Nguy cơ cháy nổ vẫn luôn hiện hữu

Mỗi vụ cháy xảy ra đều cho chúng ta bài học sâu sắc, trong đó có những bài học xương máu để sau này không mắc phải bởi nó vô cùng nguy hại không chỉ đối với tài sản mà quan trọng hơn đó còn là tính mạng của bản thân, gia đình.

Thế nhưng thực tế cho thấy, tình trạng lơ là, chủ quan và thậm chí là bất cẩn trong công tác phòng cháy, chữa cháy vẫn khá phổ biến trên địa bàn thành phố Hà Nội khiến nguy cơ hỏa hoạn luôn thường trực và những vụ cháy vẫn liên tục xảy ra...

Đọc thông tin về vụ cháy tại ngõ Thổ Quan (quận Đống Đa) khiến 2 cháu nhỏ và một người trẻ tuổi tử vong khiến bà Nguyệt trú tại quận Cầu Giấy không khỏi thương cảm cũng như lo lắng.

“Thật đau xót! Xin chia buồn cùng gia đình! Bản thân mỗi người cần nâng cao ý thức trong công tác phòng cháy chữa cháy và các cơ quan chức năng cũng cần có hành động quyết liệt hơn. Rất cần có quy định rõ ràng về lối thoát hiểm, không thể để những vụ việc thương tâm thế này tiếp tục xảy ra”, bà Nguyệt nói.

Điều lo lắng của bà Nguyệt cũng là lo lắng của rất nhiều người, nhất là những người dân đang sống trong những căn nhà tại các quận trung tâm của Hà Nội khi tình trạng nhà ở riêng lẻ kết hợp kinh doanh rất phổ biến.

Và nhiều cơ sở kinh doanh kết hợp nhà ở với các vật liệu dễ cháy, chỉ có 1 lối ra vào duy nhất. Nếu xảy ra cháy, ngọn lửa sẽ bít lối thoát duy nhất này; khói bốc lên cao, dễ gây ngạt cho người trong phòng kín, nhất là với những người không có kỹ năng thoát hiểm trong đám cháy.

Trước đó vào tháng 4/2021, một vụ cháy cũng đã xảy ra trên phố Tôn Đức Thắng (quận Đống Đa) khiến 4 người tử vong. Cơ quan chức năng xác định, gia đình nạn nhân sinh sống và kinh doanh đồ sơ sinh bỉm, sữa cho trẻ em.

Các mặt hàng bày bán được xếp trên các kệ tủ đặt ở tầng 1 của ngôi nhà. Các tầng 2, tầng 3 và tầng tum dùng làm nơi chứa hàng hóa kinh doanh và sinh hoạt của gia đình.

Do diện tích chật hẹp, nhà ống trở thành lựa chọn tối ưu tại các đô thị lớn như Hà Nội. Thống kê thành phố có khoảng 70% nhà ở dạng ống với ba mặt tường kín, chỉ có mặt trước là cửa ra vào và cửa ra ban công, cửa sổ ở tầng trên. Sợ trộm đột nhập, nhiều gia đình dựng khung sắt bao kín ban công, tầng tum.

Nhà ống cũng chỉ có một cầu thang với khoảng hở giữa nhà. Khi đám cháy phát sinh ở tầng trệt, ngọn lửa cùng với khói, khí độc sẽ nhanh chóng chặn lối ra duy nhất, nếu không còn lối ra nào khác thì các nạn nhân khó thoát khỏi cái chết.

Các vụ cháy xảy ra vào ban đêm sẽ gây hậu quả nghiêm trọng do nhiều người có thể không phát hiện ra cháy. Với các vụ cháy dù xảy ra vào ban ngày, mọi người trong nhà sau đó đều nhận biết được nhưng do sản xuất, kinh doanh trữ chứa nhiều hàng hóa, các chất dễ cháy có tốc độ lan truyền quá nhanh nên đã không kịp thoát.

Đừng đánh cược bằng cả sinh mạng

Điểm đáng chú ý cần nhận diện đối với các vụ cháy nhà ống gây thiệt hại nặng nề trong thời gian gần đây có nguyên nhân từ góc độ kiến trúc công trình.

