở ao, hồ, sông.
Trong truyền thuyết, cá chép là phương tiện duy nhất có thể đưa Táo Quân về trời. Bởi thế, vào ngày này, sau khi làm lễ xong, các gia đình đều cúng con cá chép rồi đem ra sông hay ra ao thả với ngụ ý "cá chép hóa rồng", nghĩa là cá sẽ hóa rồng, vượt vũ môn làm phương tiện cho Táo Quân cưỡi về trời. Ngoài vàng mã, gia chủ còn chuẩn bị một mâm cỗ đầy đủ gồm món mặn, món ngọt để cúng Tết Táo Quân.
Ngoài những ngày Tết phía trên, trong năm người Việt ở một số địa phương còn tổ chức những lễ tết dưới đây:
Tết Khai Hạ (mùng 7 tháng Giêng)
Tết mở đầu ngày vui để chào mùa Xuân mới, cầu mong sự may mắn cho cả năm.
Tết Trùng cửu lấy sự lặp lại của hai số 9 để nói về sự trường thọ. Đây là một ngày Tết cổ truyền trong văn hóa với mục đích phòng trừ bệnh tật, côn trùng. Có nhiều điểm tương tự với Tết Đoan Ngọ, Tết Trùng Cửu người ta uống rượu hoa cúc, đeo cành thù du để tránh bị đau ốm do thời tiết thay đổi.
Tết Trùng thập (10/10 âm lịch)
Ngày 10 tháng 10 - Một dịp lễ 3 cái Tết truyền thống (Tết của thầy thuốc, Tết Trùng Thập mừng lúa mới, Tết Hạ Nguyên của Phật giáo ). Đây là Tết của các thầy thuốc. Theo sách Dược lễ thì đến ngày Mười tháng Mười, cây thuốc mới tụ được khí âm dương, mới kết được sắc tứ thời, trở nên tốt nhất.
Tết Hạ Nguyên hay Tết Cơm mới – (ngày 15/10)
Ở nông thôn, Tết này được tổ chức rất lớn vì đây là dịp nấu cơm gạo mới – trước để cúng tổ tiên, sau để tự thưởng công cày cấy.
(CLO) Thay vì chọn những vườn hoa hay cảnh sắc quen thuộc, nhiều người lại quyết định tạo dấu ấn cho bộ ảnh của mình bằng việc chụp ảnh tại vườn bưởi Diễn, một địa điểm hấp dẫn và mới lạ ở phường Phúc Diễn, quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội đang thu hút hàng trăm lượt khách đến check-in mỗi ngày.
(CLO) Sau nỗ lực tìm kiếm suốt ngày đêm, đến sáng 23/11, lực lượng chức năng thị xã Hương Trà, Thừa Thiên Huế đã tìm thấy thi thể nạn nhân đầu tiên bị rơi xuống sông Hữu Trạch.
(CLO) Trước diễn biến của bệnh sởi, TP.HCM đã triển khai chiến dịch tiêm vắc xin sởi cho trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tháng tuổi. Sau 1 tuần, TP đã tiêm được 3.043 mũi cho trẻ trong độ tuổi này.
(CLO) Honda Thanks Day 2024 diễn ra từ ngày 30/11-1/12 trên phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm bao gồm không gian sắc hoa và triển lãm ảnh Hà Nội, khu vực trưng bày sản phẩm và công nghệ Honda, không gian làng nghề Thủ đô, các khu vực vui chơi cho trẻ em và gia đình…
(CLO) Trong đợt 3, Ban Vận động Cứu trợ Trung ương phân bổ cho 18 tỉnh, thành phố, với tổng số tiền 948 tỷ đồng để hỗ trợ khắc phục hậu quả của siêu bão Yagi (cơn bão số 3).
(CLO) Các nhà lãnh đạo Trung Quốc tin rằng họ phải là một siêu cường công nghệ để "nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và ứng phó với các rủi ro bên ngoài".
(CLO) Theo người dân, khoảng 50-70 năm trước, khu vực ngõ 167 phố Tây Sơn là nghĩa trang. Hiện các đơn vị chức năng đang tiếp tục kiểm đếm, đưa các hài cốt vào tiểu quách mới.
