Việc Mỹ tạm dừng vận chuyển vũ khí diễn ra trong bối cảnh Thủ tướng Israel tiếp tục tấn công quân sự vào thành phố Rafah ở Gaza, trước sự phản đối của Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Theo các quan chức Mỹ, chuyến hàng bị đã bị trì hoãn ít nhất hai tuần, bao gồm 1.800 quả bom nặng 907 kg và 1.700 quả nhỏ hơn. Ngoài ra còn có đạn tấn công trực tiếp chung do Boeing sản xuất, có chức năng chuyển đổi bom câm thành bom dẫn đường chính xác, cũng như bom đường kính nhỏ (SDB-1). SDB-1 là loại bom lượn dẫn đường chính xác chứa 113 kg chất nổ.

Chúng là một phần của chuyến hàng được phê duyệt trước đó tới Israel, không phải gói viện trợ bổ sung trị giá 95 tỷ USD gần đây mà Quốc hội Mỹ đã thông qua vào tháng 4.

Tại sao Mỹ ngừng chuyển bom tới Israel?

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cho biết hôm 8/5 rằng Mỹ đang "hỗ trợ an ninh ngắn hạn trong bối cảnh các sự kiện đang diễn ra ở Rafah". 

Giải thích về quyết định ngừng vận chuyển vũ khí, một quan chức Mỹ giấu tên cho biết đó là do họ lo ngại về "công dụng cuối cùng của những quả bom nặng 907 kg và tác động mà chúng có thể gây ra ở các khu đô thị đông đúc ở Gaza", trong đó có Rafah.

Các quan chức Mỹ cho biết quyết định này được đưa ra vào tuần trước. Tổng thống Biden đã trực tiếp tham gia và xác nhận việc tạm dừng trong một cuộc phỏng vấn hôm 8/5. 

Khi được hỏi về những quả bom gửi tới Israel, ông nói: "Thường dân đã thiệt mạng ở Gaza do hậu quả của những quả bom đó và do những cuộc tấn công khác vào các trung tâm dân cư".

Bom 907 kg có sức tàn phá thế nào?

Những quả bom lớn như bom nặng 907 kg có tác động trên diện rộng. Theo Liên hợp quốc, áp lực từ vụ nổ có thể làm vỡ phổi, vỡ xoang và đứt lìa tứ chi cách nơi xảy ra vụ nổ hàng trăm mét.

Năm 2022, Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế báo cáo việc sử dụng chất nổ trên diện rộng ở khu vực đông dân cư "rất có thể gây ra tác động bừa bãi hoặc vi phạm nguyên tắc cân xứng".

Israel phản ứng thế nào trước quyết định của Mỹ?

Israel tuyên bố mục tiêu duy nhất là tiêu diệt Hamas, đồng thời phủ nhận việc nhắm mục tiêu vào dân thường Palestine. Israel nói sẽ thực hiện mọi biện pháp phòng ngừa để tránh những cái chết không đáng có.

Sau quyết định của Mỹ được công bố, một quan chức cấp cao Israel đã từ chối xác nhận thông tin. Nguồn tin cho biết: "Nếu phải chiến đấu bằng móng tay thì chúng tôi cũng sẽ làm những gì phải làm". Một phát ngôn viên quân đội cho biết mọi bất đồng đều được giải quyết một cách riêng tư.

Các bom này có hợp pháp để Israel sử dụng ở Gaza không?

Đây là vấn đề vẫn đang được tranh luận sôi nổi.

Luật nhân đạo quốc tế không cấm ném bom trên không một cách rõ ràng ở các khu vực đông dân cư, tuy nhiên mục tiêu không được là dân thường, và mục tiêu quân sự cụ thể phải tương xứng với thương vong hoặc thiệt hại dân sự có thể xảy ra.

Trước đây Mỹ có từng từ chối viện trợ quân sự cho Israel không?

Năm 1982, Tổng thống Mỹ khi đó là ông Ronald Reagan đã áp đặt lệnh cấm 6 năm đối với việc bán bom chùm cho Israel. Động thái này diễn ra sau khi một cuộc điều tra của Quốc hội Mỹ phát hiện Israel đã sử dụng chúng ở các khu vực đông dân cư trong cuộc xung đột với Lebanon năm 1982.

Dưới thời Tổng thống George W. Bush, việc Israel sử dụng bom chùm do Mỹ sản xuất cũng được xem xét do lo ngại chúng được dùng trong cuộc chiến năm 2006 với lực lượng Hezbollah ở Lebanon.

Ngọc Ánh (theo Reuters)