Luật Phòng cháy chữa cháy và các văn bản liên quan đều không yêu cầu cụ thể về phòng cháy đối với nhà ở riêng lẻ dưới 7 tầng (trừ nhà kết hợp kinh doanh). Hiện chủ nhà không phải thẩm duyệt về phòng cháy khi xin giấy phép xây dựng nhà ở dưới 7 tầng, hồ sơ xin giấy phép xây dựng chỉ cần đảm bảo tiêu chuẩn xây dựng, mật độ, chiều cao, khoảng lùi, chỉ giới.

Tuy nhiên Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn phòng cháy cho nhà và công trình theo thông tư năm 2022 của Bộ Xây dựng sau ba năm liên tục sửa đổi cũng không áp dụng đối với nhà ở riêng lẻ từ 6 tầng trở xuống.

Quy chuẩn này chỉ áp dụng với nhà ở riêng lẻ có chiều cao từ 7 tầng trở lên hoặc có nhiều hơn một đến ba tầng hầm; nhà ở riêng lẻ kết hợp sản xuất, kinh doanh với diện tích sàn dành cho mục đích sản xuất, kinh doanh chiếm trên 30% tổng diện tích sàn.

Trao đổi với PV, một chuyên gia về quy hoạch xây dựng khẳng định, mặc dù biết nhà không có lối thoát hiểm là nguyên nhân chính dẫn đến nhiều người thiệt mạng khi xảy ra cháy. Song do đất ở đô thị đắt đỏ, chật hẹp, chi phí xây dựng tốn kém nên đa số người dân không thể mua đất rộng để làm nhà có khoảng rỗng xung quanh, đành làm “nhà ống”.

Rất nhiều ngôi nhà còn gắn biển quảng cáo bán hàng chắn hết đường thoát hiểm. Các tầng trên cũng tận dụng đua ra cho rộng và chỉ mở cửa sổ hoặc bịt kín ban công bằng khung rào sắt chắc chắn để làm nơi phơi quần áo và chống trộm đột nhập (người dân thường gọi là “chuồng cọp”).

Thực tế cũng có một số nhà để cửa thoát hiểm trên tầng thượng nhưng cửa được làm bằng sắt kiên cố, khóa rất cẩn thận và cất kỹ chìa, hiếm khi mở ra nên khi xảy ra cháy thì không tìm thấy chìa khóa hoặc là không thể mở được vì khóa đã han gỉ.

Sau những vụ hỏa hoạn để lại hậu quả đau lòng từ đầu năm 2023 đến nay, Bộ Công an đã khuyến cáo người dân để thoát nạn an toàn khi xảy ra hỏa hoạn, trước hết phải xác định được lối ra an toàn khỏi căn nhà đang cháy.

Khi phát hiện ra đám cháy cần nhanh chóng báo động để mọi người trong nhà biết và thoát ra ngoài theo lối cửa chính của căn nhà nếu như lối này chưa bị lửa, khói bao trùm. Trong quá trình di chuyển cần bình tĩnh và thực hiện các biện pháp để tránh hít phải khói, khí độc hoặc bị lửa tạt gây bỏng hoặc cháy quần áo.

Đặc biệt Bộ Công an lưu ý các hộ gia đình cần nêu cao tinh thần “phòng hơn chữa” chuẩn bị đầy đủ bình chữa cháy tại nhà và không nên làm lồng sắt bịt kín các lối như ban công và cửa sổ. Trong trường hợp gia đình cơi nới chuồng cọp phải làm lối thoát đề phòng trường hợp có cháy xảy ra để tránh những vụ hỏa hoạn thương tâm như sáng 13/5 tại Hà Đông.

Bộ Công an cũng khuyến cáo người dân tuyệt đối không chạy vào nhà vệ sinh để trốn tránh, bởi rất dễ bị ngạt khói và lửa thiêu khi đám cháy lan ra toàn bộ căn hộ. Trong một số tình huống cấp thiết, để ngăn đám cháy từ các tầng dưới lan lên tầng trên, mọi người có thể xả nước từ nhà tắm để nước tràn ra sàn nhà và chảy xuống các tầng dưới, khi đó có thể ngăn đám cháy lan lên các tầng trên...

Hoàng Lan