Bộ trưởng Bộ Lao động TBXH Đào Ngọc Dung trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội. Ảnh: VGP
Gia đình nạn nhân “rất đơn độc”
Phát biểu tranh luận với Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, đại biểu Nguyễn Quang Tuấn (Hà Nội) cho rằng: Bộ trưởng chưa đưa ra được giải pháp nào mạnh mẽ với tội phạm xâm hại tình dục trẻ em. Trong khi đó, nhận thức ở cơ quan tố tụng cũng khác nhau. Bằng chứng là vụ án ông Nguyễn Khắc Thủy ở Vũng Tàu xử 18 tháng tù treo, mặc dù sơ thẩm là 3 năm tù, sau đó tòa giám đốc thẩm lại xử 3 năm tù.
“Rõ ràng, sự quan tâm của chính quyền, cơ quan tố tụng chưa bảo đảm, vấn đề xã hội và gia đình cũng chưa hợp lý trong việc bảo vệ sự an toàn cho các em. Vậy thì, chúng ta sợ điều gì?”, đại biểu Nguyễn Quang Tuấn đặt câu hỏi.
Cùng quan điểm, đại biểu Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre) cho biết, vấn đề xâm hại trẻ em được nhiều đại biểu quan tâm. Riêng cá nhân đại biểu đang theo đuổi về vụ việc xâm hại tình dục một cháu ở Thủ Đức (TP HCM). Qua tiếp xúc, đại biểu thấy một vấn đề, đó là mặc dù chúng ta có 17 cơ quan phụ trách về vấn đề này, nhưng những gia đình đại biểu gặp, họ rất đơn độc.
Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng đề nghị Bộ Lao động TBXH có thái độ kiên quyết hơn nữa với loại tội phạm này, các cơ quan tố tụng cần làm rõ vụ cháu bị xâm hại ở Thủ Đức, mà theo đại biểu, đây là vụ “có nhiều mờ ám”.
Trả lời về nội dung này, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết: Thời gian vừa qua, hệ thống pháp luật để đảm bảo quyền lợi của trẻ em cơ bản đã đồng bộ; trong phân công công việc bảo vệ quyền của em cũng thống nhất.
Bộ trưởng cũng đồng ý với ý kiến cho rằng, thời gian vừa qua nhiều vụ xâm hại trẻ em còn kéo dài, xử lý chưa nghiêm minh.
“Một số vụ việc khi có ý kiến của lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước mới tiến hành điều tra, xử lý. Chúng tôi đề nghị các cấp các ngành, đánh giá thực chất hoạt động của việc này như thế nào”, Bộ trưởng nêu quan điểm.
Đại biểu Nguyễn Quang Tuấn. Ảnh: TL
Về đề nghị Bộ Lao động TBXH cần có thái độ kiên quyết hơn nữa, Bộ trưởng cho biết, hầu như những vụ việc liên quan đến xâm hại trẻ em, đặc biệt là những vụ nghiêm trọng cá nhân Bộ trưởng cũng như Bộ Lao động TBXH đều chủ động có ý kiến.
“Như vụ ông Nguyễn Khắc Thủy, sáng kết thúc phiên tòa, chiều tôi phải gọi điện trao đổi trực tiếp với Viện trưởng Viện KSND Lê Minh Trí và Chánh án Nguyễn Hòa Bình nói rõ quan điểm và trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước trong vụ việc, không đồng tình và đề nghị 2 cơ quan xem xét xử lý nghiêm minh vụ việc và các cơ quan này cũng đã đồng tình với quan điểm của tôi, và cũng đã thực thi, rất nghiêm minh”.
“Hay như vụ Minh Béo, khi về nước vẫn tổ chức các hoạt động văn hóa nghệ thuật liên quan đến trẻ em, cá nhân tôi và Bộ cũng đã có những báo cáo, ý kiến gửi các cấp, các ngành”, Bộ trưởng nêu ví dụ.
Theo Bộ trưởng, trong các vụ việc không phải Bộ không lên tiếng mà tùy từng vụ việc Bộ đều có ý kiến theo những cách khác nhau để bảo vệ quyền lợi các em.
Viện trưởng Viện KSND Tối cao Lê Minh Trí. Ảnh: TL
Giải trình trước Quốc hội về tình trạng xâm hại trẻ em, Viện trưởng Viện KSND Lê Minh Trí cho biết, đây là vấn đề hết sức gây bức xúc trong xã hội. Trong 6 tháng đầu năm 2018, chúng ta đã truy tố 753 vụ, tương ứng 805 bị can. Tuy nhiên, để xử lý vấn đề này cần bảo đảm tính đồng bộ từ quyết tâm chính trị, sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục pháp luật, dư luận xã hội lên án, xét xử nghiêm minh.
