Rác thải nhựa - Thách thức đối với sự phát triển

Tham dự diễn đàn có Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Lê Công Thành; ông Hoàng Văn Thức, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục môi trường; ông Vũ Sĩ Tuấn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam; bà Nguyễn Thị Thu Hoài, Phó Vụ trưởng Vụ tuyên truyền, Ban tuyên giáo Trung ương.

Tham dự diễn đàn còn có sự tham gia của đông đảo các nhà báo: ông Hà Hồng – Trưởng Ban Bạn đọc Báo Nhân dân; bà Trần Lan Anh - Phó TBT Báo Nhà báo và Công luận; ông Lại Bá Hà - Phó TBT Báo Kinh tế & Đô thị cùng đông đảo các biên tập viên, phóng viên các cơ quan báo chí và các doanh nghiệp, doanh nhân quan tâm đến các lĩnh vực môi trường và biển đảo.

Diễn đàn Nhà báo với Môi trường và Biển đảo lần thứ III - 2019 với chủ đề: “Chống rác thải nhựa: trách nhiệm quản lý - truyền thông - doanh nghiệp” và Diễn đàn cũng là nơi nhà quản lý - nhà báo - doanh nghiệp cùng chia sẻ thông tin, chính sách và kinh nghiệm trong lĩnh vực rác thải nhựa, rác thải đại dương nhằm đạt đến tiếng nói chung để giảm thiểu tối đa rác thải nhựa ra môi trường nói chung và đại dương nói riêng.

Tại Diễn đàn Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành cho biết, với chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước thống nhất về bảo vệ môi trường, biển và hải đảo; trước thực trạng rác thải nhựa trên đất liền và đại dương đang là thách thức lớn đối với Việt Nam; suốt từ đầu năm 2018 đến nay, Bộ TN&MT đã phát động nhiều phong trào chống rác thải nhựa nhằm từng bước thay đổi thói quen sinh hoạt, tiêu dùng của người dân, tổ chức, doanh nghiệp, giải quyết ô nhiễm môi trường do rác thải nhựa gây ra, hướng tới một Việt Nam trong lành, phát triển bền vững.

Chính phủ đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030 (Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam là đơn vị trực tiếp thực hiện xây dựng Kế hoạch) và Bộ đã có tờ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch vào ngày 17/6/2019.

Rác thải nhựa là hai vấn đề thách thức đối với sự phát triển của Việt Nam. Theo ông Hoàng Văn Thức, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) cho biết, Việt Nam hiện nay có nguy cơ và phải chịu ảnh hưởng lớn từ rác thải nhựa. Nếu chúng ta không có biện pháp kịp thời để hạn chế, khắc phục tình trạng này thì hậu quả sẽ khó lường.

Theo thống kê của Bộ TN&MT, Việt Nam mỗi năm phát thải khoảng 25 triệu tấn rác thải sinh hoạt/năm, trong đó rác thải nhựa khoảng 2 triệu tấn/năm. Việc người dân với thói quen sử dụng túi ni lông để dùng trong sinh hoạt cùng thu góp rác, phân loại và thu hồi rác thải nhựa hiện nay chưa cao, chưa đạt được hiệu quả như mong muốn. Rác thải hiện chủ yếu được tập trung, xử lý tại các bãi rác và một phần trôi nổi ra biển.

Việt Nam được xếp thứ 17 trong 109 quốc gia có mức độ ô nhiễm rác nhựa lớn trên thế giới. Mỗi ngày, cả nước có hàng triệu túi ni lông được thải ra môi trường. Theo số liệu từ Vụ Quản lý chất thải (Bộ TN&MT), Việt Nam là 1 trong 5 nước đổ rác thải nhựa ra đại dương nhiều nhất thế giới. Vì mục tiêu bảo vệ môi trường, cần sự chung sức, kiên trì của nhà nước, doanh nghiệp, người dân và sự đồng hành của báo chí.

Cần sự chung sức

Theo ông Vũ Sĩ Tuấn, để thực hiện mục tiêu hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030, Kế hoạch đã đề xuất 7 nhiệm vụ là: Tuyên truyền, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, ứng xử với các sản phẩm nhựa và rác thải nhựa đại dương; Rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về quản lý rác thải nhựa đại dương; Ngăn ngừa, giảm thiểu rác thải nhựa đại dương từ đất liền; Ngăn ngừa, giảm thiểu rác thải nhựa đại dương từ nguồn thải trên biển; Tăng cường xã hội hóa, nâng cao hiệu quả hoạt động làm sạch, thu gom rác thải nhựa và rác thải nhựa đại dương; Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, ứng dụng, phát triển, chuyển giao công nghệ về rác thải nhựa đại dương; và Tăng cường hợp tác quốc tế về quản lý rác thải nhựa đại dương.

Ngoài những giải pháp mang tính chiến lược của Chính phủ, Bộ TN&MT, thì việc tuyên truyền phong trào chống rác thải nhựa tới toàn xã hội. Trong đó, tập trung vào doanh nghiệp và hộ gia đình để họ chủ động giảm rác thải nhựa trong sản xuất kinh doanh và đời sống và đưa nội dung tuyên truyền rác thải vào các trường học, khu dân cư.

Tăng cường công tác tuyên truyền về tác hại của rác thải nhựa trên các phương tiện thông tin đại chúng được các nhà quản lý, nhà báo và doanh nghiệp đồng tình và nhất trí cao.

Nhà báo Hà Hồng, Trưởng ban Bạn đọc Báo Nhân dân cho rằng cần phát động cuộc thi về chống rác thải nhựa. Để tăng công tác tuyên truyền, thông tin xung quanh, Bộ TN&MT nên công bố thông tin địa điểm việc kiểm tra, giám sát về rác thải nhựa, nhất là các sáng kiến, mô hình hay về xử lý rá thải để phóng viên tác nghiệp.

Ngoài các ý kiến về chuyên môn,  ông Nguyễn Đình Trọng - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Công nghệ T-Tech Việt Nam kiến nghị cần có sự đồng bộ từ chính sách nhà nước, công tác tuyên truyền, nhất là sự kiên trì, trách nhiệm, đồng hành của tất cả mọi người trong việc bảo vệ môi trường.

Tại diễn đàn, nhà báo Lý Thị Hồng Điệp, Phó Tổng biên tập Báo Tài nguyên và Môi trường cho biết: “Công tác tuyên truyền chống rác thải nhựa hiện nay vừa quan trọng vừa nhạy cảm nên Báo Tài nguyên và Môi trường muốn tổ chức diễn đàn Nhà báo với Môi trường và biển đảo thường niên để có mối tương tác sâu rộng hơn giữa các cơ quan báo chí trong nhiệm vụ chống rác thải nhựa. Chúng tôi hi vọng các cơ quan báo chí, truyền thông giúp thay đổi hành vi của người dân, đồng thời tiếp tục đồng hành với Báo Tài nguyên và Môi trường trong các diễn đàn tiếp theo với nội dung sâu sắc hơn và có nhiều hành động hơn”.

Lê Minh