Nhà văn Ngô Tất Tố (1894 - 1954) sinh ra và lớn lên trong một gia đình nhà Nho nghèo ở làng Lộc Hà, tổng Hội Phụ, phủ Từ Sơn, Bắc Ninh (nay là thôn Lộc Hà, xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội). Ông là một nhà văn, nhà báo, nhà Nho học và nhà nghiên cứu có ảnh hưởng ở Việt Nam giai đoạn trước năm 1954.

Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà thơ Hữu Thỉnh nhấn mạnh: "Ngô Tất Tố là một tên tuổi lớn, một ngôi sao sáng thuộc thế hệ đầu của nền văn hoá quốc ngữ, đã có những đóng góp to lớn đặt nền móng cho tiến trình văn học Việt Nam hiện đại. Sự nghiệp của Ngô Tất Tố đa dạng, phong phú và đạt đến tầm xuất sắc trên 5 lĩnh vực: Văn học, báo chí, khảo cứu, dịch thuật, dịch lý".

Ngô Tất Tố là một nhà yêu nước, từ truyền thống yêu nước của gia đình, ông đến với văn hóa Việt Nam và bằng hoạt động rộng lớn đó, ông góp công to lớn vào cuộc khởi động gian khổ và mạnh mẽ để văn học nhập cuộc vào quỹ đạo lớn của dân tộc là: Tổ quốc và chủ nghĩa xã hội. Từ một nhà yêu nước, Ngô Tất Tố trở thành chiến sỹ cách mạng, là thành viên Hội Văn hóa Cứu quốc, người hướng dẫn tinh thần cho lực lượng võ trang địa phương những năm đầu kháng chiến chống Pháp. Ông là một trong những người sáng lập Hội Văn nghệ Việt Nam.

Mặc dù nghiệp văn của Ngô Tất Tố nằm trọn nửa đầu thế kỷ XX, nhưng người đọc vẫn đặt ông vào hàng những đại văn gia thế kỷ, bởi ông luôn là con người của thời sự, hiện đại. Không chỉ là nhà văn thấu hiểu và viết sâu sắc về cuộc sống của người nông dân, nông thôn, Ngô Tất Tố còn là nhà một báo sắc sảo thời bấy giờ.

Tại hội thảo, tham luận của các nhà văn, nhà thơ, nhà phê bình văn học đã thêm một lần nữa đánh giá về quá trình lao động của nhà văn Ngô Tất Tố trong sự nghiệp văn học và báo chí. Theo đánh giá của nhà thơ Vũ Quần Phương, về văn chương nước nhà, trong hai cuốn văn học thời Lý và thời Trần, nhà văn Ngô Tất Tố đã tuyển và dịch được nhiều bài tiêu biểu. Riêng về thơ, những bản dịch của ông thường sát nghĩa và chuyển tải được đầy đủ nhất vẻ đẹp của ý thơ như bài “Cáo tật thị chúng của Mãn Giác”.

“Ánh sáng trong tác phẩm của Ngô Tất Tố luôn luôn có sức rọi sâu và xa bởi sự nghiệp của ông là dự cảm, phát ngôn, hiện thân những vấn đề lớn của đất nước, nhân dân”, nhà văn Phong Lê nhận định.

Nói về sự nghiệp làm báo của Ngô Tất Tố, nhà văn Lại Nguyên Ân nhấn mạnh: "Hoạt động làm báo của Ngô Tất Tố đã được mô tả khá rõ trong nhiều bài báo và sách nghiên cứu khác nhau. Một điều khá thú vị về nghề báo của Ngô Tất Tố trong những năm 1938 - 1940 đã cùng một số nhà báo khác, viết và biên tập cùng lúc cho hai tờ báo là “Thời vụ báo” xuất bản ở Hà Nội và “Tuần lễ” xuất bản ở Vinh".

Vì thế, với những đánh giá này đã thêm một lần nữa không chỉ làm rõ hơn những nhận định về tài năng, đóng góp của nhà văn Ngô Tất Tố đối với văn học Việt Nam nói riêng, sự nghiệp giải phóng dân tộc nói chung mà còn góp phần khẳng định tư cách nhà văn hoá, tư cách nhân vật lịch sử Ngô Tất Tố trong tiến trình hiện đại hóa nền văn học, nền báo chí và nền văn hóa Việt Nam.

P.V