Li, 21 tuổi, hiện dành cả ngày làm công việc đi mua hàng tạp hóa cho gia đình ở trung tâm thành phố Lạc Dương và chăm sóc bà ngoại mắc chứng mất trí nhớ. Cha mẹ trả cho cô mức lương 6.000 nhân dân tệ (835 đôla) một tháng, được coi là mức lương ổn định của tầng lớp trung lưu trong khu vực cô sinh sống.

“Lý do tôi chọn ở nhà vì tôi không thể chịu được áp lực của việc đi học và đi làm. “Tôi không muốn cạnh tranh gay gắt với các đồng nghiệp của mình. Vì vậy, tôi chọn 'nằm yên' hoàn toàn”, cô gái 21 tuổi nói.

‘Nằm yên’ là cụm từ phổ biến ám chỉ việc tránh xa những giờ làm việc mệt mỏi và các giá trị gia đình truyền thống để theo đuổi một cuộc sống đơn giản của thế hệ trẻ Trung Quốc.

Đối với Li, cô không mong cầu một công việc được trả lương cao hay mức sống tiện nghi hơn.

Trên thực tế, Li không đơn độc. Lối suy nghĩ này không chỉ là sự bất mãn dẫn đến hiện tượng ‘nằm yên’ của các bạn trẻ trên mạng xã hội. Hầu hết trong số hàng chục nghìn thanh niên trên mạng xã hội nói rằng họ đang rút lui về nhà vì đơn giản là họ không thể kiếm được việc làm.

Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên từ 16 đến 24 tuổi ở khu vực thành thị đạt 21,3% vào tháng trước, mức cao kỷ lục.

Tình trạng thất nghiệp của thanh niên là một trong những nhân tố khiến lĩnh vực tiêu dùng trong nước ảm đạm, sự thoái lui của ngành công nghiệp tư nhân và thị trường bất động sản đang gặp khó khăn – trở thành vấn đề đau đầu đối với giới lãnh đạo Trung Quốc khi quá trình phục hồi kinh tế sau Covid-19 gây quan ngại.

Zhang Dandan, Phó giáo sư tại Đại học Bắc Kinh, đã viết trong một ý kiến vào tuần trước cho hãng tin Caixin rằng nếu tính cả 16 triệu thanh niên ‘nằm yên’ ở nhà hoặc dựa vào cha mẹ và do đó không tích cực tìm kiếm việc làm, tỷ lệ thất nghiệp thực sự của thanh niên có thể lên tới 46,5% trong tháng Ba.

Một xu hướng phát triển

Trên Douban, khoảng 4.000 thành viên của một nhóm gọi là “trung tâm giao tiếp công việc dành cho trẻ em toàn thời gian” thảo luận về các chủ đề liên quan đến cuộc sống “làm việc” hàng ngày của họ.

Dần dần đã lan sang các nền tảng truyền thông xã hội khác. Trên Xiaohongshu, nền tảng chia sẻ phong cách sống phổ biến nhất của giới trẻ Trung Quốc, hiện có hơn 40.000 bài đăng với hashtag “con trai và con gái toàn thời gian”.

Chủ yếu ở độ tuổi 20, họ nói rằng họ khác với “ken lao zu”, tạm dịch là “thế hệ ăn đồ cũ”, một hiện tượng phổ biến trước đây đối với những người sinh vào những năm 1980.

Những người ở độ tuổi 30 đã học tập và nỗ lực hết mình để thăng tiến trong sự nghiệp, và thường làm rất ít việc ở nhà mặc dù phải dựa vào sự giúp đỡ của gia đình để trả tiền thuê nhà và các chi phí khác. Ngược lại, những đứa trẻ ngày nay dành thời gian cho cha mẹ và làm việc nhà để đổi lấy hỗ trợ tài chính.

