Hơn 5,7 triệu nhân viên và cuộc bầu cử 1 ngày

Tổng cộng 114 nhân viên đã thiệt mạng và hơn 15.000 người gặp vấn đề sức khỏe kể từ ngày 14/2, khi Indonesia tổ chức cuộc bầu cử tổng thống và lập pháp, được mệnh danh là lớn nhất thế giới chỉ trong một ngày.

Số người thiệt mạng trong năm nay giảm đáng kể so với gần 900 người vào năm 2019 - lần đầu tiên Indonesia tổ chức bầu cử tổng thống và lập pháp trong cùng một ngày. Song, những người theo dõi bầu cử vẫn kêu gọi nhiều thay đổi hơn nữa về thể thức bầu cử để giảm bớt tổn thất cho người lao động.

Năm nay, hơn 5,7 triệu nhân viên bầu cử đã phục vụ tại hơn 820.000 điểm bỏ phiếu trên khắp Indonesia với 204,8 triệu cử tri đủ điều kiện.

Bên cạnh công tác hậu cần phức tạp, một số vùng trên cả nước còn chịu tác động của thời tiết xấu trong ngày bầu cử. Ví dụ, lũ lụt tấn công các khu vực của Java, khiến việc bỏ phiếu bị hoãn. Các nhân viên đã phải làm việc ở vùng nước sâu. 

Vào lúc 6h sáng ngày 14/2, nhân viên bầu cử Fahmi có mặt tại điểm bỏ phiếu được chỉ định ở Bogor, Tây Java. Anh không hề biết ca làm việc sẽ kéo dài 26 giờ, đến 8h sáng ngày hôm sau.

"Các nhân viên khác đã hoàn thành công việc vào rạng sáng (ngày 15/2), nhưng tôi vẫn phải tiếp tục tải dữ liệu lên", Fahmi nói. Là tình nguyện viên được trả lương của Ban tổ chức bầu cử (KPPS), anh phụ trách các hoạt động bỏ phiếu, kiểm phiếu và nhập dữ liệu vào ứng dụng kiểm phiếu.

"Mọi người đều bị ép phải có thời gian để tóm tắt lại số phiếu, kể cả trong giờ giải lao, đặc biệt khi năm nay có rất nhiều ứng cử viên lập pháp", anh cho biết. Thay vì về nhà để ngủ sau đó, người đàn ông 39 tuổi bắt đầu công việc hàng ngày của mình là lập trình viên. 

Bầu cử 1 ngày và những vấn đề mang tính hệ thống

Ông Heroik Pratama, nhà nghiên cứu tại Hiệp hội Bầu cử và Dân chủ (Perludem), một tổ chức phi chính phủ, cho biết những ca tử vong và thương tích là một "vấn đề mang tính hệ thống". Ông nói điều này là do hình thức bầu cử diễn ra trong một ngày, dẫn đến khối lượng công việc cao cho những người làm việc tại phòng phiếu.

Ông Heroik giải thích rằng hình thức bầu cử một ngày, còn được gọi là cuộc bầu cử năm lá phiếu, bắt nguồn từ quyết định của tòa án hiến pháp năm 2013 nhằm hợp nhất các cuộc bầu cử tổng thống và lập pháp.

Bên cạnh việc bỏ phiếu tổng thống vào ngày 14/2, người dân Indonesia cũng bỏ phiếu cho 580 thành viên Hạ viện và 152 thành viên Hội đồng đại diện khu vực, cùng nhau thành lập quốc hội. Khoảng 9.900 ứng cử viên tranh cử vào Hạ viện.

Đồng thời, người dân Indonesia đã bỏ phiếu bầu ra các nhà lập pháp ở cấp tỉnh, cấp huyện và thành phố. Khoảng 250.000 ứng cử viên tranh cử khoảng 20.000 ghế. 

Ông Heroik cho biết, trước năm 2019, cuộc bầu cử tổng thống và cơ quan lập pháp được tổ chức riêng biệt.

Sau cuộc bầu cử một ngày đầu tiên vào năm đó, Đại học Gadjah Mada đã tiến hành một nghiên cứu cho thấy các thành viên bầu cử làm việc trung bình từ 20 đến 22 giờ trong ngày bỏ phiếu.

Ông Heroik giải thích rằng không có thời gian nghỉ ngơi trong quá trình bỏ phiếu và kiểm phiếu để tránh bị nghi ngờ và cáo buộc gian lận. "Điều này dẫn đến khối lượng công việc cao nên nhân viên kiệt sức và đổ bệnh".