Theo ông Lê Minh Trí, tháng 12/2017 Bộ Công an, Viện Kiểm sát ban hành thông tư liên tịch phối hợp xử lý, tin báo tố giác phạm tội, trong đó có tội xâm hại trẻ em; đồng thời xây dựng Thông tư hướng dẫn Luật tố tụng hình sự 2015, dự kiến đầu quý 3 có thể ban hành, và đây sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng để bảo vệ trẻ em.
Tiếp đó, giải trình thêm về vấn đề này, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình đưa ra thông tin, từ 2013 đến 2017, chúng ta đã giải quyết 8.100 tội phạm xâm hại trẻ em với 5 loại tội danh khác nhau.
Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình. Ảnh: TL
Tuy nhiên, các vụ xâm hại trẻ em không khó khăn trong quá trình xét xử, nhưng gặp nhiều khó khăn trong điều tra, thu thập chứng cứ vì không có người làm chứng, khi vụ việc xảy ra rất lâu mới trình báo, gia đình ngại không khai báo, do tâm lý xã hội...
Về giải pháp, Chánh án TANDTC cho biết, các cơ quan chức năng đã phối hợp chặt chẽ, hơn 90% số vụ xét xử đúng người, đúng tội. Tòa án đã ban hành nhiều hướng dẫn nghiệp vụ; xây dựng bộ giáo trình riêng để tập huấn xử lý riêng tội phạm xâm hại tình dục trẻ em; tập huấn cho hơn 6000 thẩm phán; thực hiện quy trình tố tụng thân thiện đối với người bị hại là trẻ em; yêu cầu các tòa địa phương hình thành tòa chuyên trách về hôn nhân gia đình và vị thành niên...
Cần có hội nghị toàn quốc về chống bạo hành trẻ em
Cũng về nội dung này, đại biểu Lê Thị Nga (Thái Nguyên) chất vấn: Chúng ta có tới 17 cơ quan bảo vệ trẻ em, và chúng ta vừa thành lập Ủy ban quốc gia về trẻ em do Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam làm Chủ tịch, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung làm Phó Chủ tịch nhưng việc xâm hại trẻ em vẫn là vấn đề nhức nhối.
Đại biểu ví dụ, như vụ ở Cà Mau chỉ có sự vào cuộc sau khi cháu bé tự tử. Vụ Nguyễn Khắc Thủy phải có Chủ tịch nước lên tiếng và dư luận lên án mới vào cuộc xử lý... Đại biểu nêu câu hỏi: Vậy những vụ dư luận không lên án, lãnh đạo cấp cao không vào cuộc thì sao?
“Chúng tôi thống nhất cần có hội nghị toàn quốc về chống bạo hành trẻ em sau phiên chất vấn này”, đại biểu Nga nói và đề nghị Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam giải trình thêm.
Đại biểu cũng cho biết, Ủy ban Tư pháp đã đề nghị cơ quan tư pháp phải có quy trình trực tiếp đối với loại tội phạm này về điều tra, truy tố, xử lý tin báo, trực tiếp đối với loại tội phạm xâm hại tình dục.
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm trả lời các câu hỏi liên quan đến nội dung chất vấn của đại biểu Quốc hội. Ảnh: TTXVN
Sau giờ giải lao, giải trình làm rõ thêm về vấn đề này từ phía Bộ Công an, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết: 5 tháng đầu năm 2018, cả nước có 735 trẻ em bị xâm hại, số lượng xâm hại tình dục chiếm 84%, so với cùng kỳ 2017 đã giảm 7,74%. Diễn biến xâm hại tình dục rất phức tạp, không chỉ là trẻ em gái, trẻ em trai cũng bị xâm hại, không chỉ người Việt Nam mà người nước ngoài vào Việt Nam cũng vi phạm; thậm chí người nước ngoài vào Việt Nam nuôi dưỡng các em rồi xâm hại…
Theo Bộ trưởng Tô Lâm, nguyên nhân số vụ xâm hại trẻ em chưa giảm do việc tố cáo xâm hại còn chậm nên việc điều tra, thu thập chứng cứ khó khăn, nhiều vụ không thu thập được, ảnh hướng đến điều tra xử lý... Hầu hết các vụ xâm hại không có nhân chứng trực tiếp, trẻ em bị xâm hại còn nhỏ tuổi, tâm lý hoảng loạn, một số khai báo theo sự hướng dẫn của cha mẹ nên không chính xác...
Về giải pháp, trong thời gian tới, Bộ Công an sẽ tập trung tăng cường công tác tuyên truyền trong nhân dân về phòng chống xâm hại trẻ em, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan thực hiện các hiệu quả giải pháp tuyên truyền, giáo dục; đổi mới việc tiếp nhận thông tin, điều tra, xét xử tội phạm; cần có quy trình điều tra, xét xử đặc biệt đối với loại tội phạm này để tạo thuận lợi cho việc điều tra xét xử tội phạm xâm hại trẻ em; tập trung hướng dẫn, đào tạo đội ngũ điều tra viên; tăng cường hợp tác quốc tế ngăn chặn đối tượng từ nước ngoài vào Việt Nam phạm tội...
Thế Vũ