Theo đánh giá, chất lượng tác phẩm năm nay đồng đều hơn, khoảng cách giữa báo chí Trung ương và báo chí địa phương được thu hẹp ở nhiều nhóm thể loại. Phần lớn các tác phẩm đã thể hiện sự tâm huyết, mang tính sáng tạo, khám phá, có sức thu hút độc giả với cách thể hiện mới mẻ, hiện đại...

Đề tài chống dịch COVID-19 nổi bật và chất lượng cao

Nhà báo Lê Quốc Minh - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng chung khảo cho biết: Hội đồng chung khảo nhận định, tác phẩm dự giải đã đáp ứng được các tiêu chí xét chọn được nêu trong Hướng dẫn tuyển chọn của Hội đồng giải, phản ánh toàn diện và sâu sắc đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng đối ngoại của đất nước trong năm 2021.

Theo nhà báo Lê Quốc Minh, năm nay nhiều tác phẩm có tính phát hiện, phản biện sâu, bám vấn đề, có hiệu quả xã hội tích cực. Nhiều tác phẩm thể hiện tâm huyết, sáng tạo, khám phá, có sức hút độc giả, thể hiện sự chuyên nghiệp, hấp dẫn, mang hơi thở của báo chí hiện đại. Một số tác phẩm nổi trội có sự đầu tư công phu từ đề tài liên quan đến đại dịch COVID-19 chiếm tỷ lệ cao ở tất cả các loại hình báo chí. Đã có nhiều tác phẩm chân thực, xúc động lay động lòng người, thể hiện sự dấn thân của phóng viên, có tính lan toả cao trong xã hội.

Theo đó, các tác phẩm dự Giải, được lựa chọn vào Chung khảo và được Hội đồng đánh giá cao đã bám sát các chủ đề lớn từ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và các mặt khác của đời sống đất nước trong năm 2021, phản ánh đậm nét các sự kiện quan trọng như: Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và cuộc bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XV, đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 – 2026; Triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII và thực hiện các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội; Công cuộc chuyển đổi số trong các lĩnh vực; Công tác an sinh xã hội, công tác giảm nghèo bền vững…

Đặc biệt là rất nhiều nhà báo đã có mặt tại các điểm nóng, các vùng tâm dịch, sẵn sàng xả thân để có những tác phẩm báo chí có sức lay động, truyền cảm hứng mạnh mẽ, lan tỏa những tấm gương sáng, phổ biến những cách làm hay, góp phần vào thành công chung của đất nước trong việc kiểm soát đại dịch COVID-19.

“Cũng vì thế, trong mùa giải lần thứ 16 đặc biệt này, bên cạnh các đề tài truyền thống khác, tác phẩm về đề tài đại dịch COVID-19 chiếm số lượng lớn, và chất lượng cũng rất cao” – Nhà báo Nguyễn Đức Lợi – Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng sơ khảo Giải báo chí Quốc gia nhận định.

Báo chí địa phương và báo chí Trung ương đã rút ngắn khoảng cách

Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XVI - năm 2021 đã nhận được sự hưởng ứng tích cực của các nhà báo, hội viên, cộng tác viên báo chí trong cả nước. Giải thu hút sự tham dự của 18 Liên Chi hội và 35 Chi hội trực thuộc. Đây cũng là năm thứ 5 liên tiếp Giải có sự góp mặt của đầy đủ 63 Hội Nhà báo tỉnh, thành phố. Số lượng tác phẩm gửi về dự Giải là 1.911 tác phẩm, ở mức cao thứ hai trong các mùa Giải Báo chí Quốc gia. Trong đó có 1.761 tác phẩm đủ điều kiện dự vòng sơ khảo theo quy định. Điều này cho thấy sức hút của Giải Báo chí Quốc gia và sự quan tâm, nhiệt tình hưởng ứng của các hội viên và các cấp Hội Nhà báo trong cả nước.

Nhà báo Nguyễn Đức Lợi - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng sơ khảo trong báo cáo tổng kết của Hội đồng Sơ khảo cho biết: “Nhìn chung, điều đáng mừng là chất lượng tác phẩm năm nay đồng đều hơn, khoảng cách giữa báo chí Trung ương và báo chí địa phương được thu hẹp ở nhiều nhóm thể loại. Nhiều tác phẩm báo chí địa phương có sự đầu tư vượt trội, nhất là ở loại hình phát thanh. Tác phẩm của các báo, đài tỉnh có sự tiến bộ về nội dung, cách thể hiện. Nhiều tác phẩm thể hiện sự tâm huyết, có tính sáng tạo, khám phá, có sức thu hút độc giả. Đặc biệt, mảng đề tài liên quan đến đại dịch COVID-19 chiếm tỷ lệ cao ở tất cả các loại hình báo chí. Nhiều tác phẩm chân thực, xúc động, lay động lòng người, thể hiện sự dấn thân của phóng viên, có tính lan tỏa cao trong xã hội”.