“Nhiều người đi làm ở các thành phố và kiếm được mức lương hàng tháng từ 3.000 đến 4.000 nhân dân tệ (419 USD đến 559 USD). Nhưng họ không thể nuôi sống chính mình. Họ vẫn ăn ở nhà của cha mẹ, sống với họ hoặc nhờ họ trả tiền mua căn hộ hoặc xe hơi. Chi phí sinh hoạt của họ được cha mẹ chi trả một phần”, Li kể.

Ngoài ra, các nhà xã hội học chia sẻ đại dịch Covid-19 đã góp phần khiến số lượng thanh niên suy nghĩ lại về mục tiêu cuộc sống của họ một cách triệt để và cha mẹ ủng hộ họ.

Fang Xu, giảng viên tại Đại học California Berkeley, cho biết: “Về mặt tinh thần và tâm lý, người dân ở Trung Quốc đại lục vẫn đang hồi phục sau đại dịch Covid-19.

“Tôi tin rằng mong muốn dành thời gian chất lượng cho những người thân, sự chiêm nghiệm về ý nghĩa của cuộc sống hoặc điều gì là quan trọng nhất trong cuộc sống vẫn còn đọng lại,” cô nói.

Cơ hội bị thu hẹp, cạnh tranh gay gắt

Xu hướng “trẻ em đi làm” cũng là một dấu hiệu cho thấy những người trẻ tuổi đang phải đối mặt với các cơ hội bị thu hẹp trong một nền kinh tế trước đây đã dẫn đầu trong nhiều thập kỷ, làm giàu cho các thế hệ hiện đang hỗ trợ thế hệ trẻ của họ.

Sau đợt bùng nổ hoạt động đầu năm nay, sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc đã chậm lại và niềm tin kinh doanh vẫn còn yếu. Khu vực tư nhân, xương sống của nền kinh tế và là nguồn tạo việc làm lớn nhất, đã bị ảnh hưởng bởi một cuộc đàn áp quy định sâu rộng kể từ cuối năm 2020.

Nancy Chen, cô gái 24 tuổi đang giảng dạy tại một trường dạy kèm tư nhân sau khi tốt nghiệp đại học nhưng bị mất việc vào năm 2021 khi chính quyền cấm các dịch vụ dạy kèm vì lợi nhuận.

Ngoài công việc gia đình, cô còn bận xin việc vào nhà nước và thi vào cao học.

Chen nói rằng cô vẫn chưa đạt được bất cứ điều gì vì “sự cạnh tranh khốc liệt”. Có 30.000 ứng viên cho ba vị trí tuyển dụng gần đây tại chính quyền thành phố ở tỉnh, “cơ hội rất khó khăn”, Chen chia sẻ.

Ya-wen Lei, giáo sư xã hội học tại Đại học Harvard, cho biết bà hy vọng hiện tượng thanh thiếu niên thiếu việc làm và chỉ quanh quẩn ở nhà sẽ không tồn tại lâu.

“Sự hỗ trợ mà họ nhận được từ cha mẹ trong bối cảnh này không có gì đáng ngạc nhiên, vì nhiều cha mẹ Trung Quốc hỗ trợ con cái họ trong nhiều khía cạnh khác nhau của cuộc sống, chẳng hạn như nhà ở, chi phí hôn nhân và chăm sóc con cái”, bà nói.

Trong khi đó, George Magnus, cộng tác viên nghiên cứu tại Trung tâm Trung Quốc tại Đại học Oxford và Đại học SOAS ở London, cho biết đó cũng không phải là một giải pháp khả thi cho vấn đề việc làm ở Trung Quốc.

“Đó có thể là một giải pháp ngắn hạn để những người trẻ tuổi có nơi ở, công việc để làm và thu nhập gia đình như một sự đổi chác”, ông Magnus nói.

Nhưng nếu những người trẻ tuổi không tham gia vào thị trường lao động để học hỏi các kỹ năng và tìm kiếm các cơ hội tốt hơn, họ có thể trở nên thất nghiệp, mai một kiến thức, chuyên môn hoặc mất dần ý chí cố gắng tiếp thu các kỹ năng và đào tạo, Magnus nói.

Lê Na (Theo CNN)