Bộ Y tế Indonesia cho biết số người chết thấp hơn trong năm nay là do những thay đổi được thực hiện kể từ năm 2019. Phát ngôn viên Siti Nadia Tarmizi của Bộ này cho biết: "Chúng tôi đã tiến hành đánh giá và kết quả là tỷ lệ tử vong giảm hơn 70% so với cuộc bầu cử trước đó".

Năm nay, chính quyền giới hạn độ tuổi của nhân viên bầu cử ở mức 55 và tiến hành kiểm tra sức khỏe cho họ. Theo hãng tin Jakarta Post, nguyên nhân dẫn đến số người chết năm 2019 là do số lượng nhân viên dò phiếu lớn tuổi và những người có bệnh nền.

Bộ trưởng Y tế Budi Gunadi Sadikin thừa nhận rằng còn nhiều điều cần cải thiện, chẳng hạn như trong sàng lọc sức khỏe.

Ông Andri Maulana, một quan chức KPPS, cho biết đã được cung cấp vitamin để tăng cường sức lực cho ngày bỏ phiếu. Nhưng khối lượng công việc vẫn quá nặng. 

"Ở khu vực của tôi, một số người phải đến 12h trưa mới hoàn thành công việc. Chúng tôi kiệt sức vì thiếu ngủ và áp lực việc đếm phiếu… Nếu đếm sai, chúng tôi phải bắt đầu lại từ đầu", ông Andri, người có mặt tại một điểm bỏ phiếu ở Bekasi, Tây Java, bắt đầu làm việc lúc 7h sáng ngày 14/2 và tiếp tục cho đến 9 giờ sáng ngày hôm sau, nói.

"Theo quan điểm của tôi, mức lương (1,2 triệu IDR, tương đương 77 USD) không tương xứng với khối lượng công việc", ông chia sẻ. Các nhân viên KPPS, tất cả đều là tình nguyện viên được trả lương, đã nhận được từ 1,1 triệu đến 1,2 triệu IDR cho công việc của họ.

Theo quy định của Bộ Tài chính Indonesia, gia đình của các nhân viên KPPS thiệt mạng sẽ nhận được khoản bồi thường 36 triệu IDR và ​​​​hỗ trợ chi phí tang lễ lên tới 10 triệu IDR. 

Chuyên gia đề xuất thay đổi thể thức bầu cử

Một số chuyên gia tin rằng nên thay đổi thể thức bầu cử để bảo vệ mạng sống cho nhiều người lao động hơn.

"Mặc dù đã có một số cải tiến nhằm giảm nguy cơ tiềm ẩn khiến các quan chức KPPS đổ bệnh hoặc tử vong… nhưng vẫn còn nhiều trở ngại", chuyên gia luật bầu cử Titi Anggraini của Đại học Indonesia cho biết.

Theo bà Titi, các vấn đề như tiếp nhận phiếu bầu muộn, bị thất lạc hoặc bị tráo đổi phiếu với các khu vực bầu cử khác... càng làm tăng thêm căng thẳng cho người lao động, những người phải "chờ đợi và mất nhiều thời gian hơn cho công việc.

Năm nay, Ủy ban Tổng tuyển cử cũng số hóa một phần quy trình kiểm phiếu và lập bảng, yêu cầu người lao động quét hoặc chụp ảnh các biểu mẫu kiểm phiếu đã điền đầy đủ và tải lên ứng dụng.

Bà Titi cho biết Chính phủ nên đánh giá hình thức và "hợp lý hóa khối lượng công việc của các quan chức bầu cử".

Cả bà Titi và ông Heroik đều đề xuất tiến hành các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội trong cùng một ngày và tổ chức các cuộc bầu cử cấp tỉnh, cấp huyện, cấp thành phố vào một ngày khác. Những cuộc bầu cử này có thể được tổ chức cách nhau 2 năm. Bà Titi cho biết thể thức như vậy sẽ phù hợp hơn với Indonesia.

Ông Heroik cho biết cuộc bầu cử kéo dài một ngày sẽ bị đánh bại nếu điều kiện hiện tại của người lao động không thay đổi. "Thực tế là nhân viên chỉ có thể hoàn thành vào sáng hôm sau", ông nói. Trong khi đó, bà Titi cho biết: "Chừng nào mô hình bầu cử đồng thời vẫn còn... tôi chắc chắn rằng tình trạng mệt mỏi, đổ bệnh và tử vong sẽ tiếp tục xảy ra".

Hoài Phương (theo CNA)