Từ xa xưa, Nhật Bản đã là quốc gia nghèo nàn về tài nguyên thiên nhiên, vì thế phụ thuộc vào “cường quốc năng lượng” như Nga chính là con đường để nước này phát triển.

Năng lượng Nga đối với Nhật Bản rất quan trọng

Nhật Bản đã cùng với Mỹ và các nước châu Âu trừng phạt Nga kể từ khi xung đột Ukraine nổ ra vào cuối tháng Hai. Họ đã thực hiện hạn chế xuất khẩu, đặc biệt là đối với chất bán dẫn, và đã xử phạt một số nhà tài phiệt và gia đình của họ. Nga không được phép phát hành trái phiếu chính phủ trong nước. Người tị nạn Ukraine cũng đang được Nhật Bản chứa chấp.

Được biết, Nga cung cấp cho Nhật Bản 13% than nhiệt điện để sản xuất điện, 8% than cho sản xuất thép và 9% khí đốt tự nhiên hóa lỏng. Nhật Bản nắm cổ phần trong các dự án dầu khí Sakhalin-1 và 2 của Nga, được mô tả là "rất quan trọng đối với an ninh năng lượng."

Tuy nhiên, Bộ trưởng Thương mại Koichi Hagiuda hôm 8/4 tuyên bố rằng Nhật Bản "sẽ cố gắng ngừng nhập khẩu than từ Nga" như một mục tiêu dài hạn.

"Gậy ông đập lưng ông”?

Theo Ali Asghar, một nhà phân tích tại BloombergNEF, thị trường than nhiệt toàn cầu vốn đã cạnh tranh, và với việc EU cũng loại bỏ dần than của Nga, cạnh tranh từ các nước khác sẽ ngày càng gay gắt. Điều này có nghĩa là giá cả có thể bị đẩy lên cao, dẫn đến chi phí điện thậm chí còn lớn hơn.

Các công ty sử dụng nhiều năng lượng, chẳng hạn như các nhà sản xuất hóa chất sẽ bị ảnh hưởng nặng nề và một số ít có thể tìm kiếm các nguồn nhiên liệu thay thế.

Theo Isshu Kikuma, một chuyên gia khác của BloombergNEF, trong dài hạn nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào than của Nhật Bản có thể thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và nối lại các lò phản ứng điện hạt nhân đã ngừng hoạt động sau sự cố Fukushima năm 2011.

Tuy nhiên, cả hai đều không cung cấp các giải pháp tức thì. Bộ trưởng Thương mại Hagiuda tuyên bố rằng Nhật Bản sẽ giảm dần sự phụ thuộc vào Nga thông qua tiết kiệm năng lượng, sản xuất điện thay thế và tìm kiếm nguồn cung cấp từ các nước khác.

Các nhà xuất khẩu năng lượng có thể thay thế Nga?

Được biết, Nhật Bản sẽ phải tính đến một loạt các loại than chuyên biệt. Một số nhà máy điện và lò nung sử dụng than của Nga và không thể thay thế đơn giản bằng nguồn cung cấp từ Australia hoặc Indonesia.

Khi nói đến việc chuyển hướng nhanh chóng đến các nguồn mới, cũng có những thách thức về hậu cần vì nguồn cung cấp có thể đến từ các nhà cung cấp ở vị trí xa hơn hoặc có thể không có tàu thuyền vận chuyển.

Hiện tại, Nhật Bản đang thiếu hụt nguồn cung than đá trầm trọng. Tokyo đã không tuyên bố kế hoạch từ bỏ các dự án năng lượng của mình ở Nga, như các tập đoàn dầu khí lớn nhất của Anh là BP và Shell. Ngoài ra, cho đến nay, nước này đã tránh bất kỳ hành động trực tiếp nào chống lại dầu khí của Nga, theo quy định của EU.

Lê Na (Theo CNA)