Philippe Troussier có biệt danh "Phù thuỷ trắng"

Huấn luyện viên Troussier được làng túc cầu thế giới biết đến nhiều với biệt danh "Phù thuỷ trắng", nhưng nếu gọi đúng và đủ phải là "White Witch Doctor" (Bác sĩ phù thuỷ trắng). Biệt danh này bắt nguồn từ những thành công với bóng đá châu Phi trong một thập kỷ từ 1989 đến 1998, có thể kể đến ba chức vô địch quốc gia Bờ Biển Ngà liên tiếp cùng ASEC Mimosas (1990 – 1992), giúp Nigieria giành vé dự World Cup 1998 hay một quốc gia ít tên tuổi như Burkina Faso giành giải tư CAN Cup 1998.

"Biệt danh Bác sĩ phù thuỷ trắng còn vì chiến thuật và phong cách tiếp cận trận đấu khác biệt của ông Troussier thời đó", Complete Sports – tờ báo thể thao số một Nigieria - lý giải. "Không được biết đến với thứ bóng đá đẹp mắt nhưng Troussier chắc chắn sẽ giúp bạn giành điểm tối đa".

Khi rời châu Phi, tên tuổi của vị chiến lược gia người Pháp đạt đỉnh cao cùng bóng đá Nhật Bản trong giai đoạn 1998 – 2002. Cụ thể, Philippe Troussier đã giúp bóng đá xứ phù tang đạt hai thành tích nổi bật là vô địch Asian Cup 2000 và lần đầu tiên lọt vào vòng 1/8 ở World Cup 2002. Tại đây, Troussier có thêm biệt danh là "Quỷ đỏ" vì hai má đỏ gay mỗi lần nổi cơn thịnh nộ với cầu thủ.

Và từ khi chia tay Nhật Bản, huấn luyện viên Troussier gắn bó với 8 đội tuyển và câu lạc bộ nhưng không đạt được thành tựu nào đáng kể tên. Năm 2014, huấn luyện viên Troussier suýt nữa làm HLV trưởng đội tuyển Malaysia với mức lương 5 triệu Ringgit/năm (tương đương 1,1 triệu USD), con số này cao hơn khoảng 200.000 USD so với khi ông làm việc ở tuyển Nhật Bản năm 2001 và 2002. Cuối cùng, vị chiến lược gia này quyết định đến Tunisia dẫn dắt Sfaxien, còn Malaysia chọn huấn luyện viên bản địa Ong Kim Swee.

Trước đấy, năm 2011, huấn luyện viên người Pháp nhận lời tới CLB Shenzhen Ruby dự Giải Ngoại hạng Trung Quốc, nhưng thi đấu bết bát và phải xuống hạng. Bất mãn âm ỉ trong lòng người hâm mộ đội bóng và lên tới đỉnh điểm vào tháng 4/2012. Khoảng 20 cổ động viên Shenzhen Ruby bao vây, mạt sát Troussier khi ông chuẩn bị lên xe buýt của đội dẫn đến một cuộc xô xát. Chiến lược gia người Pháp cảm thấy bị xúc phạm nhưng cuối cùng vẫn dẫn dắt đội cho hết hợp đồng vào năm 2013.

Theo giới chuyên môn, Troussier là mẫu huấn luyện viên cá tính mạnh trong vấn đề chuyên môn, điều này không ít lần khiến ông mâu thuẫn với chính các học trò. Tờ New York Times (Mỹ) từng tiết lộ một tuyển thủ Nhật Bản đã hét vào mặt HLV Troussier: "Tôi không thích ông", trong phòng thay đồ vì bị chỉ trích.

Năm 2005, tờ L’Equipe cho hay HLV Troussier "không hoà thuận" với hậu vệ Bixente Lizarazu ở Marseille, dẫn đến ngôi sao tuyển Pháp chuyển sang chơi cho Bayern Munich. "Troussier và tôi không hợp nhau về cách làm việc", Lizarazu nói với L’Equipe. "Hơn thế, chúng tôi cũng không hợp về tính cách nên dẫn đến xung đột bằng lời nói".

Ngoài những chi tiết trên, Troussier được biết đến không chỉ trong bóng đá mà còn là một doanh nhân trong ngành rượu vang Pháp. Ông đang làm chủ thương hiệu Sol Beni thành lập từ năm 1957, có thể cho xuất xưởng 8.500 chai rượu mỗi năm. Nhờ có kinh tế ổn định, HLV Troussier từng thừa nhận vấn đề tài chính chưa bao giờ là vấn đề quan trọng nhất để ông nhận lời dẫn dắt một đội bóng.

Giúp U19 Việt Nam hòa Nhật Bản và giành vé dự chung kết

Tháng 9/2019, huấn luyện viên Troussier ký hợp đồng với Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF), trở thành tân thuyền trưởng U19 Việt Nam. Hai tháng sau, ông cùng các học trò dự vòng loại U19 châu Á 2020 trên sân Thống Nhất.

