Không giống như cuộc khủng hoảng cách đây 13 năm, khi gốc rễ của vấn đề là sự khan hiếm lương thực. Vấn đề lần này nghiêm trọng hơn nhiều, đó là sự suy thoái kinh tế ảnh hưởng đến khả năng mua lương thực của hàng triệu người, theo ông Martin Cole thuộc trường Đại học Adelaide ở Úc trong cuộc phỏng vấn với tạp chí khoa học New Scientist.

“Tôi nghĩ rằng lần này đặc thù hơn khủng hoảng lần trước. Không phải bởi vì lượng lương thực đang có sẵn, mà bởi vì mức độ và thời gian của cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu lần này là một điều hoàn toàn chưa chắc chắn.

Điều đó có khả năng đẩy hàng triệu người vào cảnh nghèo đói cùng cực và chúng tôi biết rằng việc đó có tác động lớn đến an ninh lương thực,” ông Cole nói.

Chương trình Lương thực Thế giới của Liên Hiệp Quốc (WFP) tháng trước đã cảnh báo, cuộc khủng hoảng do virus Corona có thể làm tăng gấp đôi số nằm trong tình trạng mất an ninh lương thực trầm trọng vào năm nay, lên đến khoảng 265 triệu người trên toàn thế giới.

Chuyên gia Maximo Torero của Tổ chức Nông Lương Liên Hiệp Quốc (FAO) cho biết tình hình hiện nay khác hẳn với cuộc khủng hoảng an ninh lương thực giai đoạn 2017-2018, với vấn đề then chốt là những khó khăn trong việc vận chuyển lương thực khi phải đối mặt với những biện pháp hạn chế đi lại và giao dịch ở nhiều quốc gia.

“Vấn đề lần này không phải là về lương thực có sẵn hay không, mà là việc tiếp cận lương thực”, ông cho hay.

“Chúng ta có nguồn lương thực sẵn có và chúng ta có một vụ mùa ngũ cốc bội thu trong năm nay. Vấn đề chúng ta đang gặp phải là các vấn đề về hậu cần, và đặc biệt là hàng hóa có giá trị cao bởi vì chúng dễ hỏng và cũng sẽ bị ảnh hưởng nếu có bất kỳ sự trì hoãn hậu cần nào."

Ông Cole cho biết, trữ lượng lương thực ở mức khoảng gấp đôi trước đây trong cuộc khủng hoảng năm 2017-2018.

“Chúng tôi nghĩ đây là một tình cảnh thật trớ trêu. Chúng ta chứng kiến nạn đói gia tăng trong một thế giới dư thừa. Thị trường nông sản thế giới được cung cấp đầy đủ và tương đối ổn định”, Martien van Nieuwkoop của Ngân hàng Thế giới, phát biểu tại một cuộc họp trực tuyến vào tháng trước do FAO tổ chức.

"Một thách thức khác đối với hệ thống lương thực là sự sụt giảm nhu cầu dẫn đến giá cả thấp hơn, điều đó có nghĩa là các hộ nông dân cần được hỗ trợ để đương đầu với tình hình này ở nhiều nơi trên thế giới", ông Torero nói.

Chỉ số giá FAO của các mặt hàng thực phẩm được giao dịch phổ biến nhất, bao gồm ngũ cốc và các sản phẩm từ sữa, cho thấy giá lương thực đã giảm trong ba tháng liên tiếp, với tháng 4 năm 2020 giảm 3% so với tháng 4 năm 2019.

“Vấn đề lớn nhất mà chúng ta phải đối mặt sẽ là mức giá thấp hơn”, ông Torero nói.

Một rủi ro khác là của các nông hộ sản xuất nhỏ lẻ ở một số khu vực của châu Phi, theo Giám đốc khu vực của WFP tại Tây Phi ông Chris Nikoi.

Ngày càng nhiều thanh thiếu niên chuyển đến các thành phố, những nông dân ở đây có xu hướng già hóa và dễ bị tổn thương hơn và họ sẽ bị nhiễm bệnh nếu virus Corona lan truyền đến.

“Nếu nhóm dân số già này bắt đầu bị ảnh hưởng bởi trận đại dịch, việc này sẽ có ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc sản xuất lương thực”, ông nói.

Ông Torero phân tích rằng trong một tình huống kinh tế khả quan, sẽ có thêm 14,4 triệu dân bị thiếu hụt dinh dưỡng ở những quốc gia là các nhà nhập khẩu thực phẩm ròng.

Tuy nhiên, trong một tình huống tiêu cực hơn, con số đó có thể hơn 80 triệu người.

“Có một dòng người mới có nhiều khả năng rơi vào tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng”, ông Van Nieuwkoop cho biết.

Ông Nikoi cũng lo ngại về tác động đối với dinh dưỡng của trẻ em từ việc các trường học đang bị đóng của trên khắp châu Phi.

Ông cho biết rằng khoảng 65 triệu trẻ em thường ăn “một số bữa ăn bổ dưỡng ở trường giờ không còn nữa” và các công tác đang được chính phủ thực hiện để thay thế các bữa ăn đó.

Ông dẫn chứng một người mẹ của năm đứa trẻ ở Gambia nói rằng hiện giờ cô ấy phải nuôi nhiều miệng ăn hơn bởi vì trường học đã đóng cửa.

Tăng thêm áp lực đối với an ninh lương thực trong năm nay là những đàn châu chấu ở vùng Sừng châu Phi, việc mà FAO đang gọi là tồi tệ nhất trong một phần tư của thế kỷ.