̣̣̣(CLO) Hiện nay cả nước có khoảng 300.000 cá nhân là môi giới bất động sản đang hoạt động, tuy nhiên nghề môi giới có sự phân hóa về trình độ chuyên môn và khả năng tuân thủ chuẩn mực đạo đức. Trước thực tế này, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam đã tổ chức Lễ ra mắt Bộ quy tắc đạo đức, văn hóa và ứng xử nghề nghiệp của nhà môi giới bất động sản.
(CLO) Thấy ngôi nhà trên phố Ngô Thì Nhậm (phường Phạm Đình Hổ, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) khoá cửa bốc cháy ngụt ngụt, nhóm thanh niên dũng cảm phá cửa, dùng bình cứu hỏa phun thẳng vào vị trí ngọn lửa bùng lên.
(CLO) Thống kê của Bộ NN&PTNT cho thấy, 11 tháng qua, cả nước ghi nhận 9 cơn bão, 232 trận mưa lớn, ngập úng, lũ, lũ quét, sạt lở đất; làm 513 người chết và mất tích; tổng thiệt hại kinh tế ước tính hơn 84 nghìn 900 tỷ đồng.
(CLO) Hội nghị khí hậu 2024 của Liên hợp quốc (COP29) đã phải kéo dài sang thứ Bảy, sau khi các quốc gia đang phát triển từ chối lời đề nghị trị giá 250 tỷ USD từ các nước giàu để giúp họ giải quyết tình trạng nóng lên toàn cầu.
(CLO) Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An vinh dự được trao giải “Impactful destination” - “Điểm đến có ảnh hưởng” 2024.
(CLO) Juventus và Napoli tỏ ra sốt sắng trong việc chiêu mộ Joshua Zirkzee ngay trong phiên chợ tháng 1/2025. Mùa này, Zirkzee mới chỉ ra sân 432 phút tại Premier League, ghi được 1 bàn thắng và có 1 pha kiến tạo.
(CLO) Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) vừa thành lập Hội đồng thẩm định quy hoạch tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh nối với Trung Quốc với tổng mức đầu tư 183.856 tỷ đồng.
(CLO) Mang số báo danh 28, Hoàng Châu Anh - Thí sinh đến từ vùng đất Cao Bằng địa linh nhân kiệt – đang là một trong những ứng cử viên nổi bật nhất tại cuộc thi Hoa hậu Di Sản Áo Dài Việt Nam 2024.
(CLO) Hãng phim Universal Pictures vừa hé lộ đoạn trailer (đoạn quảng cáo ngắn) đầu tiên của How to Train Your Dragon (tựa Việt: Bí kíp luyện rồng) phiên bản người đóng, khơi dậy sự phấn khích từ hàng triệu người hâm mộ trên toàn thế giới.
(CLO) Huỳnh Hiểu Minh hiện phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng về cả danh tiếng lẫn sự nghiệp khi bộ phim mới của anh có doanh thu giảm mạnh, tỷ lệ trả lại vé lên tới 10%.
(CLO) Trên mạng xã hội, không ít khán giả cho rằng trang phục của em út BlackPink ngày càng "kiệm vải". Bên cạnh vấn đề trang phục, khán giả cũng kêu ca việc giá vé tham gia sự kiện quá đắt, lên tới khoảng hơn 1.200 USD cho 80 phút trình diễn.
(CLO) Hollywood bước vào mùa Giáng sinh với "Red One" – bộ phim hành động phiêu lưu đậm màu sắc lễ hội, do Dwayne Johnson và Chris Evans thủ vai chính, đang đứng đầu phòng vé ở Bắc Mỹ vào cuối tuần.
(CLO) "Cu li không bao giờ khóc" chỉ thu được khoảng 148 triệu đồng sau 2 ngày công chiếu. Bộ phim từng được đặt nhiều kỳ vọng này không cạnh tranh được với loạt phim ngoại như "Cười xuyên biên giới", "Red One: Mật mã đỏ"...
(CLO) Hãng phim Disney vừa chính thức loại khỏi lịch chiếu phần tiếp của Star Wars (tựa Việt: Chiến tranh giữa các vì sao), dự kiến phát hành vào ngày 18/12/2026. Thay vào đó, Ice Age 6 (Kỷ băng hà 6) sẽ được phát hành vào cùng thời điểm.
(CLO) Đại diện Sở Văn hóa và Thể thao TPHCM nhận định chưa có chế tài xử lý trường hợp ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng hát ở nước ngoài dù đang trong thời gian bị cấm diễn 9 tháng.