Cuộc họp giữa chính phủ Nhật Bản, ban tổ chức Olympic và Paralympic Tokyo 2020, chính quyền Tokyo và Ủy ban Olympic, Paralympic quốc tế diễn ra cách đây một tuần với sự chủ trì của Seiko Hashimoto, Trưởng ban tổ chức Olympic Tokyo và Tamayo Marukawa, Bộ trưởng phụ trách Olympic và Paralympic. Một quyết định chưa từng có trong lịch sử Thế vận hội được đưa ra.

Olympic Tokyo 2020 là Thế vận hội đầu tiên vắng bóng khán giả. Phương án này được chốt cách ngày khai mạc chỉ 2 tuần. Vài giờ trước cuộc họp, Thủ tướng Yoshihide Suga vừa công bố tình trạng khẩn cấp ở Tokyo.

Trước đó, vào tháng 3/2020, Thủ tướng Nhật Bản khi đó là ông Abe Shinzo đã thông báo hoãn Thế vận hội Olympic Tokyo. Người Nhật hy vọng có thể tổ chức một kỳ Thế vận hội đầy đủ nhất có thể sau khi lùi lại một năm. Nhưng đại dịch Covid-19 chưa buông tha thế giới.

Một năm sau lời tuyên bố hoãn của ông Abe Shinzo, Nhật Bản quyết định "đóng cửa" Olympic với khách nước ngoài. Trong cuộc họp diễn ra hồi cuối tháng 6, ban tổ chức Olympic Tokyo đặt ra giới hạn khán giả cho các địa điểm thi đấu là 50% sức chứa, tối đa 10.000 người. Họ mong đợi tình hình ở Tokyo và các tỉnh khác sẽ khá hơn.

Tuy nhiên, Olympic Tokyo 2020 sẽ là kỳ Thế vận hội đầu tiên được tổ chức ở một thành phố đặt trong tình trạng khẩn cấp. Ba tỉnh lân cận là Kanagawa, Chiba và Saitama cũng đang áp dụng những biện pháp phòng dịch trọng điểm. Chỉ có các môn diễn ra ở Miyagi, Ibaraki (bóng đá), Fukushima (bóng chày) và Shizuoka (đua xe đạp) được phép tổ chức có khán giả.

Theo Asahi, ban tổ chức của Olympic Tokyo 2020 mất ngay 90 tỷ yên (khoảng 820 triệu USD, 19 nghìn tỷ đồng) ngay sau khi quyết định cấm khán giả được đưa ra. Đó mới là khoản thâm hụt về tiền bán vé. Nhật Bản phải chịu toàn bộ tổn thất vì tổ chức Olympic không có khán giả.

Nghiên cứu của Giáo sư Katsuhiro Miyamoto, chuyên ngành kinh tế học của Đại học Kansai tính toán rằng việc không có khán giả sẽ khiến nền kinh tế Nhật Bản thiệt hại khoảng 22 tỷ USD (tương đương 500 nghìn tỷ đồng). Khoảng 3,7 tỷ USD được xem là chi phí bỏ ra vô ích, hoặc đổi lấy hiệu quả thấp hơn nhiều so với dự tính.

Sức hấp dẫn của Olympic giảm đi khiến tác động kích thích tiêu dùng không còn lớn như ban đầu. Sự gia tăng về mặt chi tiêu do hiệu ứng của Thế vận hội, theo ước tính của Giáo sư Miyamoto, sẽ chỉ bằng một nửa so với điều kiện lý tưởng.

Lợi nhuận kinh tế từ các sự kiện thể thao và văn hóa quảng cáo sau Thế vận hội sẽ giảm một nửa, tổn thất lên tới 8,2 tỷ USD. Ngoài ra, ngành du lịch Nhật Bản đương nhiên cũng phải chịu một cú sốc lớn và bị triệt tiêu những cơ hội hiếm có.

Một ngày sau khi quyết định được đưa ra, các đối tác tài trợ của Olympic Tokyo bắt đầu gỡ bỏ hoặc cắt giảm số lượng quầy quảng bá ở các địa điểm thi đấu.

Nhiều nhãn hàng khác cũng phải cắt bớt các chương trình thu hút khách hàng và các sự kiện bên lề Olympic. Hãng trang phục thể thao Asics hủy bỏ kế hoạch ra mắt tượng đài cao 4 mét của ngôi sao quần vợt Kasumi Ishikawa bên ngoài địa điểm thi đấu ở Shibuya, Tokyo. Chương trình mua hàng tặng vé của Ajinomoto coi như hỏng.

Tờ báo Japan Times mô tả đây là một tình huống ngặt nghèo đối với các doanh nghiệp tài trợ, những người đã "mua dây buộc mình" vào một sự kiện thể thao bị tổn hại vì Covid-19.

Có khoảng 60 doanh nghiệp Nhật Bản đã trả 3 tỷ USD tài trợ, một con số cao kỷ lục, cho Olympic Tokyo và thêm 200 triệu USD nữa để kéo dài hợp đồng khi sự kiện này bị hoãn. Không giống các đối tác toàn cầu, các doanh nghiệp nội địa Nhật Bản chỉ tài trợ kỳ Thế vận hội ở sân nhà. Họ phải chịu những tổn thất liên quan, sau khi ký hợp đồng dựa trên giả định rằng Olympic Tokyo 2020 có khán giả.