Ngày 26/12, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã dự và phát biểu tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ lao động, người có công và xã hội năm 2024 của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội.

Chuyển đổi cách tiếp cận chính sách xã hội từ "bảo đảm và ổn định" sang "ổn định và phát triển"

Nêu một số kết quả nổi bật, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, toàn ngành lao động, thương binh và xã hội đã chủ động trong công tác tham mưu hoàn thiện chủ trương, chính sách, pháp luật về phát triển xã hội, an sinh. Nổi bật là Nghị quyết số 42-NQ/TW của Trung ương về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới chuyển đổi cách tiếp cận chính sách xã hội từ "bảo đảm và ổn định" sang "ổn định và phát triển"; gắn với quản lý phát triển xã hội bền vững, nâng cao phúc lợi xã hội toàn dân, bảo đảm an sinh xã hội, an ninh con người, an ninh xã hội; mở rộng toàn bộ các nhóm chính sách xã hội cho tất cả các đối tượng trên nguyên tắc bảo đảm tính toàn dân, toàn diện.

Các giải pháp phục hồi thị trường lao động được triển khai hiệu quả, nhất là giải quyết các vấn đề an sinh cho lao động bị buộc nghỉ giãn việc, thôi việc, mất việc ở các doanh nghiệp. Cùng với việc tạo việc làm trong nước, năm 2023, đã có 155.000 lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, đạt 29% kế hoạch, tăng 8,5% so với năm 2022.

Ngành lao động, thương binh và xã hội đã tiếp tục đổi mới, phát triển giáo dục nghề nghiệp, cùng với ngành giáo dục và đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đưa tỉ lệ lao động qua đào tạo lên khoảng 68%, tỉ lệ thất nghiệp khu vực thành thị khoảng 2,76%, đạt mục tiêu đề ra.

Chính sách đền ơn, đáp nghĩa và huy động nguồn lực xã hội đã góp phần chăm lo đời sống cho 1,13 triệu người có công với cách mạng và thân nhân người có công. Kịp thời tham mưu cho Chính phủ ban hành Nghị định số 55/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số quy định mức hưởng trợ cấp, phụ cấp và các chế độ ưu đãi người có công với cách mạng.

Việc thực hiện bình đẳng giới ngày càng thực chất hơn. Theo Báo cáo khoảng cách giới toàn cầu năm 2023 do Diễn đàn Kinh tế thế giới công bố, chỉ số xếp hạng về bình đẳng giới của Việt Nam năm 2023 đứng thứ 72/146 quốc gia, tăng 11 bậc so với năm 2022. Công tác phòng, chống tệ nạn xã hội được quan tâm đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả...

Thị trường lao động còn mất cân đối cung-cầu

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, Phó Thủ tướng cho rằng ngành lao động, thương binh và xã hội phải nhận diện những thách thức, tồn tại cần tập trung giải quyết trong thời gian tới. Trong đó, thị trường lao động còn mất cân đối cung-cầu, trong đó, cầu về lao động chưa bền vững, cung về lao động chưa có sự cải thiện nhiều về chất lượng. Số người có việc làm phi chính thức vẫn còn cao chiếm 65%. Tỉ lệ thất nghiệp của thanh niên còn cao (thất nghiệp của thanh niên 15-24 tuổi quý III/2023 là 7,86%).

Trước yêu cầu phát triển lực lượng lao động nhằm tận dụng được các cuộc cách mạng chuyển đổi số, năng lượng, tự động hoá, Phó Thủ tướng cho rằng phải hài hoà giữa yêu cầu thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài để chuyển giao công nghệ, tiến tới làm chủ từ thiết kế, sản xuất, thương mại… đi cùng với việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

"Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội cần tham mưu kịp thời cơ chế, chính sách đào tạo nguồn nhân lực đi trước một bước trong quá trình chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, kinh tế tri thức", Phó Thủ tướng lưu ý và cho rằng, phạm vi bao phủ và khả năng giải quyết rủi ro của các chính sách an sinh xã hội còn thấp. Số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện dừng không tiếp tục tham gia có xu hướng tăng. Mất việc, cắt giảm việc làm khiến lao động rút bảo hiểm xã hội một lần tăng cao.

Nhân lực chất lượng cao chính là tài nguyên quan trọng nhất

Phó Thủ tướng cho biết, năm 2024 và những năm tới, kinh tế tri thức, kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn trở thành xu thế của thời đại được thúc đẩy bởi khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Trí tuệ nhân tạo, công nghệ tự động sẽ thay thế lao động giản đơn trong tương lai gần. Vì vậy, nhân lực chất lượng cao chính là tài nguyên quan trọng nhất và nhân tài chính là động lực đột phá để Việt Nam rút ngắn khoảng cách, bắt kịp, đi cùng và vươn lên sánh vai với các cường quốc năm châu.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội cần tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện cơ chế huy động nguồn lực thực hiện chính sách xã hội theo hướng linh hoạt, hiệu quả; nguồn lực nhà nước giữ vai trò chủ đạo, tăng cường xã hội hoá, hợp tác công - tư trong thực hiện chính sách xã hội.

Đặc biệt, cần sớm tham mưu hoàn thiện hệ thống pháp luật về tiêu chuẩn lao động, quan hệ lao động, việc làm và an sinh xã hội phù hợp tiêu chuẩn của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và các cam kết trong các FTA thế hệ mới; giải quyết các vấn đề trong quan hệ giữa người sử dụng lao động và lao động: đối thoại, thương lượng tập thể, đình công, giải quyết tranh chấp lao động đúng pháp luật.

Bộ phải chú trọng dự báo sát nhu cầu của thị trường lao động để chủ động đào tạo, phát triển nguồn nhân lực với cơ cấu hợp lý đảm bảo hài hòa cung – cầu, trong đó cần hoàn thiện khung pháp lý để vận hành sàn giao dịch việc làm công khai, minh bạch trong quý I/2024...

Phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo hoàn thiện các cơ chế liên thông về chương trình giữa các bậc học, trình độ và giữa các phương thức giáo dục, đào tạo. "Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Bộ Giáo dục và Đào phải đóng vai trò chính trong đặt hàng đào tạo nguồn nhân lực cho chuyển đổi số, chuyển đổi xanh…", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.