Bước sang năm thứ 16, uy tín của Giải Báo chí Quốc gia ngày càng được khẳng định vững chắc, giá trị của giải được lan tỏa rộng khắp các cấp Hội và các hội viên. Nhiều Liên Chi hội, cấp Hội lớn vẫn duy trì được chất lượng tác phẩm dự Giải tốt, đồng thời, nhiều Hội Nhà báo tỉnh có sự đầu tư trong công tác tuyển chọn, nâng cao chất lượng tác phẩm dự Giải…

Vẫn còn đó những trăn trở

Cũng tại vòng chấm Chung khảo, Hội đồng đánh giá cao sự đổi mới nâng cao chất lượng thẩm định của Hội đồng sơ khảo, đồng thời nêu một số vấn đề cần rút kinh nghiệm cho các mùa giải sau, nhất là công tác tuyển chọn ở cấp cơ sở và công tác tuyên truyền, quảng bá cho một số loại giải. Trong đó đáng chú ý nhất vẫn là trăn trở về việc nâng cao chất lượng trong khâu tuyển chọn tác phẩm từ cơ sở được nhiều giám khảo đặt ra.

Theo đánh giá, năm nay, công tác tuyển chọn ở cấp cơ sở có chất lượng chưa cao. Một số địa phương chưa dành thời gian nghiên cứu, lựa chọn những tác phẩm thực sự xuất sắc, nổi trội…

Phát biểu ý kiến tại vòng chấm chung khảo, nhà báo Nguyễn Thế Kỷ - thành viên Ban Giám khảo cho rằng: Thời gian tới, các cấp Hội cần quan tâm, đầu tư kỹ lưỡng hơn trong công tác tuyển chọn ở cơ sở, chú trọng khâu thẩm định, rà soát, tổng hợp, phân thể loại tốt hơn, đặc biệt là việc nâng cao hơn nữa “con mắt xanh” của Hội đồng tuyển chọn từ cơ sở để góp phần nâng cao chất lượng tác phẩm dự Giải Báo chí Quốc gia…

Ngoài ra, một trong những vấn đề được giám khảo quan tâm, trao đổi chính là việc làm sao để thu hút nhiều hơn nữa các tác giả tham gia trong một số lĩnh vực như xã luận, bình luận và đặc biệt là thể loại ảnh đơn, nhóm ảnh, phóng sự ảnh vẫn chưa thu hút được sự quan tâm, dự Giải của các nhà báo, dù đã có cơ chế tạo điều kiện cho tác giả cá nhân có thể gửi ảnh dự thi… Chính vì thế, thời gian tới, nhiều giám khảo cũng đề nghị Hội đồng Giải Báo chí Quốc gia nghiên cứu và có giải pháp tuyên truyền, quảng bá để thu hút thêm sự quan tâm đến vấn đề ảnh báo chí.

Trong phần kiến nghị của Hội đồng Sơ khảo Giải Báo chí Quốc gia cũng đặt ra rằng, nhóm thể loại Bình luận, giao lưu, tọa đàm (truyền hình) và các nhóm thể loại báo điện tử có các mảng đề tài phổ biến ở địa phương. Tuy nhiên cách thức thể hiện ở các nhóm thể loại này khó, nên rất mong Hội Nhà báo Việt Nam có phương án đào tạo chuyên môn cho các cấp Hội địa phương để nâng cao chất lượng tác phẩm ở các nhóm này.

Bên cạnh đó, hiện nay, với báo điện tử trong xu hướng mới, đề nghị Hội đồng giải nghiên cứu thêm một số thể loại khác như báo chí di động và báo chí dữ liệu để động viên khuyến khích những cơ quan báo chí ứng dụng kỹ thuật làm báo hiện đại vào thực tế… Các ý kiến đóng góp về công tác tổ chức giải sẽ được thường trực Hội đồng giải tiếp thu, nghiên cứu, để bổ sung, điều chỉnh trong thời gian tới.

Có thể nói, sau thời gian làm việc nghiêm túc, Hội đồng đã họp khai mạc vòng chấm chung khảo, nghe báo cáo kết quả vòng chấm sơ khảo, tiến hành thẩm định, bỏ phiếu và xét trao Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XVI năm 2021, 35 ủy viên Hội đồng đã thảo luận kỹ lưỡng, công tâm và chấm 152 tác phẩm vào chung khảo với tinh thần khách quan, trách nhiệm.

Trong số 152 tác phẩm vào chung khảo, Hội đồng đã thảo luận, thẩm định và bỏ phiếu lựa chọn được 10 giải A, 22 giải B, 48 giải C và 35 giải Khuyến khích để trao Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XVI năm 2021. Lễ trao giải sẽ được tổ chức trọng thể vào tối ngày 21/6/2022 để chào mừng kỷ niệm 97 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2022).

Hà Vân