Nông sản Việt hưởng thuế suất chưa từng có

Kể từ khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực, ngành nông nghiệp liên tục đón tin vui, gần đây nhất là vào ngày 16/9 Việt Nam đã chính thức xuất khẩu lô cà phê đầu tiên với trọng lượng 296 tấn sang châu Âu - thị trường tiêu thụ nhiều cà phê nhất của cả nước. Trước đó, gạo, tôm và trái cây được sang EU với thuế suất ưu đãi chưa từng có.

Theo thống kê của Bộ Công Thương, sau khi có hiệu lực, EVFTA đã tạo ra hiệu ứng tích cực cho các doanh nghiệp xuất khẩu hàng Việt vào thị trường EU. Nhiều mặt hàng xuất khẩu có thế mạnh của Việt Nam như nông sản, thủy sản, đồ gỗ, dệt may, da giày, điện tử… đã có sự tăng trưởng tích cực.

Minh chứng là từ 1 – 31/8, các tổ chức được ủy quyền đã cấp trên 7.200 bộ C/O mẫu EUR.1 cho các mặt hàng: giày dép, thủy sản, cà phê, hàng dệt may, rau quả, sản phẩm mây, tre, đan... với kim ngạch 277 triệu USD xuất khẩu tới 28 nước EU.

Cụ thể, với mặt hàng gạo, sau 1 tháng triển khai EVFTA, doanh nghiệp xuất khẩu gạo hưởng lợi khá lớn bởi thuế suất mặt hàng này 0% nên giá xuất khẩu đã tăng từ 80 - 200 USD/tấn so với thời điểm trước khi EVFTA có hiệu lực. 

Cùng với đó, lô chanh leo 100 tấn “xuất thân” từ Gia Lai lần đầu tiên được công bố xuất khẩu sang EU theo Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA). 

Với mặt hàng thủy sản, chỉ nửa đầu tháng 8 vừa qua, xuất khẩu tôm sang EU đã đạt 29,4 triệu USD, tăng mạnh trở lại với 26% so với cùng kỳ năm ngoái. Ước tính cả tháng 8 có thể tăng khoảng 20% so với cùng kỳ nhờ những cơ hội mà EVFTA mang lại cho ngành tôm.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) dự báo, thời gian tới, xuất khẩu thủy sản sẽ tiếp tục tăng lên. Đặc biệt, lợi thế về thuế của mặt hàng tôm sẽ là yếu tố quan trọng để các nhà nhập khẩu của EU tìm tới nguồn cung của Việt Nam.

Còn ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, EU là thị trường xuất khẩu thứ tư của rau, quả Việt Nam. Với nền tảng sẵn có này cộng thêm việc miễn giảm thuế nhập khẩu theo cam kết trong EVFTA đang tiếp sức để giúp tăng khả năng cạnh tranh của trái cây Việt Nam so với các đối thủ chưa có FTA với EU như Thái Lan, Trung Quốc, Malaysia, Indonesia...

Ngoài các đơn hàng lớn, hiện cũng đang có rất nhiều doanh nghiệp nhỏ khác vẫn xuất khẩu trái cây tươi vào EU. Các đơn hàng nhỏ lẻ này của doanh nghiệp vẫn đều đặn xuất khẩu và bước đầu được hưởng lợi về thuế từ EVFTA, ông Nguyên chia sẻ. 

Thừa thắng xông lên 

Với hơn 500 triệu người tiêu dùng, EU là thị trường lớn và ổn định, chiếm tới 45% giá trị thương mại toàn cầu của rau, quả tươi. Hiện EU là thị trường xuất khẩu thứ tư của rau, quả Việt Nam, sau Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản. Kể từ khi thực thi EVFTA, việc miễn giảm thuế nhập khẩu vào thị trường EU đã giúp tăng khả năng cạnh tranh của trái cây Việt Nam so với các nước khác và thành quả sau hơn một tháng thực thi hiệu quả là những lô nông sản xuất sang thị trường EU đã hưởng trọn quyền lợi. 

Tuy nhiên, việc cần làm lúc này là phải thừa thắng xông lên để nông sản ngày càng lấn sân rộng hơn tại thị trường EU. Đây không chỉ là cơ hội quảng bá hình ảnh trái cây Việt Nam tới sân chơi quốc tế mà quan trọng hơn nữa là để cho những doanh nghiệp, đơn vị phân phối bán sỉ trên toàn thế giới nhìn nhận ra và hiểu được chất lượng, hình ảnh trái cây, nông sản của Việt Nam.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cơ hội mà EVFTA mang lại cho doanh nghiệp Việt Nam là rất lớn, tuy nhiên, doanh nghiệp Việt không nên xem EVFTA là “cứu cánh” mà chỉ nên xem những ưu đãi từ Hiệp định là yếu tố hỗ trợ. Vấn đề quan trọng nhất vẫn là nội lực và sự cố gắng không ngừng của doanh nghiệp. Hơn lúc nào hết, các doanh nghiệp cần thay đổi tư duy tiếp cận toàn cầu, chủ động nâng cao năng lực sản xuất nội tại và khả năng tham gia thương mại quốc tế để tận dụng những lợi thế mà EVFTA đem lại để có thể phát triển và trụ vững trên thương trường quốc tế.

Còn theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, để tận dụng được cơ hội từ EVFTA, trước hết cần xác định ngành nông nghiệp có lợi thế trên 3 trụ cột.

Một là, thương mại xuất khẩu về nông sản, chúng ta có một số những nhóm ngành hàng đang có lợi thế. Hai là, trong việc hợp tác, tiếp thu các công nghệ (đặc biệt là công nghệ chế biến) của khu vực châu Âu. Ba là, hai bên sẽ có lợi thế nâng cao năng lực quản lý thông qua các quy chuẩn, thông qua việc đào tạo nhân lực, kỹ năng phát triển… 

Cùng với đó, ngành nông sản phải chú ý đến dài hạn, tính căn cơ bền vững. Không gì bằng tái cơ cấu lại, hướng sản xuất nông nghiệp theo chuỗi và đảm bảo liên kết chặt chẽ doanh nghiệp với nông dân để hình thành quy trình khép kín. Từ đó đảm bảo truy suất nguồn gốc, đảm bảo an toàn thực phẩm và tận dụng tốt thị trường này.

Bên cạnh đó, thông qua thị trường châu Âu, ngành nông sản không chỉ khai thác tuyệt đối giá trị xuất khẩu mà còn làm chứng chỉ chứng minh trình độ sản xuất nông sản Việt Nam, trình độ liên kết các nhóm hàng Việt Nam đã đến cấp độ có thể đi bất kỳ thị trường nào trên thế giới, ông Cường nhấn mạnh.

Ngọc An