Ngày 13/11, tại Hà Nội, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) phối hợp với Bộ Xây dựng tổ chức Hội nghị tín dụng đối với bất động sản và phát triển nhà ở xã hội.

Hội nghị do Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh đồng chủ trì. Rất nhiều doanh nghiệp bất động sản hàng đầu như Vingroup, Becamex, Novaland, Him Lam, Sun Group, Masterise,… cũng có mặt chia sẻ khó khăn của mình.

Doanh nghiệp bất động sản “ra đi” hàng loạt

Tại Hội nghị, Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) đưa ra thông tin trong 2 quý đầu năm 2023, thị trường chứng kiến sự “ra đi” của hàng loạt doanh nghiệp bất động sản.

Theo đó, trong 5 tháng đầu năm 2023, có 554 doanh nghiệp bất động sản giải thể, tăng 30,4% so với cùng kỳ năm trước.

Số lượng doanh nghiệp bất động sản thành lập mới giảm 61,4% so với cùng kỳ năm trước, chỉ có 1.744 đơn vị.

Sang quý 3, tình hình sức khỏe các doanh nghiệp bất động sản đã có dấu hiệu được cải thiện: Tính đến cuối tháng 8, có 1.721 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng 102% so với cùng kỳ năm 2022.

Trong 9 tháng đầu năm, số lượng doanh nghiệp thành lập mới trong lĩnh vực bất động sản gấp 3,5 lần số lượng doanh nghiệp giải thể với 3.394 đơn vị nhưng vẫn giảm tới 52,4% so với cùng kỳ năm 2022.

“Tuy nhiên, trung bình mỗi tháng vẫn có khoảng 107 doanh nghiệp bất động sản rời khỏi thị trường”, VARS thống kê.

Riêng với các sàn giao dịch bất động sản, có 20% sàn tiếp tục đối diện nguy cơ giải thể, phá sản; 40% sàn đang phải nỗ lực chống đỡ để duy trì, chỉ còn hoạt động với một vài nhân sự nòng cốt, phải cố gắng cầm cự, “sống bằng niềm tin” thị trường bất động sản sẽ khôi phục vào cuối năm 2023.

Vướng mắc pháp lý và nguồn vốn là nguyên nhân chính gây nên tình trạng này. VARS cho biết hiện có khoảng 1.200 dự án (giá trị khoảng 30 tỷ USD) vướng mắc pháp lý.

“Phần lớn các dự án trên đều sử dụng đòn bẩy tài chính. Cho dù có được tháo gỡ vướng mắc về mặt pháp lý, thì việc giải quyết, xử lý nợ, duy trì, đặc biệt là tìm nguồn vốn mới để tiếp tục thực hiện cho đến khi hoàn thành dự án cũng là một vấn đề lớn và không hề dễ dàng”, VARS bình luận.

Trong khi đó, đại diện Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNRea) nhận thấy: “Vấn đề tiêu cực lớn nhất liên quan đến sự vận hành ổn định của thị trường bất động sản Việt Nam hiện tại và trong nhiều năm qua là nguồn vốn”.

Nhiều vướng mắc được tháo gỡ nhưng chưa đủ

Đứng trước khó khăn của thị trường bất động sản, nhiều bộ, ban, ngành đã vào cuộc tháo gỡ về mặt pháp lý.

VARS đánh giá Chính phủ và các cơ quan, bộ ngành đã làm việc một cách rất quyết liệt với quyết tâm cao nhằm khôi phục trở lại thị trường bất động sản. Trong số đó, Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 được cho là tín hiệu cao nhất, mang tính định hướng và chỉ dẫn.

Càng ngày, các cơ chế, chính sách từ phía Chính phủ càng sát hơn so với nhu cầu thực tế của thị trường và doanh nghiệp. Vì vậy, nhiều khó khăn, vướng mắc của thị trường đã từng bước được tháo gỡ.

Đồng thời, thị trường có thêm sự trợ lực từ phía ngân hàng (liên tục hạ lãi suất, cho phép vay đảo nợ, chính sách giãn, hoãn các khoản nợ…)

“Tuy nhiên, theo phản ánh của nhiều doanh nghiệp, các biện pháp hỗ trợ vẫn chưa thực sự đủ lực để kéo thị trường vực dậy. Để thị trường có thể đạt được những chuyển biến rõ rệt, đặc biệt cần thêm nhiều các giải pháp thật sự cụ thể, chi tiết và mạnh tay hơn nữa từ phía Chính Phủ, các bộ ngành và cả hệ thống ngân hàng”, VARS đưa ra ý kiến.

Trong khi đó, VNRea đánh giá vấn đề lớn nhất đang tồn tại và sẽ tiếp tục tồn tại đối với thị trường bất động sản chính là nguồn vốn cho cung và cầu bất động sản qua đó là khả năng thanh khoản của bất động sản trên thị trường.

Theo VNRea, trong ngắn hạn cần có các giải pháp cấp bách để khôi phục lòng tin của người đang muốn mua nhà và hỗ trợ lãi suất, gia hạn nợ cho người đã mua và doanh nghiệp bất động sản có lịch sử tín dụng tốt nhưng tạm thời gặp khó khăn về thanh khoản do thị trường diễn biến xấu

Trong dài hạn cần cấp bách tái cấu trúc thị trường vốn cho cung và cầu bất động sản theo hướng quản lý riêng biệt thị trường này, tổ chức các định chế tạo lập thị trường, xây dựng các chuẩn mực về tín dụng bất động sản, thành lập thị trường mua bán nợ và các công cụ tài chính, chứng khoán bất động sản với mục chính là tạo lập nguồn vốn dài hạn, có tính thanh khoản cao để hỗ trợ cho sự phát triển bền vững của thị trường bất động sản.