Vào năm 2023, người trồng nho người Australia Tony Townsend đã phải phá hủy một nửa vườn nho rộng 14 ha của mình.

Ông Townsend, chủ trang trại nho, nơi hiện ngổn ngang nhiều đống cây được chặt bỏ đang chờ đốt, cho biết: “Tôi rất thích làm việc trong ngành rượu vang, nhưng nếu cứ tiếp tục theo cách này không khả thi về mặt kinh tế”.

Kể từ năm 2020, sự hội tụ giữa chi phí do dịch Covid-19 tăng và thuế quan của Trung Quốc đã đẩy nguồn cung tăng và giảm giá trong nước, ông Townsend chia sẻ. Đồng thời khẳng định mình may mắn vì chưa bao giờ hoàn toàn phụ thuộc vào việc trồng nho để kiếm thu nhập và làm việc bán thời gian trong lĩnh vực du lịch rượu vang và ẩm thực. Dẫu vậy, không phải người nông dân nào cũng gặp may mắn như vậy.

Lyndall Rowe, Giám đốc điều hành của Riverland Wine, một nhóm ngành đại diện cho những người trồng trọt và sản xuất rượu vang, cho biết: “Có rất nhiều người không nhìn thấy tương lai trong ngành rượu vang”.

Đó là một vấn đề đang diễn ra trên toàn thế giới. Mặc dù sản lượng toàn cầu đạt mức thấp nhất trong 60 năm vào năm 2023, tình trạng dư thừa rượu vang vẫn tiếp diễn, cho thấy nhu cầu thậm chí còn giảm nhanh hơn.

Theo dữ liệu từ Tổ chức Rượu nho và Rượu vang Quốc tế, mức tiêu thụ toàn cầu đã tụt hậu so với tốc độ sản xuất rượu vang ít nhất kể từ năm 1995, thì ngành công nghiệp này đã đạt đến điểm yếu khi thay đổi mô hình uống rượu và điều kiện kinh tế mờ nhạt vẫn tiếp tục tồn tại.

Trong khi đó, dù Australia, nước sản xuất lượng rượu vang thấp nhất trong 15 năm vào mùa vụ 2022-23 nhưng vẫn tiếp tục phải vật lộn với mức tồn kho cao kỷ lục, theo báo cáo tháng 11 của tập đoàn công nghiệp rượu vang Australia.

Ngoài ảnh hưởng từ Covid-19, chi phí đầu vào như nhiên liệu và phân bón đã tăng lên do chiến tranh ở Ukraine và phí bảo hiểm ngày càng tăng do biến đổi khí hậu cũng là nguyên nhân làm kiệt quệ ngành rượu vang, Richard Halstead, giám đốc điều hành tại công ty nghiên cứu đồ uống có cồn IWSR cho biết.

Ông nói: “Việc chi phí đầu vào tăng mạnh gần đây đã làm mất ổn định mô hình kinh tế rất mong manh của rượu vang.

Trong khi đó, những thay đổi lâu dài trong thói quen uống rượu đang bén rễ, trong đó rượu vang đỏ chịu nhiều thay đổi hơn cả.

Christophe Chateau, người phát ngôn của Hội đồng Rượu vang Bordeaux cho biết, ngày càng có nhiều người thích uống rượu vang sủi, rượu vang hồng hoặc rượu vang trắng có nồng độ cồn thấp hơn thay vì rượu vang đỏ. Người tiêu dùng Gen Z cũng tiêu thụ ít rượu hơn, thúc đẩy sự bùng nổ về đồ uống không cồn.

Ví dụ, ở Riverland, Rowe không mong đợi nhiều nhà sản xuất rượu vang đỏ, vốn chiếm gần như toàn bộ sản lượng của khu vực, có thể bán được lợi nhuận trong mùa này, trong khi một số nông dân đang thay thế cây nho bằng các loại cây trồng khác như hạnh nhân hoặc dưa hấu.

Theo José Luis Benítez, Tổng Giám đốc tập đoàn công nghiệp Federación Española del Vino, ở Tây Ban Nha đang có tình trạng dư cung rượu vang đỏ Rioja, trong khi nhu cầu về rượu vang trắng lại cao.

Ông nói: “Nông dân sẽ gặp vấn đề trong vòng 1 đến 2 năm tới vì họ không thể chuyển đổi rượu vang đỏ thành màu trắng”.

Chính phủ Pháp ban đầu phân bổ 200 triệu euro (216 triệu USD) để giúp nông dân trên toàn quốc thu hồi các vườn nho và gửi rượu vang của họ để chuyển đổi thành ethanol, hứa hẹn mỗi nông dân sẽ có thể thu về 75 euro/ha. Bordeaux, vùng sản xuất rượu vang đỏ lớn, đã nhận được nguồn vốn bổ sung để khai thác 9.500 ha đất.

Nhưng việc phá hủy nguồn cung không có tác động lớn. Theo Chateau, Pháp đã vượt qua Ý để trở thành nhà sản xuất rượu vang lớn nhất thế giới vào năm 2023. Số lượng đăng ký tham gia chương trình chuyển đổi ethanol quá lớn đến mức mỗi nông dân chỉ có thể bán được một nửa khối lượng mà họ muốn.

Những người trồng trọt ở Bordeaux đã tham gia vào các cuộc biểu tình rộng rãi hơn của nông dân Pháp vào tháng 1, nhằm phong tỏa các con đường trên khắp đất nước về việc loại bỏ trợ cấp nhiên liệu và các chính sách xanh của EU. Nông dân trồng nho đã giành được thêm 150 triệu euro nhờ nhổ bỏ cây nho và trồng cây thay thế.

Một cuộc khảo sát do Riverland Wine thực hiện vào năm 2022 cho thấy khoảng 1/4 số người trồng trọt trong khu vực đang có kế hoạch bỏ nghề trong ba năm tới.

Đối với Townsend, sau khi hoàn thành việc loại bỏ cây nho, anh có kế hoạch tái sinh vùng đất cằn cỗi bằng các loại cây bản địa.

“Số tiền mà lẽ ra chúng tôi đã bị mất từ khi trồng nho giờ đây sẽ mang lại niềm vui gấp 10 lần khi chúng tôi được nhìn thấy các loài động vật và chim bản địa quay trở lại vùng đất mẹ”, ông chia sẻ.

Khánh Vy (Theo Bloomberg)