U19 Việt Nam nằm ở bảng J cùng Nhật Bản, Mông Cổ và Guam. Đoàn quân của HLV Troussier lần lượt giành hai chiến thắng trước Mông Cổ (3-0), Guam (4-1) và có trận hòa 0-0 với Nhật Bản.

Ở cuộc đối đầu quyết định với Nhật Bản, huấn luyện viên Troussier sử dụng đội hình mạnh nhất và nhiều cầu thủ trong số này được thi đấu ở V.League như Hồ Khắc Lương, Vũ Tiến Long, Huỳnh Công Đến, Nguyễn Văn Tùng, Nguyễn Thanh Khôi hay Phan Tuấn Tài.

U19 Việt Nam thi đấu ấn tượng, không quá thua thiệt so với U19 Nhật Bản. Đoàn quân của HLV Troussier kiểm soát bóng 43% và tạo ra được nhiều cơ hội nguy hiểm từ các pha phản công. Thậm chí, U19 Việt Nam khiến đối thủ mất người ở phút 74. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian còn lại, U19 Nhật Bản đã chủ động chơi chậm và không cho U19 Việt Nam tấn công dồn dập

Sau trận đấu, huấn luyện viên Troussier cũng dành lời khen cho những màn trình diễn của các học trò: "Thử thách này với chúng tôi như một ngọn núi. Họ có sự tự tin và đẳng cấp vượt trội. Nhật Bản là một trong những đội bóng hàng đầu thế giới và số một châu Á. Chúng tôi đã chơi một trận đấu quả cảm. Tôi rất vui và tự hào về các cầu thủ".

Qua đó, đội tuyển U19 Việt Nam giành ngôi nhì bảng với 7 điểm (kém Nhật Bản ở hiệu số bàn thắng - bại) và vào vòng chung kết với tư cách một trong 5 đội nhì bảng có thành tích tốt. Đó là khởi đầu thuận lợi của huấn luyện viên Troussier. Tuy nhiên, một điều đáng tiếc đã xảy ra khi vòng chung kết U19 châu Á 2020 bị hủy bỏ do ảnh hưởng của dịch COVID-19.

Đến tháng 6/2021, huấn luyện viên Troussier bất ngờ nói lời chia tay với bóng đá Việt Nam và trở về Pháp. Điều này từng khiến nhiều nhà chuyên môn cũng như người hâm mộ tiếc nuối bởi chiến lược gia này đang làm tốt nhiệm vụ ở đội U18, U19 quốc gia và đặt mục tiêu giúp Việt Nam dự World Cup 2026.

Ngoài ra, huấn luyện viên Troussier cũng có những dấu ấn nhất định khi làm Cố vấn Kỹ thuật cho Trung tâm PVF. Trong giai đoạn 2018-2021, ông góp công giúp các đội trẻ PVF đạt nhiều thành tích tốt ở những giải trẻ quốc gia như vô địch U15, U19 Quốc gia 2020, vô địch U17 Cúp Quốc gia 2020, vô địch U19 Quốc gia 2021, vô địch U17 Quốc gia 2022.

Một số cầu thủ trẻ từng được HLV Troussier dẫn dắt tiến bộ, khẳng định được tên tuổi có thể kể đến là Phan Tuấn Tài (CLB Viettel), Nguyễn Văn Tùng, Vũ Tiến Long (CLB Hà Nội), Trần Quang Thịnh (CLB CAHN)...

Sau 3 năm làm bóng đá trẻ Việt Nam, huấn luyện viên Troussier giờ đây được chọn làm người tiếp nối di sản mà huấn luyện viên Park Hang-seo để lại ở đội tuyển quốc gia. VFF quyết định ký bản hợp đồng từ ngày 1/3/2023 đến 31/7/2026, tức kéo dài ba năm năm tháng - dài nhất trong lịch sử các đời huấn luyện viên đội tuyển Việt Nam. Tính liên tục mà VFF tạo ra nhằm hướng đến mục tiêu lớn nhất là tham dự World Cup 2026 tại Mỹ, Canada và Mexico – kỳ đầu tiên tăng từ 32 lên 48 đội tuyển.

Huấn luyện viên  Philippe Troussier sinh năm 1955 tại Paris, Pháp và khởi nghiệp ở vị trí hậu vệ, nhưng sự nghiệp cầu thủ của ông chỉ vỏn vẹn sáu năm. Năm 1983, ông chính thức chuyển sang làm công tác huấn luyện, khi 28 tuổi.

Nơi làm việc đầu tiên của Troussier là Học viện bóng đá INF Vichy do Liên đoàn Bóng đá Pháp quản lý. Tại đây, ông có hai năm làm việc với tiền đạo Didier Tholot – người sau này trở thành huấn luyện viên Pau FC, nơi tiền vệ Nguyễn Quang Hải đầu quân.

L.T.Đ (t/h)